++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ XINE: wolny odtwarzacz wideo ++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ SPIS TREÅCI -=========- 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu 2 O XINE 2.1 Wymagania i wspierane platformy 2.2 Użyte oprogramowanie 2.3 ProgramiÅci xine 2.4 Użytkowanie 2.4.1 Skróty klawiaturowe 2.4.2 Wybieranie Åcieżki dźwiÄkowej 2.4.3 Wybieranie napisów 2.4.4 LIRC 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceÅ 3 CO NIE ZOSTAÅO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 WolnoÅÄ, DVD i te sprawy... 4 Kontakt z projektem xine 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu To jest dokumentacja użytkownika koÅcowego xine-lib i xine-ui. WiÄcej informacji znajdziesz w katalogu doc/ obydwu pakietów. ProszÄ również rzuciÄ okiem na FAQ doÅÄ czany do pakietu xine-ui który może już zawieraÄ odpowiedzi na Twoje pytania. 2 O XINE xine to wolny, na licncji GPL, odtwarzacz wideo dla systemów unixowych. ObsÅuguje strumienie mpeg-2 i mpeg-1 (zawierajÄ ce dźwiÄk + obraz), elementarne strumienie mpeg (tylko dźwiÄk/obraz, np. pliki mp3) jak i pliki typu AVI (używajÄ c kodeków dll win32) oraz strumienie typu Vorbis OGG. Jest pewne wsparcie dla sekwencji quicktime (ale wiÄkszoÅÄ kodeków audio i wideo jest chronionych przez prawo wÅasnoÅci intelektualnej i te nie sÄ wspierane). xine odtwarza z sekwencji obraz i dźwiÄk i synchronizuje je. Zależnie od wÅaÅciwoÅci sekwencji odtwarzanie bÄdzie wymagaÅo wiÄcej lub mniej czasu procesora, peÅna czÄstotliwoÅÄ wyÅwietlania ramek sekwencji mpeg-2 udaÅa siÄ już przy procesorze Pentium II 400 MHz. xine może odtwarzaÄ VideoCD, CD, SVCD i bezpoÅrednio DVD. Niestety status prawny zaszyfrowanych/zablokowanych dysków DVD nie jest jasny w niektórych paÅstwach, wiÄc nie możemy dodaÄ do xine żadnego kodu odszyfrowujÄ cego DVD. Aby odtwarzaÄ takie DVD bÄdziesz potrzebowaÄ zewnÄtrznych programów lub czegoÅ na ksztaÅt wtyczki do xine 'xine_dvd_plugin', który może obsÅużyÄ uwierzytelnianie/ odszyfrowanie DVD. Grupa autorów projektu xine odmawia jakiejkolwiek odpowiedzialnoÅci za używanie programu xine w ten sposób. PoczynajÄ c od wersji xine 5.0, zaimplementowana zostaÅa architektura pozwalajÄ ca na elastyczne używanie wtyczek, dziÄki którym możliwe bÄdzie w przyszÅoÅci wsparcie wielu innych typów sekwencji i urzÄ dzeÅ wyjÅciowych. 2.1 Wymagania i wspierane platformy - xine wymaga serwera X11 dla wyjÅcia obrazu (z 8, 15, 16, 24 lub 32 - bitowÄ gÅÄbiÄ kolorów). - xine wykrywa i używa rozszerzeÅ MIT X video i X shared memory dla lepszej wydajnoÅci. - jeÅli nie możesz uruchomiÄ Xv na twojej platformie, powinieneÅ użyÄ 16bpp gÅÄbi kolorów dla uzyskania lepszej wydajnoÅci. Xv wydaje siÄ caÅkiem dobrze pracowaÄ z każdÄ gÅÄbiÄ kolorów. - jeżeli masz kartÄ graficznÄ mga 200/400 możesz użyÄ jako opcji wyjÅcia - wtyczki syncfb/teletux. SzczegóÅy zobacz w README.syncfb - odtwarzanie audio jest wspomagane przez OSS, ALSA, ESD i ARTSD. - aaxine używa bibliotek aalib i może pracowaÄ na prawie każdym terminalu. - żeby skompilowaÄ xine potrzebujesz w miarÄ nowych wersji gmake, gcc i binutils. xine powinien pracowaÄ na każdym nowszym komputerze kompatybilnym z architekturÄ i386 (pentium i lepsze) używajÄ c GNU/Linux lub FreeBSD. Zależnie od typu odtwarzanej sekwencji wideo, bÄdziesz potrzebowaÄ wiÄcej lub mniej mocy procesora, dla pÅynnago odtwarzania. Odtwarzanie DVD może dobrze dziaÅaÄ już na systemach opartych o Pentium II 400Mhz (lub równoważnych). W tym równaniu jest jednak zbyt wiele niewiadomych wiÄc ta granica może siÄ wahaÄ. PomyÅlnie przetestowane karty graficzne (używajÄ ce Xv) dla PC to: nVidia Riva TNT (oryginalne sterowniki NVidii "closed-source"), nVidia Riva TNT 2, Matrox G400, ATI AIW Rage128-16MB, 3dfx voodoo3 2000 PCI 16Mb NastÄpujÄ ce karty zostaÅy zgÅoszone jako dziaÅajÄ ce, ale nie jest jasne czy używajÄ Xv czy nie (proszÄ zwróciÄ siÄ na listÄ dyskusyjnÄ użytkowników xine): Trident 9660, ATI AIW M64-8Mb PCI, ATI RageII 8MB. xine powinien daÄ sobiÄ radÄ z odtwarzaniem obrazu na każdym dziaÅajÄ cym x-serwerze z każdÄ kartÄ graficznÄ , ale z dużo gorszÄ wydajnoÅciÄ niż z rozszerzeniem Xv. Dodatkowo, xine pracuje na i386-solaris, na maszynach sparc używajÄ cych linuxa lub solarisa (Creator-3D dziaÅa), zobacz README.solaris dla dodatkowych informacji. Również wspierane: niektóre systemy powerpc używajÄ ce linuxa oraz IRIX na procesorach MIPS. I ostatnie, lecz nie mniej ważne: zgÅoszono również poprawnie dziaÅajÄ cy xine na procesorach Alpha, IA-64 i S/390. 2.2 Użyte oprogramowanie xine używa oprogramowania z nastÄpujÄ cych zewnÄtrznych projektów wolnego oprogramowania: - liba52 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmpeg2 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmad Roberta Lesliego - libffmpeg Fabrice Bellard'a Bez tych Åwietnych programów xine nie byÅoby oczywiÅcie tym czym jest teraz. Również wielkie podziÄkowania dla Linux Video and DVD Project "LiViD" skÄ d oryginalny pomysÅ wolnego i darmowego odtwarzacza DVD. => http://www.linuxvideo.org/ 2.3 ProgramiÅci xine gÅówny programista xine Guenter Bartsch <guenter@users.sourceforge.net> różne sugestie, poprawki bÅÄdów i kompilacji, alsa plugin, interfejs użytkownika Daniel Caujolle-Bert <f1rmb@users.sourceforge.net> wiele poprawek, wykrywanie prÄdkoÅci transferu, programowa eliminacja przeplotu, masa uaktualnieÅ libwin32 Miguel Freitas <miguel@cetuc.puc-rio.br> moduÅ wyÅwietlania obrazu teletux/syncfb, różne poprawki, sterowniki alsa Joachim Koenig <Joachim.Koenig@gmx.net> programowanie liba52/libmpeg2 Michael Lespinasse <walken@zoy.org> pakiety dla Debiana, wsparcie dla użytkowników Siegfried Langauf <siggi@users.sourceforge.net> Oraz wielu innych, zobacz plik xine-lib/AUTHORS 2.4 Użytkowanie Możesz uruchomiÄ xine bez żadncyh opcji lub podajÄ c jednÄ lub wiÄcej sekwencji wejÅciowych bezpoÅrednio. xine testuje możliwoÅÄ użycia rozszerzenia Xv i jeÅli nie - sam użyje XShm, test ten może jednak zawieÅÄ. Możesz okreÅliÄ wyjÅcie wideo używajÄ c opcji "-V", np: xine -V XShm zmusi xine do użycia XShm albo zwykÅego X11. JeÅli chcesz wysÅaÄ dźwiÄk przez sieÄ za pomocÄ ESD, ustaw zmiennÄ ÅrodowiskowÄ ESPEAKER przed uruchomieniem xine. SekwencjÄ wejÅcia może byÄ nazwa pliku lub coÅ co nazywamy "MediaResourceLocator" MRL, który wyglÄ da podobnie do URLa. Najpierw podaj źródÅo wejÅcia przed "://" nastÄpnie specyficzny identyfikator źródÅa wejÅcia. Jakich źródeÅ wejÅcia możesz użyÄ, zależy od tego jakie wtyczki wejÅcia zainstalowaÅeÅ (dla zwykÅych plików możesz pominÄ Ä identyfikator źródÅa wejÅcia). Spróbuj $ xine --help by otrzymaÄ peÅnÄ informacjÄ o użytkowaniu. xine używa protokoÅu xdnd (wersja 3) wiÄc jeÅli masz wyszukiwarkÄ plików z nim wspóÅpracujÄ cÄ (np gmc) możesz po prostu "przeciÄ gnÄ Ä" pliki wideo na xine by je odtworzyÄ. Odtwarzanie scieżki 3 z VCD: $ xine vcd://3 PrzykÅad bezpoÅredniego dostÄpu do DVD: $ xine dvd://VTS_01_1.VOB 2.4.1 Skróty klawiaturowe Klawisz Akcja [RETURN] odtwórz [SPACJA] stop klatka [Góra]/[DóÅ] szybki podglÄ d / zwolnienie 0 znajdź poczÄ tek aktualnej sekwencji 1-9 przejdź do 10-90% aktualnej sekwencji [Lewo]/[Prawo] przeskocz -+ 15 sec (+CTRL: 60 sec) [PgUp]/[Wstecz] przeskocz do poprzedniej pozycji na liÅcie [PgDown]/[Naprzód] przeskocz do nastÄpnej pozycji na liÅcie f PrzeÅÄ cz do trybu peÅnoekranowego/okna a przeÅÄ cz proporcje ekranu (AUTO/16:9/4:3/DVB) i wÅÄ cz tryb przeplotu z / Shift-Z ZOOM powiÄkszanie / pomiejszanie obrazu. dodaj Ctrl aby powiÄkszyÄ w pionie lub Meta aby powiÄkszyÄ w poziomie "<",">" zmodyfikuj rozmiar okna wyjÅwietlania + - zmieÅ kanaÅ audio , . zmieÅ kanaÅ napisów n m wyreguluj synchronizacjÄ a/v [HOME] zresetuj synchronizacjÄ a/v [INSERT] przeÅÄ cz widzialnoÅÄ kursora myszki w oknie obrazu q zakoÅcz h ukryj okno obrazu (użyteczne przy odtwarzaniu mp3) wiÄcej wkrótce ;-) Kliknij prawym przyciskiem na okno wyjÅcia wideo (lub naciÅnij "G") aby ukryÄ panel. Zmienianie skrótów: Możesz również zmieniÄ jeden/kilka/wszystkie skróty. Do tego musisz mieÄ plik keymap w swoim katalogu $HOME/.xine/. SkÅadnia wpisów do tego pliku wyglÄ da tak: WindowReduce { key = less modifier = none } WartoÅÄ "key" powinna odpowiadaÄ opisowi klawiszy X11 (zobacz poniżej). Modyfikator może byÄ: - 'none' brak modyfikatora, - 'control' (lub 'ctrl') klawisz "Control", - 'meta' (or 'alt' on PC) dla klawisza "meta", - 'mod3' lub 'mod4' lub 'mod5' dostÄpne tylko na niektórych platformach. Modyfikatory mogÄ byÄ mieszane, oddzielone przecinkiem: WindowReduce { key = less modifier = control, alt } Nie wpisanie lini z modyfikatorem, bÄdzie równoznaczne z wybraniem modyfikatora 'none'. Możesz dodaÄ również aliasy dla skrótów, taki: Alias { entry = Pause key = p } bÄdzie oznaczaÅ dodanie innego skrótu do wpisu 'Pause' przez naciÅniÄcie 'p'. Możesz również dodaÄ sekcjÄ modyfikatora (zobacz poniżej). JeÅli nie - modyfikator pozostanie taki jak dla oryginalnego klawisza. ('Pause' w tym przypadku). Skanowanie nazw klawiszy X11: Aby poznaÄ nazwÄ klawisza X11, możesz użyÄ polecenia 'xev', który jest dostarczany wraz z pakietami X11. Uruchomienie 'xev' z xterm'a uaktywnia maÅe okno, wtedy naciÅnij klawisz którego nazwÄ chcesz poznaÄ. Wtedy w oknie xterm'a otrzymasz coÅ takiego: ... KeyRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x3200001, root 0x3c, subw 0x0, time 4144050914, (259,265), root:(272,319), state 0x0, keycode 81 (keysym 0xff9a, KP_Prior), same_screen YES, ^^^^^^^^ To jest wÅaÅnie poszukiwana nazwa. JeÅli chodzi o przyciski myszy, aby używaÄ na przykÅad kóÅko myszy, musisz wyÅledziÄ który przycisk bÄdzie asygnowany do funkcji, używajÄ c xev: ButtonRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x1200001, root 0x3b, subw 0x0, time 2710360666, (107,87), root:(120,117), state 0x1000, button 5, same_screen YES ^^^^^^^^ To jest ten przycisk W tym przypadku musisz ustawiÄ "key = XButton_5". Przycisk modyfikacyjny jest również wspierany z przyciskami myszy. WyÅwietlanie obecnych/przemapowanych skrótów. Możesz użyÄ 'xine --keymap' lub 'xine --keymap=default' aby wyÅwietliÄ domyÅlne skróty. Możesz przekierowaÄ rezultat do pliku, który może już zostaÄ plikiem ~/.xine/keymap. Aby zobaczyÄ rezultaty zmiam w mapowaniu klawiszy, wpisz po prostu: xine --keymap=remapped 2.4.2 Wybieranie Åcieżki dźwiÄkowej Podaj opcjÄ "-a" aby wybraÄ wymaganÄ ÅcieżkÄ audio: xine -a 3 test.mpg odtworzy 3-ciÄ dostÄpnÄ ÅcieżkÄ audio (wraz z obrazem, oczywiÅcie). Alternatywnie możesz użyÄ interfejsu użytkownika do selekcji Åcieżki audio. 2.4.3 Wybieranie napisów Napisy sÄ doÅÄ czane w oddzielnych Åcieżkach, tak jak dźwiÄk. Zazwyczaj Åcieżka 0 to napisy w domyÅlnym jÄzyku. Użyj opcji "-u" aby wybraÄ potrzebnÄ ÅcieżkÄ napisów: xine -u 0 test.vob wyÅwietli napisy ze Åcieżki 0. Alternatywnie możesz użyÄ interfejsu użytkownika do selekcji Åcieżki napisów. 2.4.4 LIRC xine może byÄ sterowany zdalnie przez podczerwieÅ. Do tego potrzebujesz zainstalowanego LIRC'a (http://www.lirc.org). Musisz dodaÄ kilka linii do twojego ~/.lircrc: begin remote = SAMSUNG button = Button_Play prog = xine repeat = 0 config = PLAY end begin remote = SAMSUNG button = Button_Src prog = xine repeat = 0 config = DVD end xine może samo wygenerowaÄ szablon wpisów, jeÅli użyjesz 'xine --keymap=lirc'. Możesz przekierowaÄ wyjÅcie komendy do pliku aby dopolerowaÄ ustawienia. Każdy wpis bÄdzie wyglÄ daÅ tak: # Reduce the output window size. begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = WindowReduce end Do Ciebie należy wybór pilota i przypisanie przycisków. Playlist: --------- Aby odnaleÅºÄ listÄ odtwarzania z danej wtyczki wejÅcia, możesz użyÄ specjalnego klucza 'PlaylistFrom:', i nastÄpujÄ cej po nim nazwy wtyczki (takiej samej jak na przycisku panela): # Odnajdywanie listy odtwarzania z wtyczki NAV begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = PlaylistFrom:NAV end 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceÅ Możesz ustawiÄ każdÄ opcjÄ (zobacz README.config_en) z linii poleceÅ aby obejÅÄ wartoÅci ustawione w $HOME/.xine/config. Na przykÅad możesz zrobiÄ coÅ takiego xine vcd://1 opt:media.vcd.device=/dev/cdrom2 vcd://1 aby zmieniÄ vcd_device miÄdzy odtworzeniem dwóch mrls. Te ustawienia opt: nie bÄdÄ zachowane w pliku konfiguracyjnym, gdyż sÄ traktowane jako tymczasowe. 3 CO NIE ZOSTAÅO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 WolnoÅÄ, DVD i te sprawy... xine jest wolnym oprogramowaniem. "wolne oprogramowanie" jest w pewnym stopniu zwiÄ zane z "otwatymi źródÅami". Ale znaczenie "wolnego oprogramowania" idzie dużo dalej: jest ono zwiÄ zane z wolnoÅciÄ jego użytkowników. JeÅli masz czas, proszÄ przeczytaj, co "Free Software Foundation" pisze na ten temat: http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.pl.html Bardzo specyficznym problemem jest wolnoÅÄ oprogramowania DVD: przemysÅ filmowy dopeÅnia wszelkich możliwych wysiÅków aby ograniczyÄ odtwarzanie pÅyt DVD do kontrolowanych urzÄ dzeÅ. WiÄkszoÅÄ obecnie sprzedawanych pÅyt DVD jest zaszyfrowana (zablokowana) i w niektórych krajach (zwÅaszcza w USA), nielegalnym jest odszyfrowywanie (odblokowywanie) ich, nawet do celów prywatnego użytku (oglÄ dniÄcia). Mamy nadziejÄ Å¼e wiÄkszoÅÄ ludzi zgodzi siÄ z faktem, że jest to problematyczny sposób traktowania klientów. Grupa Projektu xine potÄpia te wysiÅki przemysÅu filmowego - próbujÄ c tÄ drogÄ zapobiegaÄ stratom w sprzedaży, z pewnoÅciÄ okazuje brak szacunku do wszystkich swoich uczciwych klientów. Z drugiej jednak strony, Grupa Projektu xine jest przeciwna Åamaniu istniejÄ cego prawa. Nikt aktualnie nie wie dokÅadnie czy gdziekolwiek na Åwiecie jest legalne pisanie, posiadanie i używanie oprogramowania do OGLÄDANIA zaszyfrowanych pÅyt DVD. Dopóki ten temat pozostaje niejasny (i wydaje siÄ potencjalnie bardzo niebezpieczny), xine nie bÄdzie zawieraÄ Å¼adnego specyficznego kodu do odblokowywania DVD. Wydaje siÄ jednak, że osoby trzecie pracujÄ nad takimi rozszerzeniami. Możliwe że sÄ miejsca gdzie jest to legalne. Którekolwiek z powyższych dotyczy Ciebie - nie bÄdziesz w stanie odtwarzaÄ zaszyfrowanych DVD za pomocÄ "czystego" programu xine. ProszÄ zauważyÄ Å¼e nie jest to "bÅÄ d" albo braki w funkcjonalnoÅci, ale czysto prawny problem. ByÅoby wspaniale rozwiÄ zaÄ go (np. przez przekonanie ameryki i/lub przemysÅu filmowego, że sÄ naprawdÄ nudni i niepotrzebnie nie w porzÄ dku wobec klientów jak i użytkowników i programistów wolnego oprogramowania), ale dodawanie kodu odszyfrowujÄ cego DVD do xine nie rozwiÄ Å¼e tego problemu. 4 Kontakt z projektem xine Strona domowa projektu xine: http://xine.sourceforge.net Informacja zwrotna, lub chÄÄ pomocy mile widziana, kontakt: lista dyskusyjna użytkowników xine: xine-user@lists.sourceforge.net ################################ # TÅumaczenie: BarÅomiej Muryn # # mailto: _4ever_@irc.pl # ################################