<?xml version="1.0" ?> <!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.1.2-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdex.dtd" [ <!ENTITY kbruch "<application >KBruch</application >"> <!ENTITY package "kdeedu"> <!ENTITY % addindex "IGNORE"> <!ENTITY % Polish "INCLUDE" ><!-- change language only here --> ]> <book lang="&language;"> <bookinfo> <title >Podręcznik &kbruch;</title> <authorgroup> <author ><firstname >Sebastian</firstname > <surname >Stein</surname > <affiliation > <address ><email >seb.kde@hpfsc.de</email ></address> </affiliation> </author> <othercredit role="translator" ><firstname >Tomasz</firstname ><surname >Sitek</surname ><affiliation ><address ><email >tsitek@zie.pg.gda.pl</email ></address ></affiliation ><contrib >Polskie tłumaczenie</contrib ></othercredit > </authorgroup> <copyright> <year >2001-2005</year> <holder >Sebastian Stein</holder> </copyright> <legalnotice >&FDLNotice;</legalnotice> <date >2004-07-09</date> <releaseinfo >3.4</releaseinfo> <abstract> <para >&kbruch; jest małym programem do ćwiczenia obliczeń na ułamkach. Do tego celu przygotowano różne ćwiczenia. Program sprawdza podane przez użytkownika dane i daje odpowiedź na temat ich poprawności. </para> </abstract> <keywordset> <keyword >KDE</keyword> <keyword >edukacja</keyword> <keyword >ułamek</keyword> <keyword >matematyka</keyword> <keyword >mianownik</keyword> <keyword >kbruch</keyword> </keywordset> </bookinfo> <chapter id="introduction"> <title >Wstęp</title> <para >&kbruch; jest małym programem do ćwiczenia obliczeń na ułamkach. W tym celu oferuje 4 różne ćwiczenia. </para> <itemizedlist> <listitem ><para >Zadanie z ułamkami - w tym ćwiczeniu musisz rozwiązać podane zadanie na tworzenie ułamka. Musisz wprowadzić licznik i mianownik. Jest to główne ćwiczenie. </para ></listitem> <listitem ><para >Porównanie - w tym ćwiczeniu musisz porównać rozmiar dwóch podanych ułamków. </para ></listitem> <listitem ><para >Zamiana - w tym ćwiczeniu musisz zamienić podaną liczbę na ułamek. </para ></listitem> <listitem ><para >Faktoryzacja - w tym ćwiczeniu musisz rozłożyć podaną liczbę na jej czynniki pierwsze. </para ></listitem> </itemizedlist> <para >W każdym ćwiczeniu &kbruch; wygeneruje zadanie, a użytkownik musi je rozwiązać. Program sprawdza wprowadzone dane i daje odpowiedź na temat ich poprawności. </para> <para >&kbruch; sprawdza ile zadań zostało razem rozwiązanych oraz ile zadań zostało rozwiązanych poprawnie. Statystyki są wyświetlane użytkownikowi, ale ta część głównego okna może zostać ukryta. Użytkownik może wyzerować statystki w dowolnym momencie. </para> <para >&kbruch; jest bardzo programem bardzo małym i skupia się na idei generatora zadań. System pomocy online zapewnia pomoc kontekstową dla różnych sytuacji. </para> <para >&kbruch; jest darmowy i udostępniany na licencji &GNU;. </para> </chapter> <chapter id="using-kbruch"> <title >Używanie &kbruch;</title> <sect1 id="overview"> <title >Główny ekran</title> <para >Oto zrzut głownego ekranu &kbruch;:</para> <screenshot> <screeninfo >Główny ekran &kbruch;, bezpośrednio po uruchomieniu</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="gui_main.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Główny ekran &kbruch;</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >Wszystkie zdarzenia dzieją się na tym ekranie. Sprawia to, że &kbruch; jest łatwy w użyciu nawet dla młodych użytkowników! Główny ekran jest podzielony na 5 części: <itemizedlist> <listitem ><para >pasek menu z 3 menu <guimenu >Zadanie</guimenu >, <guimenu >Ustawienia</guimenu > oraz <guimenu >Pomoc</guimenu > </para ></listitem> <listitem ><para >pasek narzędzi, gdzie możesz ustawić poziom trudności dla zadań otrzymywanych w ćwiczeniach <guimenu >Zadanie z ułamkami</guimenu > </para ></listitem> <listitem ><para >panel wyboru ćwiczeń, gdzie możesz dla siebie zmieniać ćwiczenia </para ></listitem> <listitem ><para >część zadania, gdzie musisz wprowadzić rezultat podanego zadania </para ></listitem> <listitem ><para >część statystyczna, gdzie możesz zobaczyć ile zadań zostało rozwiązanych poprawnie lub rozpoczętych </para ></listitem> </itemizedlist> </para> <para >W pierwszej kolejności musisz wybrać ćwiczenie z panelu wyboru ćwiczeń znajdującego się na prawej stronie okna. Zawartość części okna z treścią zadania zmieni się. Ustawienia z na pasku narzędzi zostaną uaktywnione, jeśli wybrałeś ćwiczenie typu <guimenu >Zadania z ułamkami</guimenu >. </para> <para >Na pasku narzędzi znajdziesz także ikonę do wygenerowania nowego zadania. Ta akcja jest również dostępna poprzez menu <menuchoice ><guimenu >Zadanie</guimenu ><guimenuitem >Nowe zadanie</guimenuitem ></menuchoice >. Jest ona zawsze aktywna. Jeżeli nie rozwiązałeś bieżącego zadania, nowe zadanie jest wygenerowane, a zadanie bieżące zostaje policzone jako rozwiązane niepoprawnie. </para> <para >Możesz ukryć część statystyczną poprzez przeciągnięcie pionowej linii rozdzielającej do prawej strony. </para> <para >Jeżeli zakończysz &kbruch; aktualnie wybrane ćwiczenie zostanie zachowane i będzie przywrócone przy następnym uruchomieniu. </para> </sect1> <sect1 id="statistics"> <title >Część statystyczna</title> <para >Na tej części głównego ekranu widzisz: <itemizedlist> <listitem ><para >ile zadań zostało rozwiązanych </para ></listitem> <listitem ><para >ile zadań zostało rozwiązanych prawidłowo </para ></listitem> <listitem ><para >ile zadań zostało rozwiązanych nieprawidłowo </para ></listitem> </itemizedlist> </para> <para >Możesz wyzerować statystyki poprzez kliknięcie przycisku <guimenu >Od początku</guimenu >, który znajduje się pod danymi. </para> <para >Statystyki zostaną zachowane przy opuszczaniu &kbruch; i będą przywrócone przy następnym uruchomieniu programu. </para> </sect1> <sect1 id="settings"> <title >Okno ustawień</title> <para >W tej częśći głównego ekranu możesz dokonać zmian w ustawieniach ogólnych wyświetlania zadań. By otworzyć to okno dialogowe wybierz <menuchoice ><guimenu >Ustawienia</guimenu ><guimenuitem >Konfiguracja &kbruch;</guimenuitem ></menuchoice >. </para> <screenshot> <screeninfo >Okno dialogowe ustawień &kbruch;</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="settings.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Okno dialogowe ustawień &kbruch;</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >W górnej część tego okna dialogowego możesz wybrać wyświetlaną czcionkę. W niższej części możesz wybrać kolory dla różnych części wyrażeń matematycznych. Możesz także ustawić czy pokazywać wynik w mieszanym formacie. Ten zapis nie jest znany wszędzie i może zostać wyłączony. </para> <para >Ustawienia zostaną zachowane przy opuszczaniu &kbruch; i będą przywrócone przy następnym uruchomieniu programu. </para> </sect1> </chapter> <chapter id="exercises"> <title >Ćwiczenia</title> <sect1 id="exer_fraction"> <title >Zadanie z ułamkiem</title> <para >W tym ćwiczeniu musisz rozwiązać podane zadanie. Musisz wpisać licznik i mianownik. Trudność wygenerowanego zadania może być regulowana poprzez parametry opisane poniżej. </para> <sect2 id="task_paras"> <title >Parametry zadania</title> <para >Istnieją 3 parametry mające wpływ na trudność generowanych zadań:</para> <variablelist> <varlistentry> <term ><guilabel >Składniki</guilabel ></term> <listitem ><para >Liczba składników (poszczególnych ułamków) podana w każdym zadaniu. Od 2 do 5, włącznie.</para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guilabel >Maksymalny mianownik</guilabel ></term> <listitem ><para >Najwyższa liczba, którą &kbruch; będzie używał jako mianownika w zadaniach. Od minimum 10 do maksimum 50.</para ></listitem> </varlistentry> <varlistentry> <term ><guilabel >Działania</guilabel ></term> <listitem ><para >Działania, które powinny zostać użyte w zadaniu:<guilabel >Dodawanie/Odejmowanie</guilabel >, <guilabel >Mnożenie/Dzielenie</guilabel > lub <guilabel >Wszystkie działania</guilabel >.</para ></listitem> </varlistentry> </variablelist> <para >Po tym jak zmieniłeś paramtery musisz kliknąć przycisk <guimenu >Nowe zadanie</guimenu > na pasku narzędzi, by wygenerować zadanie, które będzie korzystało z nowych parametrów. Możesz także wywołać tę akcję z paska menu poprzez <menuchoice ><guimenu >Zadanie</guimenu ><guimenuitem >Nowe zadanie</guimenuitem ></menuchoice >. </para> <note> <para >Twój wybór maksymalnej wartości mianownika zostanie przywrócony do wartości domyślnej za każdym razem, gdy zmienisz liczbę składników. Tak więc powienieneś zawsze najpierw zmienić liczbę składników, potem wybrać maksymalny mianownik. </para> </note> <para >Jeżeli nie rozwiązałeś bieżącego zadania, a wywołasz akcję <guimenu >Nowe Zadanie</guimenu >, zadanie zostanie policzone jako rozwiązane niepoprawnie. By zapobiec temu musisz zmienić parametry po tym jak rozwiązałeś zadanie, ale przez wygenerowaniem nowego. </para> <para >Wybrane parametry zostaną zachowane przy opuszczeniu &kbruch; i będą przywrócone przy następnym uruchomieniu. </para> </sect2> <sect2 id="exer_fraction_solve_task"> <title >Rozwiązywanie zadań</title> <para >Po rozwiązaniu zadania powinienieś wprowadzić wynik w dwa pola. W górnym polu wprowadzasz licznik, w dolnym mianownik. </para> <para >Jeżeli wynik jest ujemny, możesz wpisać minus przed licznikiem lub mianownikiem.Jeżeli wynik wynosi 0, poprostu wpisz 0 w polu licznik. Jeżeli mianownik wyniku wynosi 1, możesz dolne pole zostawić puste. </para> <para >Po tym, jak wprowadziłeś wynik powinieneś kliknąć przycisk <guibutton >Sprawdź zadanie</guibutton > znajdujący się poniżej pól z danymi. &kbruch; sprawdz wprowadzone przez Ciebie dane i wyświetli poprawny wynik. Możesz to zobczyć na zrzucie ekranu poniżej: </para> <screenshot> <screeninfo >Zadanie sprawdzone</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="checked.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Zadanie sprawdzone</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >To zadanie zostało rozwiązane poprawnie. Poprawna wartość jest pokazana w 2 różnych różnych postaciach. Druga postać, ta przed słowem <guilabel >DOBRZE</guilabel >, jest używana tylko w niektórych krajach i oznacza w tym przypadku 3+3/4. </para> <note> <para >Zawsze musisz podawać wynik skrócony, ponieważ większość nauczycieli tylko za skrócony wynik daje maksymalną ilość punktów. &kbruch; pokaże Ci krótki komunikat, podobny do tego pokazanego na zrzucie ekranu, jeżeli wprowadzisz wynik nieskrócony. </para> </note> <screenshot> <screeninfo >Nieskrócony wynik</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="reduced.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Nieskrócony wynik</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >By kontynuować rozwiązywanie zadań kliknij przycisk <guimenu >Następne zadanie</guimenu >. Jeżeli chcesz zmienić parametry dla następnego zadania, zrób to prosze przed kliknięciem przycisku <guimenu >Następne zadanie</guimenu >. </para> </sect2> </sect1> <sect1 id="exer_compare"> <title >Ćwiczenie na porównanie</title> <para >W tym ćwiczeniu musisz porównać podane ułamki. Musisz wybrać większy ułamek z dwóch poprzez wybór odpowiedniego znaku porównania. </para> <screenshot> <screeninfo >Ćwiczenie na porównanie</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="compare.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Ćwiczenie na porównanie</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >W pierwszej kolejności wybierz znak porównania. Żeby przełączać znak porównania, musisz kliknąć przycisk pokazujący go. Po tym jak wybierzesz znak porównania kliknij przycisk <guimenu >Sprawdź zadanie</guimenu >. &kbruch; sprawdzi wprowadzone przez Ciebie dane i wyświetli poprawny wynik. Po tym kroku możesz otrzymać następne zadanie klikając przycisk <guimenu >Następne zadanie</guimenu >. </para> </sect1> <sect1 id="exer_convert"> <title >Ćwiczenie na konwersję</title> <para >W tym ćwiczeniu musisz dokonać zamiany podanej liczby na ułamek. Musisz wprowadzić licznik i mianownik. </para> <screenshot> <screeninfo >Ćwiczenie na konwersję</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="convert.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Ćwiczenie na konwersję</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >Po lewej stronie znaku równości na powyższym zrzucie ekranu możesz zobaczyć ułamek dziesiętny okresowy. To oznacza, że ułamek pokazany w postaci dziesiętnej ma okresową (powtarzającą się) część dziesiętną. Jest ona oznaczona małą kreską powyżej cyfr. Te cyfry powtarzają się do nieskończoności. </para> <para >Po tym jak wprowadziłeś licznik i mianownik kliknij przycisk <guimenu >Sprawdź zadanie</guimenu >. &kbruch; sprawdzi wprowadzone przez Ciebie dane i wyświetli poprawny wynik. Po tym kroku otrzymasz następne zadanie poprzez kliknięcie przycisku <guimenu >Nowe zadanie</guimenu >. </para> <note> <para >Nie zapomnij wprowadzić wyniku w postaci skróconej. Nieskrócone wyniki zostaną policzone jako rozwiązane niepoprawnie. </para> </note> </sect1> <sect1 id="exer_factorize"> <title >Ćwiczenie na faktoryzację</title> <para >W tym ćwiczeniu musisz dokonać faktoryzacji (rozkładu) podanej liczby na jej czynniki pierwsze. Musisz wprowadzić wszystkie czynniki pierwsze tej liczby. </para> <screenshot> <screeninfo >Ćwiczenie na faktoryzację</screeninfo> <mediaobject> <imageobject> <imagedata fileref="factorize.png" format="PNG"/> </imageobject> <textobject> <phrase >Ćwiczenie na faktoryzację</phrase> </textobject> </mediaobject> </screenshot> <para >Możesz wprowadzić czynnik poprzez kliknięcie na <guimenu >przyciskach czynników</guimenu >. Wprowadzone czynniki pierwsze będą pokazane w polu obok liczby, która podlega faktoryzacji. Możesz usunąć ostatni wprowadzony czynnik pierwszy poprzez kliknięcie przycisku <guimenu >Usuń ostatni czynnik</guimenu >. </para> <para >Po tym jak wprowadziłeś wszystkie czynniki pierwsze kliknij przycisk <guimenu >Sprawdź zadanie</guimenu >. &kbruch; sprawdzi wprowadzone przez Ciebie dane i wyświetli poprawny wynik. Po tym kroku możesz otrzymać następne zadanie klikając przycisk <guimenu >Następne zadanie</guimenu >. </para> <para >Na zrzucie ekranu, u góry strony możesz zobaczyć <quote >*</quote > pomiędzy czynnikami pierwszymi. Jest to znak mnożenia. Iloczyn wszystkich czynników pierwszych musi być równy liczbie, którą próbujesz poddać faktoryzacji. </para> <note> <para >Musisz wprowadzić wszystkie czynniki pierwsze nawet, gdy poszczególne czynniki powtarzają się kilka razy. Przykład: jako czynniki pierwsze liczby 18 musisz wprowadzić 2, 3 oraz 3. </para> </note> </sect1> </chapter> <chapter id="credits"> <title >Zasługi i Licencja</title> <para >&kbruch;</para> <para >Prawa autorskie do programu i dokumentacji, 2001-2004 Sebastian Stein <email >seb.kde@hpfsc.de</email > </para> <para >Podziękowania dla:</para> <itemizedlist> <listitem ><para >Anne-Marie Mahfouf za zarządzanie projektem &kde; Edu</para ></listitem> <listitem ><para >Klas Kalass za pomoc w projektowaniu interfejsu</para ></listitem> <listitem ><para >Eva Brucherseifer za napisanie <application >KMath</application > (GUI programu &kbruch; bazuje na nim)</para ></listitem> <listitem ><para >Dominique Devriese za naprawę błędów</para ></listitem> <listitem ><para ><ulink url="http://www.net-tex.de/" >Stefan Schumacher</ulink > za testowanie wczesnych wersji</para ></listitem> <listitem ><para ><ulink url="http://www.guckes.net/" >Sven Guckes</ulink > za testowanie interfejsu tekstowego (który został usunięty)</para ></listitem> <listitem ><para >David Faure za pomoc z &kde; <acronym >CVS</acronym > i &kde; Bugzillą</para ></listitem> <listitem ><para >Robert Gogolok za pomoc z <acronym >CVS</acronym >-em &kde;</para ></listitem> <listitem ><para >John Kesson za dokładne przeczytanie podręcznika</para ></listitem> </itemizedlist> <para >Polskie tłumaczenie: Tomasz Sitek <email >tsitek@zie.pg.gda.pl</email ></para > &underFDL; &underGPL; </chapter> <appendix id="installation"> <title >Instalacja</title> <sect1 id="getting-kbruch"> <title >Jak zdobyć &kbruch;</title> &install.intro.documentation; </sect1> <sect1 id="requirements"> <title >Wymagania</title> <para >By pomyślnie używać &kbruch; potrzebujesz &kde; > 3.1 . </para> <para >Program &kbruch; możesz znaleźć na <ulink url="http://edu.kde.org/kbruch/" >Stronie domowej &kbruch;</ulink > i jest to część projektu &kde; Edu.</para> <para >Listę zmian możesz znaleźć w komunikatach commit <acronym >CVS</acronym >.</para> </sect1> <sect1 id="compilation"> <title >Kompilacja i instalacja</title> &install.compile.documentation; </sect1> </appendix> &documentation.index; </book> <!-- Local Variables: mode: sgml sgml-minimize-attributes:nil sgml-general-insert-case:lower sgml-indent-step:0 sgml-indent-data:nil End: // vim:ts=2:sw=2:tw=78:noet -->