<chapter id="using-kturtle"> <title >&kturtle;'i kasutamine</title> <screenshot> <screeninfo >&kturtle; tegevuses</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="mainwindow_flower_nrs.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >&kturtle;'i peaaken</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >&kturtle;'i peaaken koosneb kolmest põhiosast: <link linkend="the-editor" >redaktor</link > (1) vasakul, kus saab kirja panna &turtlescript;i käsud, <link linkend="the-canvas" >lõuend</link > (2) paremal, kus kilpkonn sinu joonistust valmistab, ja <link linkend="the-inspector" >inspektor</link > (3), mis annab teavet programmi täitmise kohta. Peaaknal on veel neli osa: <link linkend="the-menubar" >menüüriba</link > (5), mis võimaldab kasutada kõiki saadaolevaid käske, <link linkend="the-toolbar" >tööriistariba</link > (4), kus saab kiiresti valida sagedamini vaja mineva toimingu, <guilabel >konsool</guilabel >, kus saab testimiseks sisestada üherealise käsu. ja <link linkend="the-statusbar" >olekuriba</link > (akna allservas), kus näeb &kturtle;'i tagasisidena rakenduse olekut.</para> <sect1 id="the-editor"> <title >Redaktor</title> <para >Redaktor on koht, kus panna kirja &turtlescript;i käsud. See pakub kõiki võimalusi, mida üks tänapäevane redaktor ikka pakkuma peab. Enamik neist on kasutatavad menüüst <link linkend="the-file-menu" >Fail</link > või <link linkend="the-edit-menu" >Redigeerimine</link >. Redaktori võib dokkida ükspuha millisele peaakna küljele või ka hoopis lahti haakida ja töölaual sootuks mujale asetada.</para> <para >Koodi saab redaktorisse mitmel moel sisestada. Lihtsaim meetod on kasutada juba valmis tehtud näidiseid. Selleks vali <menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu ><guisubmenu >Näidised</guisubmenu > </menuchoice > <link linkend="the-file-menu" >failimenüüs</link > ja klõpsa vajalikul failil. Valitud fail avatakse <link linkend="the-editor" >redaktoris</link >, pärast mida saab menüükäsuga <menuchoice ><guimenu >Käivitamine</guimenu ><guimenuitem >Käivita</guimenuitem > </menuchoice > või tööriistariba nupuga <guibutton >Käivita</guibutton > hakata seda ellu viima.</para> <para >&turtlescript;i faile saab avada menüükäsuga <menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu ><guimenuitem >Ava...</guimenuitem > </menuchoice ></para> <para >Kolmas võimalus on kirjutada kood ise redaktorisse või kopeerida ja asetada kood kuskilt mujalt.</para> </sect1> <sect1 id="the-canvas"> <title >Lõuend</title> <para >Lõuend on ala, kus käsud visualiseeritakse, kus nendega <quote >joonistatakse</quote > pilt. Ehk siis - see on kilpkonna mängumaa. Kui oled sisestanud mingi koodi <link linkend="the-editor" >redaktorisse</link > ja selle käivitanud, võib juhtuda üks kahest: 1) kood täidetakse edukalt ja sa näed midagi lõuendil muutumas või 2) koodis on viga ja ilmub teade, mis ütleb, millise veaga on tegemist.</para> <para >Hiirerattaga saab lõuendit suurendada ja vähendada.</para> </sect1> <sect1 id="the-inspector"> <title >Inspektor</title> <para >Inspektor annab programmi töötamise ajal teada muutujatest ja õpitud funktsioonidest ning näitab koodipuud.</para> <para >Inspektori võib dokkida ükspuha millisele peaakna küljele või ka hoopis lahti haakida ja töölaual sootuks mujale asetada.</para> </sect1> <sect1 id="the-toolbar"> <title >Tööriistariba</title> <para >Selle abil saab kiiresti ette võtta sagedamini vaja minevaid toiminguid. Tööriistariba sisaldab ka <guilabel >konsooli</guilabel >, mis võimaldab kiiresti käske anda, millest võib olla kasu, kui soovid käsku katsetada ilma <link linkend="the-editor" >redaktori</link > sisu muutmata.</para> <para >Tööriistariba saab oma maitse järgi kohandada menüükäsuga <menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu ><guimenuitem >Tööriistaribade seadistamine...</guimenuitem ></menuchoice ></para> </sect1> <sect1 id="the-menubar"> <title >Menüüriba</title> <para >Menüüribal leiad kõik toimingud, mida &kturtle;'is on võimalik kasutada. Need on jagatud järgmistesse rühmadesse: <guimenu >Fail</guimenu >, <guimenu >Redigeerimine</guimenu >, <guimenu >Lõuend</guimenu >, <guimenu >Käivitamine</guimenu >, <guimenu >Tööriistad</guimenu >, <guimenu >Seadistused</guimenu > ja <guimenu >Abi</guimenu >. Kirjeldame siin neid kõiki.</para> <sect2 id="the-file-menu"> <title ><guimenu >Fail</guimenu >imenüü</title> <variablelist> <anchor id="file-new"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >N</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Uus</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Loob uue tühja &turtlescript;i faili.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-open"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >O</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Ava...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab &turtlescript;i faili.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-open-recent"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu > <guisubmenu >Ava viimati kasutatud</guisubmenu > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab viimati kasutatud &turtlescript;i faili.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-open-examples"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu > <guisubmenu >Näidised</guisubmenu > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab &turtlescript;i näidisfailidega kataloogi. Need peaksid olema keeles, mis on määratud seadistustedialoogis (<menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu ><guimenuitem >Skriptikeel</guimenuitem > </menuchoice >).</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-get-more-examples"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Hangi rohkem näidiseid...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab <guilabel >uue kuuma kraami</guilabel > hankimise dialoogis, mille abil saab internetist alla laadida uusi &turtlescript;i faile.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-save"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >S</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Salvesta</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Salvestab parajasti avatud &turtlescript;i faili.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-save-as"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Salvesta kui...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Salvestab parajasti avatud &turtlescript;i faili uude asukohta või uue nimega.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-export-to-html"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Ekspordi HTML-ina...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Ekspordib redaktori aktiivse sisu HTML-failina, mis sisaldab ka esiletõstmise värve.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-print"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >P</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Trüki...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Trükib koodiredaktoris kirja pandud käsud.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="file-quit"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >Q</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Fail</guimenu > <guimenuitem >Välju</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Lõpetab &kturtle;'i töö.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-edit-menu"> <title >Menüü <guimenu >Redigeerimine</guimenu ></title> <variablelist> <anchor id="edit-undo"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >Z</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Võta tagasi</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Tühistab viimase koodi tehtud muudatuse. &kturtle; ei tunne tagasivõtmisel piire.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-redo"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;&Shift;<keycap >Z</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Tee uuesti</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Taastab koodis tagasivõetud muudatuse.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-cut"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >X</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Lõika</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Lõikab <link linkend="the-editor" >redaktoris</link > valitud teksti ja asetab selle lõikepuhvrisse.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-copy"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >C</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Kopeeri</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Kopeerib <link linkend="the-editor" >redaktoris</link > valitud teksti lõikepuhvrisse.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-paste"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >V</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Aseta</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Asetab teksti lõikepuhvrist <link linkend="the-editor" >redaktorisse</link >.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-select-all"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >A</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Vali kõik</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Valib kogu <link linkend="the-editor" >redaktori</link > teksti.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-find"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >F</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Otsi...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Selle käsuga saab koodis teatud sõna või väljendit otsida.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="edit-find-next"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F3</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Otsi järgmine</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Sellega saab leida otsitava fraasi järgmise esinemiskorra.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist > <variablelist> <anchor id="edit-find-previous"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Shift;<keysym >F3</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Otsi eelmine</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Sellega saab leida otsitava fraasi eelmise esinemiskorra.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <!--<variablelist> <anchor id="edit-replace"/> <varlistentry> <term ><menuchoice> <shortcut> <keycombo >&Ctrl;<keycap >R</keycap ></keycombo> </shortcut> <guimenu >Edit</guimenu> <guimenuitem >Replace...</guimenuitem> </menuchoice ></term> <listitem ><para >With this action you can replace text in the code.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist >--> <variablelist> <anchor id="toggle-insert"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keycap >Ins</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Redigeerimine</guimenu > <guimenuitem >Ülekirjutamisrežiim</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Lülitab lisamis- ja ülekirjutamisrežiimi vahel.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-canvas-menu"> <title >Menüü <guimenu >Lõuend</guimenu ></title> <variablelist> <anchor id="canvas-export-to-image"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Lõuend</guimenu > <guimenuitem >Ekspordi pildina (PNG)...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Ekspordib aktiivse <link linkend="the-canvas" >lõuendi</link > sisu PNG rasterpildina.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="canvas-export-to-drawing"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Lõuend</guimenu > <guimenuitem >Ekspordi joonistusena (SVG)...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Ekspordib aktiivse <link linkend="the-canvas" >lõuendi</link > sisu SVG vektorjoonistusena.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="canvas-print"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Lõuend</guimenu > <guimenuitem >Trüki lõuend...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Ekspordib aktiivse </para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-run-menu"> <title >Menüü <guimenu >Käivitamine</guimenu ></title> <variablelist> <anchor id="run-execute"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F5</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Käivitamine</guimenu > <guimenuitem >Käivita</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Käivitab redaktoris kirja pandud käsud.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="run-pause"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F6</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Käivitamine</guimenu > <guimenuitem >Paus</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Peatab käskude täitmise. Seda saab kasutada ainult siis, kui käske parajasti täidetakse.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="run-stop"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F7</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Käivitamine</guimenu > <guimenuitem >Katkesta</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Katkestab käskude täitmise. Seda saab kasutada ainult siis, kui käske parajasti täidetakse.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="run-speed"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Käivitamine</guimenu > <guimenuitem >Töökiirus</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Näitab võimalikke täitmise kiirusi: <guimenuitem >täiskiirus (esiletõstmiseta ja inspektorita)</guimenuitem >, <guimenuitem >täiskiirus</guimenuitem >, <guimenuitem >aeglane</guimenuitem >, <guimenuitem >aeglasem</guimenuitem >, <guimenuitem >kõige aeglasem</guimenuitem > ja <guimenuitem >sammhaaval</guimenuitem >. Kui kiiruseks valida <guimenuitem >täiskiirus</guimenuitem > (vaikeväärtus), on vaevu võimalik jälgida, mis toimub. Sageli on see kasulik, kuid vahel võib tekkida soov käskude täitmist üksikasjalikult jälgida. Sel juhul tuleks valida kiiruseks <guimenuitem >aeglane</guimenuitem >, <guimenuitem >aeglasem</guimenuitem >, <guimenuitem >kõige aeglasem</guimenuitem >. Mõne aeglase kiiruse valimisel näidatakse redaktoris täitmise hetkeasukohta. <guimenuitem >Sammhaaval</guimenuitem > täidab korraga ühe käsu.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-tools-menu"> <title ><guimenu >Tööriistad</guimenu >e menüü</title> <variablelist> <anchor id="tools-direction-chooser"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Tööriistad</guimenu > <guimenuitem >Suunavalija...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab suunavalija dialoogi.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="tools-color-chooser"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Tööriistad</guimenu > <guimenuitem >värvivalija...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Avab värvivalija dialoogi.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-setting-menu"> <title >Menüü <guimenu >Seadistused</guimenu ></title> <variablelist> <anchor id="settings-set-script-language"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu > <guisubmenu >Skriptikeel</guisubmenu ></menuchoice ></term> <listitem ><para ><action >Valib</action > koodi keele.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-toggle-editor"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >E</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Redaktori näitamine</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Näitab või peidab <link linkend="the-editor" >redaktori</link >.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-toggle-inspector"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo >&Ctrl;<keycap >I</keycap ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Inspektori näitamine</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Näitab või peidab <link linkend="the-inspector" >inspektori</link >.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-toggle-errors"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Vigade näitamine</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Näitab koodi täitmisel tekkinud vigade nimekirja <guilabel >vigade</guilabel > või peidab selle. Kui see valik on sisse lülitatud, klõpsa kilpkonna taasnägemiseks <guilabel >lõuendil</guilabel >.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-toggle-linenumbers"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F11</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Näita reanumbreid</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Sellega saab lasta <link linkend="the-editor" >redaktoris</link > reanumbreid näidata. See on kasulik näiteks vigade leidmiseks.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-toggle-toolbar"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Tööriistariba näitamine</guimenuitem ></menuchoice ></term> <listitem ><para ><action >Lülitab</action > peamise tööriistariba näitamise sisse-välja.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist > <variablelist> <anchor id="settings-toggle-statusbar"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu ><guimenuitem >Olekuriba näitamine</guimenuitem ></menuchoice ></term> <listitem ><para ><action >Lülitab</action > olekuriba näitamise sisse-välja.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-configure-shortcuts"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Kiirklahvide seadistamine...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >&kde; tavapärane kiirklahvide seadistamise dialoog.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <variablelist> <anchor id="settings-configure-toolbars"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><guimenu >Seadistused</guimenu > <guimenuitem >Tööriistaribade seadistamine...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >Tavapärane &kde; tööriistaribade seadistamise dialoog.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> <sect2 id="the-help-menu"> <title ><guimenu >Abi</guimenu >menüü</title> &help.menu.documentation; <variablelist > <anchor id="help-context-help"/> <varlistentry> <term ><menuchoice ><shortcut > <keycombo ><keysym >F2</keysym ></keycombo > </shortcut > <guimenu >Abi</guimenu > <guimenuitem >Abi x kohta...</guimenuitem > </menuchoice ></term> <listitem ><para >See on väga kasulik võimalus, näidates abi koodi selle koha kohta, kus parajasti asub kursor. Kui ⪚ kasutasid koodis käsku <userinput >print</userinput >, saad selle abil teada, mida käsiraamat vastava käsu kohta ütleb. Vii kursor käsu <userinput >print</userinput > peale ja vajuta <keysym >F2</keysym >. Seejärel näed käsiraamatus käsust <userinput >print</userinput > rääkivat kohta.</para> <para >See on päris kasulik ja oluline &turtlescript;i õppimisel.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> </sect2> </sect1> <sect1 id="the-statusbar"> <title >Olekuriba</title> <para >Olekuribal annab &kturtle; sulle tagasisidet oma oleku kohta. Vasakul on näha viimane toiming. Paremal näeb kursori hetkeasukohta (rea ja veeru number). Keskel näeb, millist keelt käskude puhul parajasti kasutatakse.</para> </sect1> </chapter>