++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ XINE: wolny odtwarzacz wideo ++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ SPIS TREĹÂCI -=========- 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu 2 O XINE 2.1 Wymagania i wspierane platformy 2.2 UĹźyte oprogramowanie 2.3 ProgramiĹÂci xine 2.4 UĹźytkowanie 2.4.1 SkrÄÅty klawiaturowe 2.4.2 Wybieranie ĹÂcieĹźki dĹÅwiÃÂkowej 2.4.3 Wybieranie napisÄÅw 2.4.4 LIRC 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceĹ 3 CO NIE ZOSTAĹÂO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 WolnoĹÂÃÂ, DVD i te sprawy... 4 Kontakt z projektem xine 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu To jest dokumentacja uĹźytkownika koĹÂcowego xine-lib i xine-ui. WiÃÂcej informacji znajdziesz w katalogu doc/ obydwu pakietÄÅw. ProszàrÄÅwnieĹź rzuciàokiem na FAQ doĹÂàczany do pakietu xine-ui ktÄÅry moĹźe juĹź zawieraàodpowiedzi na Twoje pytania. 2 O XINE xine to wolny, na licncji GPL, odtwarzacz wideo dla systemÄÅw unixowych. ObsĹÂuguje strumienie mpeg-2 i mpeg-1 (zawierajàce dĹÅwiÃÂk + obraz), elementarne strumienie mpeg (tylko dĹÅwiÃÂk/obraz, np. pliki mp3) jak i pliki typu AVI (uĹźywajàc kodekÄÅw dll win32) oraz strumienie typu Vorbis OGG. Jest pewne wsparcie dla sekwencji quicktime (ale wiÃÂkszoĹÂàkodekÄÅw audio i wideo jest chronionych przez prawo wĹÂasnoĹÂci intelektualnej i te nie sàwspierane). xine odtwarza z sekwencji obraz i dĹÅwiÃÂk i synchronizuje je. ZaleĹźnie od wĹÂaĹÂciwoĹÂci sekwencji odtwarzanie bÃÂdzie wymagaĹÂo wiÃÂcej lub mniej czasu procesora, peĹÂna czÃÂstotliwoĹÂàwyĹÂwietlania ramek sekwencji mpeg-2 udaĹÂa siàjuĹź przy procesorze Pentium II 400 MHz. xine moĹźe odtwarzaàVideoCD, CD, SVCD i bezpoĹÂrednio DVD. Niestety status prawny zaszyfrowanych/zablokowanych dyskÄÅw DVD nie jest jasny w niektÄÅrych paĹÂstwach, wiÃÂc nie moĹźemy dodaàdo xine Ĺźadnego kodu odszyfrowujàcego DVD. Aby odtwarzaàtakie DVD bÃÂdziesz potrzebowaàzewnÃÂtrznych programÄÅw lub czegoĹ na ksztaĹÂt wtyczki do xine 'xine_dvd_plugin', ktÄÅry moĹźe obsĹÂuĹźyàuwierzytelnianie/ odszyfrowanie DVD. Grupa autorÄÅw projektu xine odmawia jakiejkolwiek odpowiedzialnoĹÂci za uĹźywanie programu xine w ten sposÄÅb. Poczynajàc od wersji xine 5.0, zaimplementowana zostaĹÂa architektura pozwalajàca na elastyczne uĹźywanie wtyczek, dziÃÂki ktÄÅrym moĹźliwe bÃÂdzie w przyszĹÂoĹÂci wsparcie wielu innych typÄÅw sekwencji i urzàdzeĹ wyjĹÂciowych. 2.1 Wymagania i wspierane platformy - xine wymaga serwera X11 dla wyjĹÂcia obrazu (z 8, 15, 16, 24 lub 32 - bitowàgĹÂÃÂbiàkolorÄÅw). - xine wykrywa i uĹźywa rozszerzeĹ MIT X video i X shared memory dla lepszej wydajnoĹÂci. - jeĹÂli nie moĹźesz uruchomiàXv na twojej platformie, powinieneĹ uĹźyà16bpp gĹÂÃÂbi kolorÄÅw dla uzyskania lepszej wydajnoĹÂci. Xv wydaje siàcaĹÂkiem dobrze pracowaàz kaĹźdàgĹÂÃÂbiàkolorÄÅw. - jeĹźeli masz kartàgraficznàmga 200/400 moĹźesz uĹźyàjako opcji wyjĹÂcia - wtyczki syncfb/teletux. SzczegÄÅĹÂy zobacz w README.syncfb - odtwarzanie audio jest wspomagane przez OSS, ALSA, ESD i ARTSD. - aaxine uĹźywa bibliotek aalib i moĹźe pracowaàna prawie kaĹźdym terminalu. - Ĺźeby skompilowaàxine potrzebujesz w miarànowych wersji gmake, gcc i binutils. xine powinien pracowaàna kaĹźdym nowszym komputerze kompatybilnym z architekturài386 (pentium i lepsze) uĹźywajàc GNU/Linux lub FreeBSD. ZaleĹźnie od typu odtwarzanej sekwencji wideo, bÃÂdziesz potrzebowaàwiÃÂcej lub mniej mocy procesora, dla pĹÂynnago odtwarzania. Odtwarzanie DVD moĹźe dobrze dziaĹÂaàjuĹź na systemach opartych o Pentium II 400Mhz (lub rÄÅwnowaĹźnych). W tym rÄÅwnaniu jest jednak zbyt wiele niewiadomych wiÃÂc ta granica moĹźe siàwahaÃÂ. PomyĹÂlnie przetestowane karty graficzne (uĹźywajàce Xv) dla PC to: nVidia Riva TNT (oryginalne sterowniki NVidii "closed-source"), nVidia Riva TNT 2, Matrox G400, ATI AIW Rage128-16MB, 3dfx voodoo3 2000 PCI 16Mb NastÃÂpujàce karty zostaĹÂy zgĹÂoszone jako dziaĹÂajàce, ale nie jest jasne czy uĹźywajàXv czy nie (proszàzwrÄÅciàsiàna listàdyskusyjnàuĹźytkownikÄÅw xine): Trident 9660, ATI AIW M64-8Mb PCI, ATI RageII 8MB. xine powinien daàsobiàradàz odtwarzaniem obrazu na kaĹźdym dziaĹÂajàcym x-serwerze z kaĹźdàkartàgraficznà, ale z duĹźo gorszàwydajnoĹÂciàniĹź z rozszerzeniem Xv. Dodatkowo, xine pracuje na i386-solaris, na maszynach sparc uĹźywajàcych linuxa lub solarisa (Creator-3D dziaĹÂa), zobacz README.solaris dla dodatkowych informacji. RÄÅwnieĹź wspierane: niektÄÅre systemy powerpc uĹźywajàce linuxa oraz IRIX na procesorach MIPS. I ostatnie, lecz nie mniej waĹźne: zgĹÂoszono rÄÅwnieĹź poprawnie dziaĹÂajàcy xine na procesorach Alpha, IA-64 i S/390. 2.2 UĹźyte oprogramowanie xine uĹźywa oprogramowania z nastÃÂpujàcych zewnÃÂtrznych projektÄÅw wolnego oprogramowania: - liba52 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmpeg2 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmad Roberta Lesliego - libffmpeg Fabrice Bellard'a Bez tych ĹÂwietnych programÄÅw xine nie byĹÂoby oczywiĹÂcie tym czym jest teraz. RÄÅwnieĹź wielkie podziÃÂkowania dla Linux Video and DVD Project "LiViD" skàd oryginalny pomysĹ wolnego i darmowego odtwarzacza DVD. => http://www.linuxvideo.org/ 2.3 ProgramiĹÂci xine gĹÂÄÅwny programista xine Guenter Bartsch <guenter@users.sourceforge.net> rÄÅĹźne sugestie, poprawki bĹÂÃÂdÄÅw i kompilacji, alsa plugin, interfejs uĹźytkownika Daniel Caujolle-Bert <f1rmb@users.sourceforge.net> wiele poprawek, wykrywanie prÃÂdkoĹÂci transferu, programowa eliminacja przeplotu, masa uaktualnieĹ libwin32 Miguel Freitas <miguel@cetuc.puc-rio.br> moduĹ wyĹÂwietlania obrazu teletux/syncfb, rÄÅĹźne poprawki, sterowniki alsa Joachim Koenig <Joachim.Koenig@gmx.net> programowanie liba52/libmpeg2 Michael Lespinasse <walken@zoy.org> pakiety dla Debiana, wsparcie dla uĹźytkownikÄÅw Siegfried Langauf <siggi@users.sourceforge.net> Oraz wielu innych, zobacz plik xine-lib/AUTHORS 2.4 UĹźytkowanie MoĹźesz uruchomiàxine bez Ĺźadncyh opcji lub podajàc jednàlub wiÃÂcej sekwencji wejĹÂciowych bezpoĹÂrednio. xine testuje moĹźliwoĹÂàuĹźycia rozszerzenia Xv i jeĹÂli nie - sam uĹźyje XShm, test ten moĹźe jednak zawieĹÂÃÂ. MoĹźesz okreĹÂliàwyjĹÂcie wideo uĹźywajàc opcji "-V", np: xine -V XShm zmusi xine do uĹźycia XShm albo zwykĹÂego X11. JeĹÂli chcesz wysĹÂaàdĹÅwiÃÂk przez sieàza pomocàESD, ustaw zmiennàĹÂrodowiskowàESPEAKER przed uruchomieniem xine. SekwencjàwejĹÂcia moĹźe byànazwa pliku lub coĹ co nazywamy "MediaResourceLocator" MRL, ktÄÅry wyglàda podobnie do URLa. Najpierw podaj ĹÅrÄÅdĹÂo wejĹÂcia przed "://" nastÃÂpnie specyficzny identyfikator ĹÅrÄÅdĹÂa wejĹÂcia. Jakich ĹÅrÄÅdeĹ wejĹÂcia moĹźesz uĹźyÃÂ, zaleĹźy od tego jakie wtyczki wejĹÂcia zainstalowaĹÂeĹ (dla zwykĹÂych plikÄÅw moĹźesz pominààidentyfikator ĹÅrÄÅdĹÂa wejĹÂcia). SprÄÅbuj $ xine --help by otrzymaàpeĹÂnàinformacjào uĹźytkowaniu. xine uĹźywa protokoĹÂu xdnd (wersja 3) wiÃÂc jeĹÂli masz wyszukiwarkàplikÄÅw z nim wspÄÅĹÂpracujàcà(np gmc) moĹźesz po prostu "przeciàgnàÃÂ" pliki wideo na xine by je odtworzyÃÂ. Odtwarzanie scieĹźki 3 z VCD: $ xine vcd://3 PrzykĹÂad bezpoĹÂredniego dostÃÂpu do DVD: $ xine dvd://VTS_01_1.VOB 2.4.1 SkrÄÅty klawiaturowe Klawisz Akcja [RETURN] odtwÄÅrz [SPACJA] stop klatka [GÄÅra]/[DÄÅĹÂ] szybki podglàd / zwolnienie 0 znajdĹŠpoczàtek aktualnej sekwencji 1-9 przejdĹŠdo 10-90% aktualnej sekwencji [Lewo]/[Prawo] przeskocz -+ 15 sec (+CTRL: 60 sec) [PgUp]/[Wstecz] przeskocz do poprzedniej pozycji na liĹÂcie [PgDown]/[NaprzÄÅd] przeskocz do nastÃÂpnej pozycji na liĹÂcie f PrzeĹÂàcz do trybu peĹÂnoekranowego/okna a przeĹÂàcz proporcje ekranu (AUTO/16:9/4:3/DVB) i wĹÂàcz tryb przeplotu z / Shift-Z ZOOM powiÃÂkszanie / pomiejszanie obrazu. dodaj Ctrl aby powiÃÂkszyàw pionie lub Meta aby powiÃÂkszyàw poziomie "<",">" zmodyfikuj rozmiar okna wyjĹÂwietlania + - zmieĹ kanaĹ audio , . zmieĹ kanaĹ napisÄÅw n m wyreguluj synchronizacjàa/v [HOME] zresetuj synchronizacjàa/v [INSERT] przeĹÂàcz widzialnoĹÂàkursora myszki w oknie obrazu q zakoĹÂcz h ukryj okno obrazu (uĹźyteczne przy odtwarzaniu mp3) wiÃÂcej wkrÄÅtce ;-) Kliknij prawym przyciskiem na okno wyjĹÂcia wideo (lub naciĹÂnij "G") aby ukryàpanel. Zmienianie skrÄÅtÄÅw: MoĹźesz rÄÅwnieĹź zmieniàjeden/kilka/wszystkie skrÄÅty. Do tego musisz mieàplik keymap w swoim katalogu $HOME/.xine/. SkĹÂadnia wpisÄÅw do tego pliku wyglàda tak: WindowReduce { key = less modifier = none } WartoĹÂà"key" powinna odpowiadaàopisowi klawiszy X11 (zobacz poniĹźej). Modyfikator moĹźe byÃÂ: - 'none' brak modyfikatora, - 'control' (lub 'ctrl') klawisz "Control", - 'meta' (or 'alt' on PC) dla klawisza "meta", - 'mod3' lub 'mod4' lub 'mod5' dostÃÂpne tylko na niektÄÅrych platformach. Modyfikatory mogàbyàmieszane, oddzielone przecinkiem: WindowReduce { key = less modifier = control, alt } Nie wpisanie lini z modyfikatorem, bÃÂdzie rÄÅwnoznaczne z wybraniem modyfikatora 'none'. MoĹźesz dodaàrÄÅwnieĹź aliasy dla skrÄÅtÄÅw, taki: Alias { entry = Pause key = p } bÃÂdzie oznaczaĹ dodanie innego skrÄÅtu do wpisu 'Pause' przez naciĹÂniÃÂcie 'p'. MoĹźesz rÄÅwnieĹź dodaàsekcjàmodyfikatora (zobacz poniĹźej). JeĹÂli nie - modyfikator pozostanie taki jak dla oryginalnego klawisza. ('Pause' w tym przypadku). Skanowanie nazw klawiszy X11: Aby poznaànazwàklawisza X11, moĹźesz uĹźyàpolecenia 'xev', ktÄÅry jest dostarczany wraz z pakietami X11. Uruchomienie 'xev' z xterm'a uaktywnia maĹÂe okno, wtedy naciĹÂnij klawisz ktÄÅrego nazwàchcesz poznaÃÂ. Wtedy w oknie xterm'a otrzymasz coĹ takiego: ... KeyRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x3200001, root 0x3c, subw 0x0, time 4144050914, (259,265), root:(272,319), state 0x0, keycode 81 (keysym 0xff9a, KP_Prior), same_screen YES, ^^^^^^^^ To jest wĹÂaĹÂnie poszukiwana nazwa. JeĹÂli chodzi o przyciski myszy, aby uĹźywaàna przykĹÂad kÄÅĹÂko myszy, musisz wyĹÂledziàktÄÅry przycisk bÃÂdzie asygnowany do funkcji, uĹźywajàc xev: ButtonRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x1200001, root 0x3b, subw 0x0, time 2710360666, (107,87), root:(120,117), state 0x1000, button 5, same_screen YES ^^^^^^^^ To jest ten przycisk W tym przypadku musisz ustawià"key = XButton_5". Przycisk modyfikacyjny jest rÄÅwnieĹź wspierany z przyciskami myszy. WyĹÂwietlanie obecnych/przemapowanych skrÄÅtÄÅw. MoĹźesz uĹźyà'xine --keymap' lub 'xine --keymap=default' aby wyĹÂwietliàdomyĹÂlne skrÄÅty. MoĹźesz przekierowaàrezultat do pliku, ktÄÅry moĹźe juĹź zostaàplikiem ~/.xine/keymap. Aby zobaczyàrezultaty zmiam w mapowaniu klawiszy, wpisz po prostu: xine --keymap=remapped 2.4.2 Wybieranie ĹÂcieĹźki dĹÅwiÃÂkowej Podaj opcjà"-a" aby wybraàwymaganàĹÂcieĹźkàaudio: xine -a 3 test.mpg odtworzy 3-ciàdostÃÂpnàĹÂcieĹźkàaudio (wraz z obrazem, oczywiĹÂcie). Alternatywnie moĹźesz uĹźyàinterfejsu uĹźytkownika do selekcji ĹÂcieĹźki audio. 2.4.3 Wybieranie napisÄÅw Napisy sàdoĹÂàczane w oddzielnych ĹÂcieĹźkach, tak jak dĹÅwiÃÂk. Zazwyczaj ĹÂcieĹźka 0 to napisy w domyĹÂlnym jÃÂzyku. UĹźyj opcji "-u" aby wybraàpotrzebnàĹÂcieĹźkànapisÄÅw: xine -u 0 test.vob wyĹÂwietli napisy ze ĹÂcieĹźki 0. Alternatywnie moĹźesz uĹźyàinterfejsu uĹźytkownika do selekcji ĹÂcieĹźki napisÄÅw. 2.4.4 LIRC xine moĹźe byàsterowany zdalnie przez podczerwieĹÂ. Do tego potrzebujesz zainstalowanego LIRC'a (http://www.lirc.org). Musisz dodaàkilka linii do twojego ~/.lircrc: begin remote = SAMSUNG button = Button_Play prog = xine repeat = 0 config = PLAY end begin remote = SAMSUNG button = Button_Src prog = xine repeat = 0 config = DVD end xine moĹźe samo wygenerowaàszablon wpisÄÅw, jeĹÂli uĹźyjesz 'xine --keymap=lirc'. MoĹźesz przekierowaàwyjĹÂcie komendy do pliku aby dopolerowaàustawienia. KaĹźdy wpis bÃÂdzie wyglàdaĹ tak: # Reduce the output window size. begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = WindowReduce end Do Ciebie naleĹźy wybÄÅr pilota i przypisanie przyciskÄÅw. Playlist: --------- Aby odnaleĹÅàlistàodtwarzania z danej wtyczki wejĹÂcia, moĹźesz uĹźyàspecjalnego klucza 'PlaylistFrom:', i nastÃÂpujàcej po nim nazwy wtyczki (takiej samej jak na przycisku panela): # Odnajdywanie listy odtwarzania z wtyczki NAV begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = PlaylistFrom:NAV end 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceĹ MoĹźesz ustawiàkaĹźdàopcjà(zobacz README.config_en) z linii poleceĹ aby obejĹÂàwartoĹÂci ustawione w $HOME/.xine/config. Na przykĹÂad moĹźesz zrobiàcoĹ takiego xine vcd://1 opt:media.vcd.device=/dev/cdrom2 vcd://1 aby zmieniàvcd_device miÃÂdzy odtworzeniem dwÄÅch mrls. Te ustawienia opt: nie bÃÂdàzachowane w pliku konfiguracyjnym, gdyĹź sàtraktowane jako tymczasowe. 3 CO NIE ZOSTAĹÂO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 WolnoĹÂÃÂ, DVD i te sprawy... xine jest wolnym oprogramowaniem. "wolne oprogramowanie" jest w pewnym stopniu zwiàzane z "otwatymi ĹÅrÄÅdĹÂami". Ale znaczenie "wolnego oprogramowania" idzie duĹźo dalej: jest ono zwiàzane z wolnoĹÂciàjego uĹźytkownikÄÅw. JeĹÂli masz czas, proszàprzeczytaj, co "Free Software Foundation" pisze na ten temat: http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.pl.html Bardzo specyficznym problemem jest wolnoĹÂàoprogramowania DVD: przemysĹ filmowy dopeĹÂnia wszelkich moĹźliwych wysiĹÂkÄÅw aby ograniczyàodtwarzanie pĹÂyt DVD do kontrolowanych urzàdzeĹÂ. WiÃÂkszoĹÂàobecnie sprzedawanych pĹÂyt DVD jest zaszyfrowana (zablokowana) i w niektÄÅrych krajach (zwĹÂaszcza w USA), nielegalnym jest odszyfrowywanie (odblokowywanie) ich, nawet do celÄÅw prywatnego uĹźytku (oglàdniÃÂcia). Mamy nadziejÃ Ĺźe wiÃÂkszoĹÂàludzi zgodzi siàz faktem, Ĺźe jest to problematyczny sposÄÅb traktowania klientÄÅw. Grupa Projektu xine potÃÂpia te wysiĹÂki przemysĹÂu filmowego - prÄÅbujàc tàdrogàzapobiegaàstratom w sprzedaĹźy, z pewnoĹÂciàokazuje brak szacunku do wszystkich swoich uczciwych klientÄÅw. Z drugiej jednak strony, Grupa Projektu xine jest przeciwna ĹÂamaniu istniejàcego prawa. Nikt aktualnie nie wie dokĹÂadnie czy gdziekolwiek na ĹÂwiecie jest legalne pisanie, posiadanie i uĹźywanie oprogramowania do OGLÃÂDANIA zaszyfrowanych pĹÂyt DVD. DopÄÅki ten temat pozostaje niejasny (i wydaje siàpotencjalnie bardzo niebezpieczny), xine nie bÃÂdzie zawieraÃ Ĺźadnego specyficznego kodu do odblokowywania DVD. Wydaje siàjednak, Ĺźe osoby trzecie pracujànad takimi rozszerzeniami. MoĹźliwe Ĺźe sàmiejsca gdzie jest to legalne. KtÄÅrekolwiek z powyĹźszych dotyczy Ciebie - nie bÃÂdziesz w stanie odtwarzaàzaszyfrowanych DVD za pomocà"czystego" programu xine. ProszàzauwaĹźyÃ Ĺźe nie jest to "bĹÂàd" albo braki w funkcjonalnoĹÂci, ale czysto prawny problem. ByĹÂoby wspaniale rozwiàzaàgo (np. przez przekonanie ameryki i/lub przemysĹÂu filmowego, Ĺźe sànaprawdànudni i niepotrzebnie nie w porzàdku wobec klientÄÅw jak i uĹźytkownikÄÅw i programistÄÅw wolnego oprogramowania), ale dodawanie kodu odszyfrowujàcego DVD do xine nie rozwiÃ Ĺźe tego problemu. 4 Kontakt z projektem xine Strona domowa projektu xine: http://xine.sourceforge.net Informacja zwrotna, lub chÃÂàpomocy mile widziana, kontakt: lista dyskusyjna uĹźytkownikÄÅw xine: xine-user@lists.sourceforge.net ################################ # TĹÂumaczenie: BarĹÂomiej Muryn # # mailto: _4ever_@irc.pl # ################################