1. GÄ°RÄ°Å Wine Microsoft Windows programlarını (DOS, Windows 3.x ve Win32 uygulamaları dahil) Unix üzerinde çalıÅtırmanıza izin veren bir programdır. Microsoft Windows ikili dosyalarını yükleyip çalıÅtıran bir program yükleyici ve Windows API çaÄrılarını Unix ve X11 eÅ deÄerlerini kullanarak gerçekleyen (Winelib isimli) bir kitaplıktan oluÅur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doÄal Unix çalıÅabilir dosyalarına çevirmek için kullanılabilir. Wine, GNU LGPL altında daÄıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için LICENSE dosyasına bakabilirsiniz. 2. HIZLI BAÅLANGIà EÄer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'ı derlemek ve kurmak için Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde (README dosyasını içeren) en üst dizine geçin ve aÅaÄıdaki komutu verin: ./tools/wineinstall Programları "wine [seçenekler] program" Åeklinde çalıÅtırabilirsiniz. Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını, Wine kılavuz sayfalarını ve özellikle http://www.winehq.org sitesindeki zengin bilgi arÅivini okuyabilirsiniz. 3. GEREKSÄ°NÄ°MLER Wine'ı derlemek ve çalıÅtırmak için, aÅaÄıdakilerden en az birine sahip olmanız gerekir: Linux sürüm 2.0.36 veya üzeri FreeBSD 5.3 veya sonrası Solaris x86 2.5 veya sonrası NetBSD-current Wine çalıÅmak için çekirdek düzeyinde evre desteÄine ihtiyaç duyduÄundan sadece yukarıda söz edilen iÅletim sistemleri desteklenmektedir. Ãekirdek düzeyi evrelerini destekleyen diÄer iÅletim sistemleri de gelecekte desteklenebilir. Linux hakkında bilgi: Linux 2.2.x hala çalıÅması gerekirken Linux 2.0.x de hala çalıÅabilir (çok eski 2.0.x sürümlerinde evre ile ilgili çökmeler yaÅanmaktadır), 2.4.x gibi yeni bir çekirdek kullanmak en iyisidir. FreeBSD hakkında bilgi: Wine FreeBSD 4.x ve FreeBSD 5.x üzerinde derlenmesi gerekirken FreeBSD 5.3 öncesi sürümler büyük olasılıkla düzgün çalıÅmayacaktır. Ayrıntılı bilgi aÅaÄıdaki adreste yer alan FreeBSD uyarlama aÄacında bulunabilir: <ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/ports/ports/emulators/wine/>. Solaris hakkında bilgi: Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuÅ olmak onun gcc tarafından kullanılacaÄını temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld sembolik baÄlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir. NetBSD hakkında bilgi: USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeÄinizde etkin olduÄundan emin olunuz. Desteklenen dosya sistemleri: Wine birçok dosya sisteminde çalıÅabilir. Bununla beraber, Wine /tmp dizini için umsdos kullanıldıÄında hata verecektir. Samba üzerinden yapılan dosya eriÅimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu raporlanmıÅtır. Ayrıca, NTFS Åu an sadece okuma kipinde güvenli bir Åekilde kullanılabildiÄi için NTFS kullanmamanızı öneririz. Windows programları, çalıÅmak için neredeyse her zaman yazma eriÅimine gereksinim duyarlar. NTFS dosyaları ile çalıÅmak zorunda kaldıÄınızda, dosyaları yazılabilir bir konuma kopyalayabilirsiniz. Temel gereksinimler: X11 geliÅtirme dosyalarının kurulu olması gerekir (Debian'da xlib6g-dev, Red Hat'da XFree86-devel adlı paketler). Derleme aracı gereksinimleri: x86 sistemlerinde gcc >= 2.7.2 gereklidir. 2.7.2.3 öncesi sürümlerde bazı dosyaların en iyilemeli derlenmesinde, daha çok baÅlık dosyası yönetimi ile ilgili sorunlardan dolayı hata oluÅmaktadır. pgcc Åu an Wine ile çalıÅmamaktadır. Bu sorunun nedeni bilinmemektedir. Elbette "make" aracına da (genellikle GNU make) gereksinim duyacaksınız. Ayrıca flex 2.5 sürümü ve sonrası ile birlikte bison gereklidir. SeçeneÄe baÄlı destek kitaplıkları: EÄer CUPS yazdırma desteÄi isterseniz, hem cups hem de cups-devel paketlerini kurmalısınız. Tam iÅlevsel bir msxml gerçeklemesi elde etmek için libxml2 paketini kurunuz. 4. DERLEME EÄer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'ı derlemek için aÅaÄıdaki komutları çalıÅtırınız: ./configure make depend make Bu "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir. "wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıÅtıracaktır. "libwine" ("Winelib") kitaplıÄı Windows kaynak kodunu Unix altında derlemek ve baÄlamak için kullanılabilir. Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help giriniz. Yama dosyası kullanarak yeni bir sürüme yükseltmek için önce en üst dizine (README dosyasının bulunduÄu dizin) geçin. Ardından bir "make clean" yapın ve Åu komutla sürümü yamalayın: gunzip -c yama-dosyası | patch -p1 "yama-dosyası" yama dosyasının adıdır (Wine-yymmdd.diff.gz benzeri). Ardından yine "./configure" komutunu verin ve "make depend && make" komutunu çalıÅtırın. 5. KURULUM Wine düzgün bir Åekilde inÅa edildiÄinde, "make install" komutunu verebilirsiniz; bu komut wine çalıÅabilir dosyalarını, kılavuz sayfalarını ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır. Ãnce, çakıÅan eski bir wine kurulumunu kaldırmayı unutmayın. Kurmadan önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da "make uninstall" komutlarından birini deneyin. Yapılandırma ipuçları için http://www.winehq.org/ adresinde Destek bölümüne bakınız. EÄer paylaÅımlı kitaplık hataları alıyorsanız (ör. "Error while loading shared libraries: libntdll.so"), root olarak kitaplık yolunu /etc/ld.so.conf dosyasına eklediÄinizden ve ldconfig komutunu verdiÄinizden emin olun. 6. PROGRAMLARIN ÃALIÅTIRILMASI Wine'ı çaÄırırken çalıÅabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece bir dosya adı belirtebilirsiniz. ÃrneÄin: Solitaire çalıÅtırmak için: wine sol (dosyaları konumlandırmak için config wine sol.exe dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak) wine c:\\windows\\sol.exe (DOS dosya adı sözdizimi ile) wine /usr/windows/sol.exe (Unix dosya adı sözdizimi ile) wine sol.exe /parametre1 -parametre2 parametre3 (programı parametre vererek çaÄırma) Not: komut satırında tam bir dosya adı verildiÄinde dosyanın yolu ayrıca path bilgisine eklenecektir. Wine henüz tamamlanmıŠdeÄildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. EÄer winedbg'yi documentation/debugger.sgml'de belirtildiÄi gibi düzgün bir Åekilde kurarsanız, bir hata ayıklayıcı satırına düÅeceksiniz. Böylece hatayı keÅfedip sorunu çözebilirsiniz. Bunun yapılıÅı hakkında daha fazla bilgi için lütfen documentation/debugger.sgml dosyasını okuyunuz. Wine'ın eriÅimine açtıÄınız tüm önemli dosyalarınızı yedeklemelisiniz veya bu dosyaların özel bir Wine kopyalarını tutmalısınız. Ãünkü, bazı dosya bozulmalarını raporlayan kullanıcılar görülmüÅtür. Explorer'ı çalıÅtırmayın, örneÄin, eÄer düzgün bir yedeÄiniz yoksa bazı dizin adlarının deÄiÅtirilmesine veya bozulmasına yol açabilir. Messenger gibi diÄer MS uygulamaları da bir Åekilde Explorer'ı çalıÅtırdıklarından dolayı güvenli deÄildir. Birtakım bozulmalar (!$!$!$!$.pfr) kısmen bu adresteki bilgiler kullanılarak düzeltilebilir: http://home.nexgo.de/andi.mohr/download/decorrupt_explorer 7. DAHA FAZLA BÄ°LGÄ°YE ERÄ°ÅÄ°M WWW: Wine hakkında geniÅ bilgiyi WineHQ sitesine http://www.winehq.org/ adresinden ulaÅarak edinebilirsiniz : çeÅitli Wine kılavuzları, uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi baÅlangıç noktasıdır. SSS: Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaÅabilirsiniz: http://www.winehq.org/FAQ Usenet: comp.emulators.ms-windows.wine üzerinde wine ile ilgili konularda tartıÅabilir ve yardım alabilirsiniz. Hatalar: Hatalarınızı http://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla ile raporlayabilirsiniz. Lütfen bir hata raporlamadan önce hatanın önceden girilip girilmediÄini öÄrenmek için bugzilla'da arama yapınız. Hata raporlarını ayrıca comp.emulators.ms-windows.wine haber grubuna gönderebilirsiniz. IRC: irc.freenode.net sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım alabilirsiniz. Git: Geçerli Wine geliÅtirme aÄacı Git üzerinden eriÅilebilir. Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/git adresine gidiniz. E-posta listeleri: Wine geliÅtiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/forums adresine gidiniz. EÄer bir Åey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki sürümde içerilmesi için wine-patches@winehq.org e-posta listesine bir yama ('diff -u' biçiminde) gönderiniz. -- Alexandre Julliard julliard@winehq.org -- Türkçe çeviri: Fatih AÅıcı fasici@linux-sevenler.org