<?xml version="1.0" ?> <!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdex.dtd" [ <!ENTITY kappname-n '<application>KCalc</application>'> <!ENTITY kappname-g '<application>KCalca</application>'> <!ENTITY kappname-d '<application>KCalcu</application>'> <!ENTITY kappname-a '<application>KCalc</application>'> <!ENTITY kappname-i '<application>KCalcom</application>'> <!ENTITY kappname-l '<application>KCalcu</application>'> <!ENTITY % addindex "IGNORE"> <!ENTITY % Serbian-Latin "INCLUDE" > <!-- change language only here --> <!ENTITY commands SYSTEM "commands.docbook"> ]> <book id="kcalc" lang="&language;"> <bookinfo> <title >Priručnik za <application >KCalc</application ></title> <authorgroup> <author ><personname ><firstname >Bernd</firstname > <othername >Johanes</othername > <surname >Viben</surname ></personname > &Bernd.Johannes.Wuebben.mail; </author> <author ><personname ><firstname >Pamela</firstname > <surname >Roberts</surname ></personname > &Pamela.Roberts.mail; </author> <author ><personname ><firstname >An Mari</firstname > <surname >Mafu</surname ></personname > &Anne-Marie.Mahfouf.mail; </author> <othercredit role="translator" ><firstname >Dragan</firstname ><surname >Pantelić</surname ><affiliation ><address ><email >falcon-10@gmx.de</email ></address ></affiliation ><contrib >prevod</contrib ></othercredit > </authorgroup> <copyright> <year >2001</year > <year >2002</year > <year >2005</year > <year >2006</year> <holder >Bernd Johanes Viben, Pamela Roberts, An Mari Mafu</holder> </copyright> <legalnotice >&FDLNotice;</legalnotice> <date >13. 5. 2010.</date> <releaseinfo >2.7 (KDE 4.5)</releaseinfo> <abstract ><para ><application >KCalc</application > je naučni kalkulator za <acronym >KDE</acronym >.</para ></abstract> <keywordset> <keyword >KDE</keyword> <keyword >KCalc</keyword> <keyword >kalkulator</keyword> </keywordset> </bookinfo> <chapter id="introduction"> <title >Uvod</title> <para >Ovaj dokument opisuje izdanje 2.7 <application >KCalca</application >.</para> <para ><application >KCalc</application > pruža mnogo više matematičkih funkcija nego što se vidi na prvi pogled. Proučite sekciju o prečicama s tastature i režimima u ovom priručniku da biste saznali više o raspoloživim funkcijama.</para> <para >U dodatak uobičajenoj funkcionalnosti većine naučnih kalkulatora, <application >KCalc</application > pruža i sledeće mogućnosti vredne isticanja:</para> <itemizedlist> <listitem> <para >Trigonometrijske funkcije, logičke operacije, i statistička izračunavanja.</para> </listitem> <listitem> <para >Isecanje i nalepljivanje brojeva sa i na ekran <application >KCalca</application >.</para> </listitem> <listitem> <para ><firstterm >Stek rezultata</firstterm >, preko koga možete zgodno pozivati prethodne rezultate.</para> </listitem> <listitem> <para >Možete da podesite boje i font ekrana.</para> </listitem> <listitem> <para >Možete da podesite tačnost s kojom <application >KCalc</application > računa i broj cifara posle tačke.</para> </listitem> <listitem> <para ><application >KCalc</application > pruža veliki broj korisnih <link linkend="key-accels" >sveza tastera</link >, koje olakšavaju korišćenje <application >KCalca</application > bez uređaja s pokazivačem.</para> <para >Savet: pritiskanjem (i držanjem) tastera <keycap >Ctrl</keycap >, videćete za svako dugme pridruženu svezu tastera.</para> </listitem> </itemizedlist> <para >Zabavite se sa <application >KCalcom</application >!</para> <para ><personname ><firstname >Bernd</firstname > <othername >Johanes</othername > <surname >Viben</surname ></personname ></para> </chapter> <chapter id="usage"> <title >Upotreba</title> <sect1 id="general-usage"> <title >Opšta upotreba</title> <para >Opšta upotreba je jednostavna i slična načinu funkcionisanja većine običnih naučnih kalkulatora, ali zapazite sledeće specijalne mogućnosti <application >KCalca</application >:</para> <variablelist> <varlistentry> <term >Stek rezultata</term> <listitem ><para >Svaki put kad kliknete levim na dugme <guibutton >=</guibutton > ili pritisnete taster <keycap >Enter</keycap > ili <keysym >=</keysym >, prikazani rezultat biva upisan u <application >KCalcov</application > stek rezultata. Kroz stek rezultata možete se kretati tasterima <keycombo action="simul" ><keycap >Ctrl</keycap ><keycap >Z</keycap ></keycombo > i <keycombo action="simul" ><keycap >Ctrl</keycap ><keycap >Shift</keycap ><keycap >Z</keycap ></keycombo >.</para > </listitem> </varlistentry > <varlistentry> <term >Funkcija procenta</term> <listitem> <para >Funkcija procenta radi donekle drugačije nego na većini kalkulatora. Međutim, kad se jednom shvati, njena proširena funkcionalnost pokazuje vrlo korisnom. Za detalje pogledajte sekciju o <link linkend="percent" >funkciji procenta</link >.</para> </listitem ></varlistentry> <varlistentry> <term >Isecanje i nalepljivanje</term> <listitem> <para ><itemizedlist> <listitem> <para >Prečica <keycombo action="simul" ><keycap >Ctrl</keycap ><keycap >C</keycap ></keycombo > kopira prikazani broj u klipbord.</para> </listitem> <listitem> <para >Prečica <keycombo action="simul" ><keycap >Ctrl</keycap ><keycap >V</keycap ></keycombo > nalepljuje sadržaj klipborda na ekran, pod uslovom da je pravilan broj u pokretnom zarezu.</para> </listitem> <listitem> <para >Još uvek je moguće kopirati i nalepljivati kliktanjem na <application >KCalcov</application > ekran, ali može biti izbačeno iz budućih izdanja.</para> </listitem> </itemizedlist> </para ></listitem ></varlistentry> <varlistentry> <term >Napredne funkcije</term> <listitem> <para >Kad prvi put pokrenete <application >KCalc</application >, biće prikazana samo dugmad za osnovne aritmetičke operacije.</para> <para >Kroz meni <guimenu >Podešavanje</guimenu > moguće je izabrati režim rada: <link linkend="simple-mode" >jednostavan</link >, <link linkend="science-mode" >naučni</link >, <link linkend="statistical-mode" >statistički</link > ili <link linkend="numeral-system-mode" >brojevni sistemi</link >. Imajte u vidu da će se ovi režimi pomalo menjati sa budućim izdanjima <application >KCalca</application >.</para > </listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term >Raspored dugmadi</term> <listitem> <para >Mnoga dugmad imaju sekundarni raspored, kako bi se obezbedio lak pristup svim funkcijama <application >KCalca</application >. Kliknite na dugme <guibutton >Shift</guibutton > ili pritisnite prečicu <keycap >I</keycap > da učinite sekundarni raspored vidljivim.</para > </listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect1> <!-- describing MODES here --> <sect1 id="simple-mode"> <title >Jednostavni režim</title> <para >Ovaj režim sadrži samo onu dugmad i funkcije koje su neophodne za osnovna izračunavanja.</para> <para >Ako želite samo da saberete sve stavke sa fakture, ovaj režim vam može najviše odgovarati.</para> </sect1> <sect1 id="science-mode"> <title >Naučni režim</title> <para >U ovom režimu, leva kolona dugmadi dodeljena je trigonometrijskim funkcijama:</para> <informaltable ><tgroup cols="2"> <thead> <row ><entry >dugmad</entry> <entry >funkcija</entry ></row> </thead> <tbody> <row ><entry ><guibutton >Hyp</guibutton ></entry> <entry >Ulazi u hiperbolički podrežim. Na primer, <guibutton >Hyp</guibutton > <guibutton >Sin</guibutton > daje sinus hiperbolički, sinh.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Sin</guibutton ></entry> <entry >Računa sinus.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Sin</guibutton ></entry> <entry >Računa inverzni sinus.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Cos</guibutton ></entry> <entry >Računa kosinus.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Cos</guibutton ></entry> <entry >Računa inverzni kosinus.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Tan</guibutton ></entry> <entry >Računa tangens.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Tan</guibutton ></entry> <entry >Računa inverzni tangens.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Log</guibutton ></entry> <entry >Računa logaritam za osnovu 10.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Log</guibutton ></entry> <entry >Računa 10 na x.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Ln</guibutton ></entry> <entry >Računa prirodni logaritam (logaritam za osnovu e).</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Ln</guibutton ></entry> <entry >Računa e na x.</entry ></row> </tbody ></tgroup ></informaltable> </sect1> <sect1 id="statistical-mode"> <title >Statistički režim</title> <para >U ovom režimu, leva kolona dugmadi dodeljena je statističkim funkcijama:</para> <para >Najveći deo funkcionalnosti u ovom režimu vrti se oko dugmeta <guibutton >Dat</guibutton >. Spisak brojevnih podataka stvarate tako što unosite brojeve u kalkulator i pritiskate dugme <guibutton >Dat</guibutton >. Na ekranu je dat sekvencijalno rastući broj, koji ukazuje na položaj stavke na spisku podataka. Tradicionalni kalkulator skladišti samo tri vrednosti za statističke funkcije: broj diskretnih stavki na spisku, zbir svih stavki i zbir kvadrata svih stavki. <application >KCalc</application > se ovde razlikuje po tome što zaista skladišti sve diskretne vrednosti, tako da možete izračunati i medijan podataka. </para> <informaltable ><tgroup cols="2"> <thead> <row ><entry >dugmad</entry> <entry >funkcija</entry ></row ></thead> <tbody> <row ><entry ><guibutton >N</guibutton ></entry> <entry >Vraća broj unetih stavki.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >N</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje zbir svih unetih stavki.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Mea</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje srednju vrednost unetih stavki.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Mea</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje zbir kvadrata unetih stavki.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >σN</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje standardnu devijaciju (n).</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >σN</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje standardnu devijaciju populacije (n-1)</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Med</guibutton ></entry> <entry >Prikazuje medijan.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Dat</guibutton ></entry> <entry >Unosi stavku.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >Dat</guibutton ></entry> <entry >Briše poslednju unesenu stavku.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >CSt</guibutton ></entry> <entry >Čisti skladište unesenih stavki.</entry ></row> </tbody ></tgroup ></informaltable> </sect1> <sect1 id="numeral-system-mode"> <title >Režim brojevnih sistema</title> <para >Ovaj režim sadrži dugmad i funkcije za binarno, heksadekadno, oktalno i dekadno računanje.</para> <para >Brojevni sistem birate radio dugmadima na desnoj strani. Na primer, heksadekadni broj unosite tako što izaberete radio dugme <guilabel >Heks.</guilabel >, pa unesete cifre, uključujući i slova <guibutton >A</guibutton > do <guibutton >F</guibutton > za brojeve veće od 9. Ako potom želite da vidite broj binarno, samo izaberite <guilabel >Bin.</guilabel >.</para> <para >Može vam odgovarati da vidite pojedinačne bitove, tako što izaberete <guimenu >Uređivanje bitova</guimenu > iz menija <guimenu >Podešavanje</guimenu >.</para> <para >Ovaj režim daje naredne logičke operatore: <informaltable ><tgroup cols="2"> <thead> <row ><entry >dugmad</entry> <entry >funkcija</entry ></row ></thead> <tbody> <row ><entry ><guibutton >AND</guibutton ></entry> <entry >Dva broja se uvode u logičku konjunkciju.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >OR</guibutton ></entry> <entry >Dva broja se uvode u logičku disjunkciju.</entry ></row> <row ><entry ><guibutton >XOR</guibutton ></entry> <entry >Dva broja se uvode u ekskluzivnu logičku disjunkciju.</entry ></row> </tbody ></tgroup ></informaltable> </para> </sect1> <!-- end of MODES --> <sect1 id="memory-operations"> <title >Operacije s memorijom</title> <para ><application >KCalc</application > podržava operacije s memorijom kakve daju standardni kalkulatori, kao i šest mesta za držanje konstanti.</para> <sect2 id="standard_memory"> <title >Standardne operacije s memorijom</title> <para ><application >KCalc</application > može da pamti rezultate operacija mesto vas, radi upotrebe u narednim računanjima. Ovim funkcijama pristupate preko dugmadi <guibutton >MR</guibutton >, <guibutton >MS</guibutton >, <guibutton >M+</guibutton > i <guibutton >MC</guibutton >.</para> <variablelist> <varlistentry> <term ><guibutton >MS</guibutton ></term> <listitem ><para >Dugme <guibutton >MS</guibutton > skladišti u memoriju trenutno prikazani rezultat. </para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >M+</guibutton ></term> <listitem ><para >Dugme <guibutton >M+</guibutton > dodaje tekući rezultat vrednosti u memoriji. Na primer, ako ste uskladištili 20, a tekući rezultat je 5, po pritisku na ovo dugme memorija će sadržati 25. Ako je memorija prazna, ponaša se kao dugme <guibutton >MS</guibutton >, prosto skladišteći rezultat.</para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >MR</guibutton ></term> <listitem ><para >Dugme <guibutton >MR</guibutton > dobavlja vrednost uskladištenu u memoriji i stavlja je na ekran.</para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >MC</guibutton ></term> <listitem ><para >Dugme <guibutton >MC</guibutton > čisti memoriju.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <para >Ako je vrednost uskladištena u memoriji, na traci stanja se vidi jedno <guilabel >M</guilabel >, pored pokazatelja režima kalkulatora.</para> </sect2> <sect2 id="constant_buttons"> <title >Konstante</title> <para >Šest dugmadi za konstante, <guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >, vide se samo kada je aktivirana stavka <guilabel >Dugmad konstanti</guilabel > u meniju <guimenu >Podešavanje</guimenu > na traci menija. Dostupna su u naučnom i statističkom režimu.</para> <para >Za skladištenje broja prikazanog na ekranu <application >KCalca</application > kao jedne od šest konstanti, prvo pritisnite dugme <guibutton >Shift</guibutton >, pa jedno od dugmadi <guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >.</para> <para >Za unošenje vrednosti skladištene pod konstantom u račun, pritisnite željeno dugme (<guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >) i odgovarajući broj će se pojaviti na ekranu. </para> <para >Možete menjati etikete dugmadi konstanti, kako biste lakše zapamtili koje dugme daje koju konstantu. Kliknite desnim dugmetom miša na jedno od dugmadi od <guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >, i iskočiće meni u kojem možete izabrati <guilabel >Postavi ime</guilabel >. </para> <para >Postoje mnoge predefinisane konstante (većinom fizičke) koje se mogu staviti na dugmad <guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >, tako što iz iskačućeg menija koji se poziva desnim klikom na dugme konstante izaberete <guilabel >Izaberi sa spiska</guilabel >. Mada se predefinisanim konstantama može pristupiti i preko menija <guimenu >Konstante</guimenu > u traci menija, skladištenje na dugmad konstante je vrlo praktično ako se vrednost često koristi.</para> </sect2> </sect1> <sect1 id="key-accels"> <title >Jednotasterske prečice</title> <para >Radi jednostavnijeg unosa sa tastature pri računanju, <application >KCalc</application > ima jednotasterske prečice za većinu funkcija. Na primer, unosom <userinput >7R</userinput > ili <userinput >7r</userinput > računate recipročnu vrednost od 7 (1/7).</para> <para >Tokom računanja, uvek možete pritisnuti <keycap >Ctrl</keycap > da bi svako dugme pokazalo svoju svezu tastera.</para> <!-- Shift works like Caps Lock--> <informaltable ><tgroup cols="3"> <thead> <row ><entry >taster</entry> <entry >funkcija</entry> <entry >napomene</entry ></row> </thead> <tbody> <row ><entry ><keycap >H</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Hyp</guibutton ></entry> <entry >Hiperboličko, npr. <guibutton >Hyp</guibutton > <guibutton >Sin</guibutton > za sinh.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >S</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Sin</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keycap >C</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Cos</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keycap >T</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Tan</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keycap >N</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Ln</guibutton ></entry> <entry >Logaritam za osnovu e.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >L</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Log</guibutton ></entry> <entry >Logaritam za osnovu 10.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >Ctrl-2</keycap ></entry> <entry > <guibutton >Shift</guibutton ></entry> <entry >Druga funkcija za ovo dugme. Na primer, ako želite arcsin otkucajte <userinput >Ctrl-2 s </userinput >.</entry ></row> <row ><entry ><keysym >\</keysym ></entry> <entry ><guibutton >+/−</guibutton ></entry> <entry >Izvrće znak.</entry ></row> <row ><entry ><keysym >[</keysym ></entry> <entry ><guibutton >x^2</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keysym >^</keysym ></entry> <entry ><guibutton >x^y</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keysym >!</keysym ></entry> <entry ><guibutton >n!</guibutton ></entry> <entry >Faktorijel.</entry ></row> <row ><entry ><keysym ><</keysym ></entry> <entry ><guibutton >Lsh</guibutton ></entry> <entry >Levi pomak.</entry ></row> <!-- no "<" on Lsh key only " >" on Rsh key--> <row ><entry ><keysym >></keysym ></entry> <entry ><guibutton >Rsh</guibutton ></entry> <entry >Desni pomak.</entry ></row> <row ><entry ><keysym >&</keysym ></entry> <entry ><guibutton >AND</guibutton ></entry> <entry >Logičko I.</entry ></row> <row ><entry ><keysym >x</keysym > ili <keysym >*</keysym ></entry> <entry ><guibutton >×</guibutton ></entry> <entry >Množenje.</entry ></row> <row ><entry ><keysym >/</keysym ></entry> <entry ><guibutton >÷</guibutton ></entry> <entry >Deljenje.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >D</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Dat</guibutton ></entry> <entry >Unos stavke u statističkom režimu.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >|</keycap ></entry> <entry ><guibutton >OR</guibutton ></entry> <entry >Logičko ILI. <guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >OR</guibutton > daje KSILI.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >R</keycap ></entry> <entry ><guibutton >1/x</guibutton ></entry> <entry >Recipročno.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >Enter</keycap ></entry> <entry ><guibutton >=</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keycap ><keycap >Return</keycap ></keycap ></entry> <entry ><guibutton >=</guibutton ></entry> <entry ></entry ></row> <row ><entry ><keycap ><keycap >PageUp</keycap ></keycap ></entry> <entry ><guibutton >C</guibutton ></entry> <entry >Čisti.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >Escape</keycap ></entry> <entry ><guibutton >C</guibutton ></entry> <entry >Čisti.</entry ></row> <!-- <row ><entry ><keycap >Prior</keycap ></entry> <entry ><guibutton >C</guibutton ></entry> <entry >Clear</entry ></row> --> <row ><entry ><keycap ><keycap >PageDown</keycap ></keycap ></entry> <entry ><guibutton >AC</guibutton ></entry> <entry >Čisti sve.</entry ></row> <!-- <row ><entry ><keycap >Next</keycap ></entry> <entry ><guibutton >AC</guibutton ></entry> <entry >Clear all</entry ></row> --> <row ><entry ><keycap >Del</keycap ></entry> <entry ><guibutton >AC</guibutton ></entry> <entry >Čisti sve.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >Shift</keycap >+<keycap >:</keycap ></entry> <entry ><guibutton >Mod</guibutton ></entry> <entry >Ostatak pri deljenju.</entry ></row> <row ><entry ><keycap >Alt</keycap >+<keycap >1</keycap > do <keycap >Alt</keycap >+<keycap >6</keycap ></entry> <entry ><guibutton >C1</guibutton ></entry> <entry >Poziva vrednost skladištenu u <guibutton >C1</guibutton > do <guibutton >C6</guibutton >.</entry ></row> </tbody ></tgroup ></informaltable> </sect1> </chapter> <chapter id="comments-on-specific-functions"> <title >Komentari o specifičnim funkcijama</title> <sect1 id="mod"> <title ><guibutton >Mod</guibutton > i <guibutton >IntDiv</guibutton ></title> <variablelist> <varlistentry> <term ><guibutton >Mod</guibutton > daje ostatak pri deljenju prikazanog broja sa sledećim unesenim brojem.</term> <listitem ><para ><userinput >22 Mod 8 = </userinput > daje rezultat <emphasis >6</emphasis >.</para> <para ><userinput >22.345 Mod 8 = </userinput > daje rezultat <emphasis >6.345</emphasis >.</para> </listitem ></varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >Shift</guibutton > <guibutton >IntDiv</guibutton > daje celobrojni rezultat deljenja prikazanog broja sa sledećim unesenim brojem.</term> <listitem ><para ><userinput >22 Shift IntDiv 8 = </userinput > daje rezultat <emphasis >2</emphasis >.</para> <para ><userinput >22.345 Shift IntDiv 8 = </userinput > takođe daje <emphasis >2</emphasis >. </para ></listitem ></varlistentry> </variablelist> </sect1> <sect1 id="percent"> <title >%</title> <para >Kao zamena za <guibutton >=</guibutton >, dugme <guibutton >%</guibutton > tumači poslednju izvedenu operaciju ovako:</para> <para ><itemizedlist> <listitem> <para >Ako je krajnji operator + ili -, drugi argument se shvata kao procenat prvog operanda. </para> </listitem> <listitem> <para >Ako je krajnji operator *, rezultat množenja se deli sa 100. </para> </listitem> <listitem> <para >Ako je krajnji operator /, daje levi operand kao procenat desnog operanda. </para> </listitem> <listitem> <para >U svim ostalim slučajevima, <guibutton >%</guibutton > daje isti rezultat kao <guibutton >=</guibutton >. </para> </listitem> </itemizedlist ></para> <variablelist> <varlistentry> <term >Primeri:</term> <listitem> <para ><userinput >150 + 50 %</userinput > daje <emphasis >225</emphasis > (150 plus 50 procenata od 150)</para> <para ><userinput >42 * 3 %</userinput > daje <emphasis >1.26</emphasis > (42 * 3 / 100)</para> <para ><userinput >45 / 55 %</userinput > daje <emphasis >81.81...</emphasis > (45 je 81.81... procenata od 55)</para> </listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect1> <sect1 id="lsh-rsh"> <title ><guibutton >Lsh</guibutton > i <guibutton >Rsh</guibutton ></title> <variablelist> <varlistentry> <term ><guibutton >Lsh</guibutton > pomiče ulevo (množi sa 2) celobrojni deo prikazane vrednosti n puta, gde je n sledeći uneseni broj, i daje celobrojan rezultat (osnova se postavlja na <guilabel >Bin.</guilabel >):</term> <listitem ><para ><userinput >10 Lsh 3 =</userinput > daje <emphasis >80</emphasis > (10 tri puta pomnoženo sa 2).</para> <para ><userinput >10.345 Lsh 3 =</userinput > takođe daje <emphasis >80</emphasis >.</para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >Rsh</guibutton > pomiče vrednost udesno (celobrojno deli sa 2) n puta.</term> <listitem ><para ><userinput >16 Rsh 2 =</userinput > daje <emphasis >4</emphasis > (16 dvaput podeljeno sa 2).</para> <para ><userinput >16.999 Rsh 2 =</userinput > takođe daje <emphasis >4</emphasis >.</para> </listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect1> <sect1 id="and-or-xor"> <title ><guibutton >Cmp</guibutton >, <guibutton >AND</guibutton >, <guibutton >OR</guibutton > i <guibutton >XOR</guibutton ></title> <para >Funkcije <guibutton >Cmp</guibutton >, <guibutton >AND</guibutton > i <guibutton >OR</guibutton > izvode bitske logičke operacije, te su smislenije ako je osnova postavljena na <guilabel >Heks.</guilabel >, <guilabel >Okt.</guilabel > ili <guilabel >Bin.</guilabel > pre nego na <guilabel >Dek.</guilabel >. U sledećim primerima osnova je postavljena na <guilabel >Bin.</guilabel >.</para> <variablelist> <varlistentry> <term ><guibutton >Cmp</guibutton > izvodi jedinični komplement (obrće bitove).</term> <listitem ><para ><userinput >101 Cmp</userinput > daje <emphasis >111...111010</emphasis >.</para > </listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >AND</guibutton > izvodi logičko I.</term> <listitem ><para ><userinput >101 AND 110 =</userinput > daje <emphasis >100</emphasis >.</para > </listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >OR</guibutton > izvodi logičko ILI.</term> <listitem ><para ><userinput >101 OR 110 =</userinput > daje <emphasis >111</emphasis >.</para > </listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guibutton >XOR</guibutton > izvodi logičko KSILI (ekskluzivno ILI).</term> <listitem ><para ><userinput >101 XOR 110 =</userinput > daje <emphasis >11</emphasis >.</para > </listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect1> </chapter> <chapter id="questions-and-answers"> <title >Pitanja i odgovori</title> <qandaset> <qandaentry> <question ><para >Kako da dobijem e, Ojlerov broj?</para ></question> <answer ><para >Upišite <userinput >1 Shift Ln</userinput >.</para ></answer> </qandaentry> <qandaentry> <question ><para >Kako da imam dve fiksne cifre posle tačke?</para ></question> <answer ><para >Pozovite dijalog za podešavanje preko trake menija, <menuchoice ><guimenu >Podešavanje</guimenu ><guimenuitem >Podesi KCalc...</guimenuitem ></menuchoice >. Popunite <guilabel >Postavi decimalnu tačnost</guilabel > i namestite obrtač tako da pokazuje 2.</para ></answer > </qandaentry> <qandaentry> <question ><para >Šta je sa tačnošću?</para ></question> <answer ><para >Glavni faktor koji određuje tačnost <application >KCalca</application > jeste da li C biblioteka podržava tip <type >long double</type >. Ako podržava, to će se otkriti pri kompilovanju <application >KCalca</application > i upotrebiti kao osnovni tip podataka za predstavljanje brojeva. </para> <para >Postavite <guilabel >Tačnost</guilabel > u <application >KCalcovom</application > dijalogu za podešavanje tako da gornja računanja rade ispravno. Preporučujemo tačnost 14 ako je osnovni tip podataka u vašoj kopiji <application >KCalca</application > <type >long double</type >, inače 8 do 10.</para> <para >Veća tačnost ne vodi nužno boljim rezultatima. Poigrajte se malo s tačnošću da biste videli na šta mislimo.</para> </answer> </qandaentry> </qandaset> </chapter> &commands; <chapter id="copyright"> <title >Zasluge i licenca</title> <para >© na <application >KCalc</application >:</para> <para ><personname ><firstname >Bernd</firstname > <othername >Johanes</othername > <surname >Viben</surname ></personname >, 1996–2000</para> <para >tim <acronym >KDE‑a</acronym >, 2000–2008</para> <itemizedlist> <listitem ><para ><personname ><firstname >Bernd</firstname > <othername >Johanes</othername > <surname >Viben</surname ></personname > &Bernd.Johannes.Wuebben.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Ivan</firstname > <surname >Teran</surname ></personname > &Evan.Teran.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Espen</firstname > <surname >Sand</surname ></personname > &Espen.Sand.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Kris</firstname > <surname >Hauels</surname ></personname > &Chris.Howells.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Aron</firstname > <othername >Dž.</othername > <surname >Sajgo</surname ></personname > &Aaron.J.Seigo.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Čarls</firstname > <surname >Semjuels</surname ></personname > &Charles.Samuels.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Dejvid</firstname > <surname >Džonson</surname ></personname > &David.Johnson.mail;</para ></listitem> </itemizedlist> <para ><application >KCalc</application > je inspirisan programom <command >xfrmcalc</command > <personname ><firstname >Martina</firstname > <surname >Bartleta</surname ></personname >, čiji je motor steka još uvek deo <application >KCalca</application >.</para> <para >© na dokumentaciju, 2001, 2002, 2005, 2006, 2010:</para> <itemizedlist> <listitem ><para ><personname ><firstname >Bernd</firstname > <othername >Johanes</othername > <surname >Viben</surname ></personname > &Bernd.Johannes.Wuebben.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Pamela</firstname > <surname >Roberts</surname ></personname > &Pamela.Roberts.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Džesika</firstname > <surname >Hol</surname ></personname > &J.Hall.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >An Mari</firstname > <surname >Mafu</surname ></personname > &Anne-Marie.Mahfouf.mail;</para ></listitem> <listitem ><para ><personname ><firstname >Ajke</firstname > <surname >Krumbaher</surname ></personname > <email >eike.krumbacher@x-eike.de</email ></para ></listitem> </itemizedlist> <para >Preveo Dragan Pantelić <email >falcon-10@gmx.de</email >.</para > &underFDL; &underGPL; </chapter> <appendix id="installation"> <title >Instaliranje</title> <para ><application >KCalc</application > je deo paketa <literal >kdeutils</literal > projekta <acronym >KDE</acronym >, i obično stiže kao deo instalacije <acronym >KDE‑a</acronym >. Za više detalja o <acronym >KDE‑u</acronym > posetite <ulink url="http://www.kde.org" >http://www.kde.org</ulink >.</para> <sect1 id="compilation-and-installation"> <title >Kompilovanje i instaliranje</title> &install.intro.documentation; &install.compile.documentation; </sect1> <sect1 id="enable-long-double-precision"> <title >Kako uključiti <type >long double</type > tačnost u <application >KCalcu</application >?</title> <para >Ako C biblioteka na vašem računaru podržava tip podataka <type >long double</type >, možete uključiti <type >long double</type > tačnost u <application >KCalcu</application >.</para> <para >Evo šta treba uraditi:</para> <procedure> <step> <para >Proverite da li je u <filename >config-kcalc.h</filename > definisano <literal >HAVE_LONG_DOUBLE</literal >, tj. potražite red u kojem piše:</para> <screen >#define HAVE_LONG_DOUBLE 1</screen> <para >Ako ne možete da nađete takav red, vaš sistem ne podržava tačnost <type >long double</type > po IEEE‑u. </para> </step> <step> <para >Uredite fajlove <filename class="headerfile" >kcalctype.h</filename >, <filename >configdlg.cpp</filename >, <filename >kcalc.cpp</filename > i <filename >kcalc_core.cpp</filename > tako da uklonite redove:</para> <screen >#ifdef HAVE_LONG_DOUBLE #undef HAVE_LONG_DOUBLE #endif </screen> </step> <step> <para >Ponovo kompilujte <application >KCalc</application >. </para> </step> </procedure> </sect1> </appendix> </book> <!-- Local Variables: mode: sgml sgml-minimize-attributes:nil sgml-general-insert-case:lower sgml-indent-step:0 sgml-indent-data:nil End: -->