Ultra-DMA mini HOWTO
Autor: Brion Vibber, brion@pobox.com
v3.0, 9 Listopada 1999
WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: BBaarrttoosszz MMaarruusszzeewwsskkiiBB..MMaarruusszzeewwsskkii@@jjttzz..oorrgg..ppll..
v1.0, 2 Marca 2001
Celem tego dokumentu jest wyja¶nienie sposobu u¿ytkowania dysków
UltraDMA/UltraATA/Ultra33/Ultra66 w Linuksie. Najnowsza wersja ory
gina³u znajduje siê pod adresem http://pobox.com/~brion/linux/Ultra-
DMA.html. Dokument ten napisany zosta³ w standardzie ISO-8859-2.
______________________________________________________________________
Spis tre¶ci
1. Wprowadzenie.
1.1 Zastrze¿enie
1.2 Wyrazy uznania
1.3 Prawa autorskie
2. Co to jest Ultra-DMA i dlaczego tego chcê?
2.1 IDE, EIDE, ATAPI
2.2 Bus Master DMA
2.3 Ultra-DMA/Ultra-ATA/Ultra33/...
2.4 W³a¶ciwie to jak ,,ultra'' to jest?
2.5 Jak siê ma UDMA do SCSI?
3. U¿ywanie dysku UDMA z interfejsem EIDE.
4. U¿ywanie dysku UDMA z interfejsem UDMA
5. Interfejsy UDMA PCI nie zintegrowane z p³yt± g³ówn±
5.1 Promise Ultra33
5.2 Promise Ultra66
5.3 Artop ATP850UF
5.4 Dodawanie plików urz±dzeñ.
6. Interfejsy UDMA na p³ycie g³ównej
6.1 Intel FX, HX, VX, TX, LX i BX
6.2 VIA VP2 i podobne chipsety
6.3 TX Pro i inne p³yty g³ówne ,,Pro''
6.4 HPT 366
7. Zunifikowana ³ata IDE
8. W³±czanie i wy³±czanie UDMA
8.1 Parametry j±dra podczas startu
8.2 U¿ywanie hdparm
9. Problemy
9.1 ,,Czarna Lista'' UDMA
9.2 Czy masz przetaktowane PCI?
9.3 Czy BIOS na p³ycie g³ównej jest aktualny?
9.4 Je¶li nadal nie dzia³a
9.5 Je¶li masz informacje na temat UDMA, których nie ma tutaj...
10. Od t³umacza.
______________________________________________________________________
11.. WWpprroowwaaddzzeenniiee..
Celem tego dokumentu jest wyja¶nienie sposobu u¿ytkowania dysków
UltraDMA/UltraATA/Ultra33/Ultra66 w Linuksie. W wielu przypadkach nie
ma trudno¶ci w u¿ytkowaniu tych urz±dzeñ, a drobne ,,poprawki'' mog±
wp³yn±æ pozytywnie na lepsze dzia³anie. Z kolei w innych przypadkach
wymagane s± dodatkowe dzia³ania tylko po to, ¿eby dostaæ siê do dysku.
11..11.. ZZaassttrrzzee¿¿eenniiee
Informacje zawarte w tym dokumencie s±, wg. mojej wiedzy, poprawne.
Jednak mog± pojawiæ siê literówki, jakie¶ tajemnicze b³êdy podczas
transmisji jak równie¿ dziwne niekompatybilno¶ci w systemie, które
bêd± powodowa³y niepoprawne dzia³anie opisanych tutaj sposbów. Tak
wiêc... przed rozpoczêciem grzebania w konfiguracji dysku NNAALLEE¯¯YY
ZZRROOBBIIÆÆ KKOOPPIIÊÊ ZZAAPPAASSOOWW¡¡ DDAANNYYCCHH,, KKTTÓÓRRYYCCHH NNIIEE CCHHCCEEMMYY SSTTRRAACCIIÆÆ. Je¶li
jeszcze nie robisz tego regularnie, to dla w³asnego dobra - zacznij.
11..22.. WWyyrraazzyy uuzznnaanniiaa
Michel Aubry <mailto:giovanni@sudfr.com> - ³ata do VIA do w³±czania
UDMA dla j±dra 2.0.33 i inne; zunifikowana ³ata UDMA dla 2.0.34+.
Andrew Balsa <mailto:andrebalsa@altern.org> - dostarczy³ ogólnych
informacji na temat UDMA oraz ³atê UDMA do Intel TX, SiS i VP1 dla
j±dra 2.0.33 oraz zunifikowan± ³atê dla 2.0.34+.
Maxime Baudin - t³umaczenie francuskie
Bokonon - ``Controller'' vs. ``interface''
John G. <mailto:prefect@ipass.net> - ³ata do VIA VP2 dla j±dra 2.0.33
i ró¿ne informacje
Martin Gaitan - obej¶cie instalacji dla Ultra33 ide0/ide1
Andre M. Hedrick <mailto:andre@suse.com> - aktualny opiekun systemu
IDE w Linuksie
Håvard Tautra Knutsen - t³umaczenie norweskie
Norman Jacobowitz - nak³oni³ mnie do dodania informacji o VP3
John Levon - informacja o TX Pro
Peter Monta - informacja o u¿ywaniu dwóch sterowników Ultra33
Masayoshi Nakano - t³umaczenie japoñskie
Gadi Oxman <mailto:gadio@netvision.net.il> - ³ata do Ultra33 dla j±dra
2.0.34 i znalaz³ tajemnicze numerki do zastosowania w obej¶ciu
Andy Pearce - zasugerowa³ dodanie informacji o dodatkowych plikach
urz±dzeñ _h_d_e_, _h_d_h
Andrei Pitis <mailto:pink@roedu.net> - ³ata dla LILO
Brion Vibber <mailto:brion@pobox.com> - ten dokument
11..33.. PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee
Dokument ten mo¿na kopiowaæ i dystrybuowaæ w celach informacyjnych bez
ograniczeñ. Nie wolno go modyfikowaæ bez zgody autora z wyj±tkiem
zmiany wygl±du. Tumaczenie tego dokumentu jest dozwolone. Jednak
zalecany jest kontakt z autorem, aby otrzymaæ najnowsz± wersjê.
22.. CCoo ttoo jjeesstt UUllttrraa--DDMMAA ii ddllaacczzeeggoo tteeggoo cchhccêê??
Oto krótki przegl±d technologii opartych na IDE:
22..11.. IIDDEE,, EEIIDDEE,, AATTAAPPII
S± to starsze technologie dyskowe. Wiêkszo¶æ interfejsów nie-SCSI i
dyskowych, które mo¿na dzisiaj kupiæ, to EIDE chocia¿ wiele du¿ych
dysków umie obs³ugiwaæ UDMA. [Od t³umacza: poniewa¿ dokument jest z
XI.1999, wiêc warto dopowiedzieæ, ¿e w tej chwili II.2001 praktycznie
wszystkie szanuj±ce siê firmy wypuszczaj± dyski z obs³ug± UDMA
(najlepiej ATA100)].
22..22.. BBuuss MMaasstteerr DDMMAA
Bus master DMA to technologia zwiêkszaj±ca prêdko¶æ transferu danych
z/do dysku twardego, która wymaga obslugi przez p³ytê g³ówn± i BIOS i
chocia¿ najmniejszej obs³ugi ze strony dysku.
Wiêcej mo¿esz siê dowiedzieæ pod adresem
http://developer.intel.com/design/pcisets/busmastr/FAQs.htm.
22..33.. UUllttrraa--DDMMAA//UUllttrraa--AATTAA//UUllttrraa3333//......
Ultra-DMA ma wiele nazw - tutaj bêdziemy je nazywaæ UDMA.
UDMA jest bardziej zaawwansowan± technologi±, która umo¿liwia o wiele
wiêksze transfery (do 33,3 MB/s w UDMA 2 i 66,7 w UDMA 4) od dwóch do
czterech razy szybciej ni¿ EIDE i po znacznie ni¿szej cenie ni¿ SCSI.
Wiele nowych komputerów dostarczanych jest z du¿ymi dyskami UDMA i
interfejsami UDMA. Mo¿liwe jest te¿ dodanie interfejsów UDMA (jak np.
Promise Ultra33/66) do komputera, aby zwiêkszyæ transfery dysków bez
obs³ugi UDMA.
Du¿o szczegó³ów na temat UDMA mo¿na siê dowiedzieæ ze strony
http://www.quantum.com/src/whitepapers/ultraata/
Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e d³ugo¶æ ta¶my ³±cz±cej urz±dzenie z kontrolerem
UDMA musi byæ mniejsza od zwyk³ego DMA - najlepiej mniej ni¿ 30 cm,
maksymalnie 45 cm. Je¶li chcemy mieæ 66 MB/s, to wymagana jest ta¶ma
80-pinowa i na pewno nie d³u¿sza ni¿ ww. Je¶li pojawia siê du¿o b³êdów
CRC, to nale¿y u¿yæ krótszej ta¶my.
22..44.. WW³³aa¶¶cciiwwiiee ttoo jjaakk ,,,,uullttrraa'''' ttoo jjeesstt??
Zanim zaczniemy, pozwolê sobie wyja¶niæ drobne nieporozumienie. Te
transfery 33 MB/s i 66 MB/s to transfery maksymalne (bbuurrsstt ttrraannssffeerr
rraattee) i nie do¶wiadcza siê ich zbyt czêsto. Oto ma³y wyci±g z
,,generic UDMA.txt'':
Transfery chwilowe/maksymalne (burst) powinny osi±gaæ warto¶ci od 16,6 MB/s (dla PIO 4 i DMA
2) do 33 MB/s dla UDMA. W swojej ³acie do j±dra 2.1.55 Kim-Hoe Pang
wyliczy³ te transfery z zale¿no¶ci 60 ns/s³owo co daje 33 MB/s.
Jednak transfery takie dotycz± tylko danych przesy³anych z/do cache'u
(476 kB dla dysku IBM 6,4 GB) i nie s± zbyt odpowiednie dla
wiêkszo¶ci u¿ytkowników Linuksa.
J±dro Linuksa u¿ywa tyle RAMu ile siê tylko da, aby cache'owaæ dane z
dysku. Tak wiêc je¶li czego¶ nie ma w tej podrêcznej pamiêci j±dra, to
jest bardzo ma³e prawdopodobieñstwo, ¿e bêdzie w o wiele mniejszym cache'u
dysku.
O wiele bardziej odpowiedni bêdzie ssuussttaaiinneedd ttrraannssffeerr rraattee, czyli
prêdko¶æ z jak± dane s± transportowane z dysku do g³ównej pamiêci,
gdziê mog± byæ u¿yte. Prostym sposobem na zmierzenie tego transferu
jest u¿ycie polecenia hdparm - np hdparm -Tt /dev/hda, aby zmierzyæ
transfer pierwszego dysku IDE.
Oto trochê danych zebranych po intesnywnym testowaniu hdparmem:
[od t³umacza: W tej chwili (II.2001) te transfery wygl±daj± znacznie
lepiej]
PIO tryb 4: +/- 5,2 MB/s
DMA tryb 2: +/- 7,2 MB/s
UDMA tryb2: +/- 9,8 MB/s
Jak widaæ, UDMA jest prawie dwa razy szybsze od EIDE i znacz±co
szybsze ni¿ zwyk³e ,,bus mastering DMA''. Wiêkszo¶æ obecnych dysków
UDMA potrafi osi±gn±æ tranfery miêdzy 10 a 15 MB/s w UDMA 2 (33 MB/s)
i UDMA 4 (66 MB/s).
22..55.. JJaakk ssiiêê mmaa UUDDMMAA ddoo SSCCSSII??
Nie mam ¿adnych konkretnych liczb, abym móg³ je podaæ, ale ogólnie
dyski SCSI s± szybsze od UDMA. Jednak je¶li spojrzeæ na cenê, to mo¿na
zauwa¿yæ, ¿e dyski UDMA s± o wiele tañsze. Stosunek wydajno¶æ/cena
jest znacznie lepszy dla UDMA.
33.. UU¿¿yywwaanniiee ddyysskkuu UUDDMMAA zz iinntteerrffeejjsseemm EEIIDDEE..
To jest akurat ³atwe do zrobienia. Poniewa¿ wszystkie dyski UDMA s±
kompatybilne z EIDE, nale¿y po prostu podpi±æ dysk UDMA do interfejsu
EIDE i Linux nie powinien mieæ najmniejszych problemów z wykryciem go.
Nale¿y pamiêtaæ, ¿e transfery bêd± takie jak na zwyk³ym EIDE.
44.. UU¿¿yywwaanniiee ddyysskkuu UUDDMMAA zz iinntteerrffeejjsseemm UUDDMMAA
Mam dwie wiadomo¶ci: dobr± i z³±. Dobra, to ta, ¿e interfejs UDMA
mo¿na u¿ywaæ zarówno dla dysków UDMA i ,,legacy EIDE''. Bêdzie o wiele
szybciej ni¿ w interfejsie EIDE.
Z³a wiadomo¶æ to ta, ¿e stare j±dra (2.0.x) nie obs³uguj± UDMA zbyt
dobrze. Nowsze j±dra 2.2.x obs³uguj± UDMA33, a do tych, które nie
obs³uguj±, s± dostêpne ³aty.
Dodatkowo nale¿y zaznaczyæ, ¿e niektóre interfejsy UDMA, które s±
dodawanymi kartami a nie s± wbudowane w p³ytê g³ówn±, wymagaj± jakiej¶
³aty lub kilku sztuczek, ¿eby u¿ywaæ ich ze starym j±drem. Oto po co
w ogóle ten dokument istnieje - aby wyja¶niæ jak zdobyæ ³aty i jakie
to s± sztuczki.
55.. IInntteerrffeejjssyy UUDDMMAA PPCCII nniiee zziinntteeggrroowwaannee zz pp³³yytt±± gg³³óówwnn±±
Istniej± interfejsy UDMA jako karty PCI, przy pomocy których mo¿na
dodaæ obs³ugê UDMA bez wymiany p³yty g³ównej lub dodaæ kolejny
kontroler je¶li istniej±ce zosta³y ju¿ zape³nione. S± one tak¿e
czasami instalowane w nowych komputerach: Gateway 2000 i Dell.
Wiêkszo¶æ z nich nie jest obs³ugiwana przez stare j±dra serii 2.0.x,
ale wiele powinno byæ obs³ugiwanych przez j±dra 2.2.x. Jednak
niektóre z najnowszych takich kart (np. Promise Ultra66) nie s±
obs³ugiwane nawet przez najnowsze j±dra [od t³umacza: teraz (II.2001)
jednak chyba ju¿ wiêkszo¶æ jest obs³ugiwana]. Je¶li posiadasz tak±
kartê, to musisz zainstalowaæ ³atê na j±dro albo znale¼æ nowsze z
obs³ug± twojej karty. Je¶li musisz zainstalowaæ Linuksa na dysku na
takim interfejsie, to trzeba bêdzie trochê pokombinowaæ.
55..11.. PPrroommiissee UUllttrraa3333
Jest to karta PCI z dwoma kana³ami UDMA, obs³uguj±ca do 4 dysków.
Specyfikacje i ceny mo¿na znale¼æ pod adresem http://www.promise.com.
Karta ta jest we wczesnych modelach Gateway 2000 Pentium II.
J±dra 2.0.35 i nowsze oraz wszystkie 2.2.x obs³uguj± Ultra33 i nie
powinno byæ problemów z zainstalowaniem dystrybucji opartej na tych
j±drach. Starsze j±dra nie obs³uguj± tego standardu i z instalacj±
Linuksa starszej wersji mo¿g± byæ k³opoty je¶li nie mo¿na lub nie chce
siê przej¶æ na nowsze j±dro.
IInnssttaallaaccjjaa LLiinnuukkssaa zz oobbss³³uugg±± UUllttrraa3333
Pomimo i¿ jest ³ata do interfejsu Ultra 33, to zainstalowanie jej i
kompilacja j±dra nie jest prost± spraw± je¶li nigdy nie instalowa³e¶
Linuksa. Jest wiêc pewne obej¶cie, które pozwala zainstalowaæ system
na takim interfejsie. Podziêkowania dla Gadi Oxmana za poni¿sze
informacje na temat ustawieñ interfejsu:
Je¶li jest dostêp do konsoli z dysku instalacyjnego, to mo¿na
wy¶wietliæ ustawienia karty Promise poleceniem "cat /proc/pci":
RAID bus interface: Promise Technology Unknown device (rev 1).
Vendor id=105a. Device id=4d33.
Medium devsel. IRQ 12. Master Capable. Latency=32.
I/O at 0xe000. (a)
I/O at 0xd804. (b)
I/O at 0xd400. (c)
I/O at 0xd004. (d)
I/O at 0xc800. (e)
i przekazaæ do j±dra parametry "ide2=a,b+2 ide3=c,d+2".
Uwaga: Liczby podane tutaj bêd± siê ró¿niæ od Twoich. Przyk³adowymi
parametrami w tym przypadku bêd±: ``ide2=0xe000,0xd806
ide3=0xd400,0xd006''. Je¶li u¿ywany jest tylko pierwszy kana³ Ultra33
(np. je¶li jest tylko jeden dysk czy dwa je¶li s± to master i slave na
jednym kanale) wtedy nie trzeba podawaæ ide3.
RReedd HHaatt 55..11::Nale¿y wystartowaæ z dyskietki startowej i wcisn±æ ENTER
po pojawieniu siê zachêty. J±dro wystartuje i pojawi siê zapytanie o
jêzyk, klawiaturê i metodê instalacji. ¬ród³o instalacji nie ma
znaczenia, wa¿ny jest kolejny krok: powinno siê pojawiæ okienko
zatytu³owane ``Select Installation Path'', wciskamy Alt-F2, aby
przej¶æ do linii poleceñ. Wpisujemy ``cat /proc/pci'', zapisujemy
liczby, które siê pojawi± i startujemy ponownie z dyskietki startowej.
Tym razem, gdy pojawi siê zachêta wpisujemy ``linux ide2= _(_t_u_t_a_j _t_e
_n_u_m_e_r_k_i _s_p_i_s_a_n_e _w_c_z_e_¶_n_i_e_j _j_a_k _n_a _p_r_z_y_k_³_a_d_z_i_e _w_y_¿_e_j_) ide3=_(_i _k_o_l_e_j_n_e
_n_u_m_e_r_k_i_)''. Teraz instalacja na dysk twardy powinna odbyæ siê ju¿ bez
problemów, chocia¿ LILO bêdzie pewnie mia³o problemy z zainstalowaniem
siê. Zamiast instalowaæ LILO trzeba zrobiæ dyskietkê startow± i
startowaæ z niej z parametrami jw. dopóki nie bêdzie mo¿na za³ataæ
j±dra i LILO.
RReedd HHaatt 55..00 i SSllaacckkwwaarree 33..44:Tutaj sytuacja jest podobna, z ma³ym
wyj±tkiem: programy instalacyjne ignoruj± /dev/hde-h (dyski na ide2 i
ide3). Aby zainstalowaæ Linuksa na lub z takiego dysku trzeba nadpisaæ
jeden lub oba kana³y z p³yty g³ównej. Jednak uwaga na nadpisanie
kana³u, z którego odbywaæ siê bêdzie instalacja. Np. je¶li instalacja
odbêdzie siê z CD-ROMu na /dev/hdd (ide1 - kontroler na p³ycie
g³ównej) na dysk /dev/hde (ide2 - Ultra33), trzeba nadpisaæ ide0 przez
ide2 a zostawiæ ide1. Przy starcie z dyskietki ratunkowej pojawi siê
zachêta w RH 5.0 natomiast Slackware udostêpnia pow³okê w trybie
instalacyjnym. Jednak RH 5.0 stwarza problemy z wystartowaniem po
instalacji. Je¶li takie problemy pojawi± siê mo¿na sci±gn±æ dyskietkê
startow± Slackware'a z
ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/linux/slackware/slackware-
current/bootdsks.144/ i u¿yæ tej dyskietki.
W wypadku innych dystrybucji trzeba trochê poimprowizowaæ, ale proces
powinien byæ podobny.
_W_A_¯_N_E_: Bez ³aty (omawianej w punkcie ``Zunifikowane IDE'') jj±±ddrroo
ppoottrrzzeebbuujjee parametrów startowych, aby dostaæ siê do dysku! Z tego
powodu bardzo wa¿nym jest podczas konfiguracji LILO (na dysku lub
dyskietce), aby podaæ ddookk³³aaddnniiee ttee ssaammee ppaarraammeettrryy jak podczas
instalacji. W przeciwnym wypadku system nie wystartuje! Mo¿na te
parametry przekazaæ podczas startu systemu (tak samo jak podczas
instalacji) w zachêcie LILO wciskaj±c SHIFT i wpisuj±c ``linux
ide2=_._._._._.'' za ka¿dym razem. Polecam jednak czym prêdzej za³ataæ
j±dro i zapomnieæ o wpisywaniu tych parametrów. Z tego co siê
orientujê, to nie ma sposobu przekazania parametrów do j±dra
startuj±cego z dyskietki, TTRRZZEEBBAA u¿ywaæ LILO lub innego programu
³aduj±cego system, który pozwala na przekazywanie parametrów.
Nie³atane j±dra i programy instalacyjne czêsto maj± problemy z
u¿ywaniem ide2 czy ide3 nawet je¶li napêdy zosta³y poprawnie wykryte.
Je¶li nie mo¿na u¿yæ tych interfejsów przy pomocy powy¿szej techniki,
to mo¿na spróbowaæ podaæ ide0 lub ide1 zamiast ide2 czy ide3
(podziêkowania dla Martina Gaitana). To podmienia interfejsy na p³ycie
g³ównej na Promise Ultra33 i mo¿na kierowaæ siê wskazówkami z
nastêpnego punktu tak jak po fizycznej zamianie tych interfejsów.
Je¶li do instalacji u¿yty zostanie CD-ROM, to nale¿y uwa¿aæ, ¿eby nie
podmieniæ interfejsu, do którego jest on podpiêty, bo instalacja
bêdzie nie mo¿liwa! Je¶li jest to hda lub hdb, to dysk nale¿y podpi±æ
do ide1 w przeciwnym razie (hdc, hdd) - do ide0.
IInnssttaallaaccjjaa LLiinnuukkssaa oommiijjaajj±±ccaa UUllttrraa3333
Je¶li nie mo¿na zastosowaæ takiego obej¶cia jw., to trzeba spróbowaæ
czego¶ innego. Oto alternatywna metoda, która gwarantuje dzia³anie,
ale wymaga otwarcia komputera i pogrzebania w nim. UUWWAAGGAA:: Je¶li nie
bardzo wiesz jak pod³±czaæ i od³±czaæ dyski, to radzê zapoznaæ siê z
podrêcznikiem, który otrzyma³e¶ z dyskiem czy sterownikiem! Je¶li co¶
pochrzanisz i nie bêdziesz wiedzia³ jak to z³o¿yæ spowrotem, to
bêdziesz ¿a³owaæ!
Skoro ju¿ to napisa³em, to reszta jest ju¿ prosta. Wiêkszo¶æ p³yt
g³ównych z czasów obecnych ma wbudowane interfejsy EIDE. Nale¿y
od³±czyæ dysk od Ultra33 i pod³±czyæ go do EIDE. Je¶li s± jakie¶ inne
urz±dzenia IDE, to nale¿y albo pod³±czyæ dysk na nie u¿ywanym kanale,
albo chwilo od³±czyæ urz±dzenie, które nie jest teraz potrzebne.
Potem: zainstaluj Linuksa, ¶ci±gn±æ ³atê, zainstalowaæ j± na j±dro
(nastêpny punkt).
Teraz mo¿na ju¿ prze³±czyæ dysk spowrotem do interfejsu Promise... no
prawie. Na wszelki wypadek nale¿y zrobiæ dyskietkê startow± (cd
/usr/src/linux ; make zdisk), któr± bêdzie mo¿na u¿yæ do startu
systemu je¶li LILO nie bêdzie dzia³aæ. A ¿eby byæ jeszcze bardziej
pewnym mo¿na zrobiæ dwie i jedn± od³o¿yæ na bok.
Dobra, to teraz czas trochê pomy¶leæ. Je¶li na interfejsie Promise
jest tylko jeden dysk, to bêdzie to /dev/hde (a i b to pierwszy
kontroler IDE, c i d - drugi). Ewentualne dodatkowo umieszczane tam
napêdy bêd± przyjmowaæ kolejne litery od e tak jak dyski IDE.
Teraz trzeba zmodyfikowaæ plik /etc/fstab i podmieniæ wpisy hda, hdb,
... na odpowiednie hde, hdf, .... Je¶li zmieniona zosta³a lokalizacja
(z master na slave) jakiego¶ innego urz±dzenia (CD-ROM, ZIP) lub
jakie¶ wyjête, które maj± zostaæ w komputerze, to tak¿e trzeba je
dopisaæ do tego pliku.
W przypadku u¿ycia LILO, trzeba tak¿e skonfigurowaæ i je, aby u¿ywa³o
nowych plików urz±dzeñ (omawianie konfiguracji LILO jest poza zakresem
tego dokumentu. Aby dowiedzieæ siê jak to siê robi zajrzyj do LILO
mini-HOWTO. W przeciwnym wypadku trzeba bêdzie u¿yæ dyskietki, która
zosta³a zrobinoa wcze¶niej, któr± i tak trzeba teraz skonfigurowaæ,
aby widzia³a dysk na hde. Robi siê to poleceniem rdev. Wk³adamy
dyskietkê do stacji i wpisujemy ``rdev /dev/fd0 /dev/hde1''.
Oczywi¶cie zak³adam tutaj, ¿e Twoja g³ówna partycja jest pierwsz± na
dysku pierwszym. Je¶li nie, to u¿yj poprawnego numeru partycji!
Reboot. Teraz system powinien dzia³aæ poprawnie.
IInnssttaalloowwaanniiee ³³aattyy ddoo UUllttrraa3333
J±dra w wersji 2.0.35 i nowsze maj± wbudowan± obs³ugê Promise Ultra33.
Trzeba tylko ¶ci±gn±æ takie j±dro z ftp.icm.edu.pl
<ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/linux/kernel/> i je skompilowaæ.
Instrukcji jak to zrobiæ nale¿y szukaæ w Kernel HOWTO.
UU¿¿yywwaanniiee ddwwóócchh kkaarrtt UUllttrraa3333 ww jjeeddnnyymm kkoommppuutteerrzzee
W tej chwili nie dzia³a... Nie radzê próbowaæ o ile oczywi¶cie nie
masz ochoty na kompilacje j±dra i kombinowanie z ró¿nymi
konfiguracjami.
55..22.. PPrroommiissee UUllttrraa6666
Jest to mnie wiêcej to samo urz±dzenie co Ultra33, tyle ¿e obs³uguje
UDMA 4 66 MB/s. Niestety nie ma jeszcze obs³ugi w j±drach 2.2.x
Obs³uga jest zawarta w dostêpnej ³acie dla j±der 2.0.x i 2.2.x pod
adresem ftp.icm.edu.pl
<ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/linux/kernel/people/hedrick/> oraz w j±drach
rozwojowych 2.3.x od 2.3.3 w górê.
Jednak zanim bêdzie mo¿na za³ataæ jadro lub uaktualniæ je, to trzeba
zastosowaæ te same sztuczki co dla Promise Ultra33. Albo mo¿na u¿yæ
dystkietki startowej udostêpnionej przez Promise
<http://www.promise.com/latest/latedrivers.htm#linuxu66>.
55..33.. AArrttoopp AATTPP885500UUFF
Ta karta jest obs³ugiwana przez zunifikowany kod IDE. Instalacja
Linuksa na niej mo¿e byæ podobna do instalacji na Promise Ultra33.
55..44.. DDooddaawwaanniiee pplliikkóóww uurrzz±±ddzzeeññ..
Trzeci i czwarty interfejs IDE (ide2 i ide3) u¿ywaj± plików urz±dzeñ
/dev/hde* do /dev/hdh*. W przypadku starszych j±der pliki te nie by³y
tworzone automamtycznie i trzeba je dodaæ rêcznie, aby dysk dzia³a³.
W ¼ród³ach którego¶ z nowszych j±der, znajduje siê skrypt
/usr/src/linux/scripts/MAKEDEV.ide, który wystarczy uruchomiæ.
66.. IInntteerrffeejjssyy UUDDMMAA nnaa pp³³yycciiee gg³³óówwnneejj
U¿ywaj± one standardowych portów I/O IDE i s± w pe³ni kompatybilne z
wolniejszymi transferami na nie³atanym j±drze 2.0.x. Przez to nie
powinny sprawiaæ ¿adnych problemów podczas instalacji a instalacja
³aty to tylko polepszenie szybko¶ci a nie wymagany krok. Trochê
obs³ugi UDMA jest w najnowszych j±drach 2.0.x a obs³uga chipsetów
Intela znajduje siê w j±drach 2.2.x.
66..11.. IInntteell FFXX,, HHXX,, VVXX,, TTXX,, LLXX ii BBXX
Jeszcze raz dziêkuje Gadiemu za tê informacjê:
Obs³uga <it/bus mastering DMA/ dla chipsetu TX jest w j±drach 2.0.31+
W starszych j±drach interfejs ten bêdzie u¿ywany w wolniejszym trybie
EIDE. W ka¿dym razie interfejs ten zostanie automatycznie wykryty i
nie powinien sprawiaæ ¿adnych k³opotów.
Pe³na obs³uga UDMA 2 dla tych chipsetów jest zawarta w j±drach 2.2.x i
zunifikowanej ³acie IDE; zobacz ``Zunifikowane IDE''.
66..22.. VVIIAA VVPP22 ii ppooddoobbnnee cchhiippsseettyy
Interfejs ten tak¿e jest automatycznie wykrywany i mo¿e byæ u¿ywany
przez nie³atane j±dro. Ale skoro masz ju¿ taki interfejs, to warto
¶ci±gn±æ i zainstalowaæ ³atê, ¿eby mieæ szybsze transfery i pozbyæ siê
do¶æ denerwuj±cego komunikatu "unkown PCI device".
Jedna ³ata jest dostêpna pod adresem www.ipass.net. Przeznaczona jest
dla VIA VP2/97 znajduj±cego siê na p³ytach g³ównych FIC PA-2007 i
PA-2011. Ale mo¿e te¿ dzia³aæ na podobnych chipsetach. Zg³aszano te¿,
¿e ³ata ta dzia³a z VIA VP3; niekoniecznie musi byæ to prawd± w ka¿dym
przypadku.
Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e ta ³ata obs³uguje tylko tryb _B_u_s _M_a_s_t_e_r_i_n_g, a nie
pe³n± tryb UDMA, ale i tak lepsze to ni¿ zwyk³e EIDE. Aby uruchomiæ
tryb BMDMA nale¿y postêpowaæ zgodnie ze wskazówkami na stronie z ³at±.
Jest jeszcze inna ³ata, która w pe³ni obs³uguje UDMA -
www.pyreneesweb.com. Przeznaczona jest dla VIA VT82C586B i powinna
tak¿e dzia³aæ z VP2, VP3, VPX, P6 i AGP Apollo. Aby j± zainstalowaæ
nale¿y postêpowaæ zgodnie z zawartymi tam wskazówkami. Zalecane jest
jednak zrobienie kopii zapasowej najwa¿niejszych danych poniewa¿
istnieje mo¿liwo¶æ wyst±pienia problemów z niekompatybilnymi p³ytami
g³ównymi. Je¶li jednak ³ata zadzia³a, to bêdzie ju¿ dzia³aæ bez
problemów.
Chipset VP1 nie dzia³a z tymi ³atami, ale jest obs³ugiwany przez ³atê
dla ``zunifikowanego IDE''.
66..33.. TTXX PPrroo ii iinnnnee pp³³yyttyy gg³³óówwnnee ,,,,PPrroo''''
UDMA nie jest poprawnie obs³ugiwane przez te p³yty. Nie s± takie same
jak TX mobo i najwidoczniej ¼lê raportuj± informacje o DMA - st±d
problemy. S³ysza³em, ¿e kto¶ nad tym pracuje wiêc pewnie ³ata pojawi
siê w przysz³o¶ci.
66..44.. HHPPTT 336666
Ten chipset jest na popularnych p³ytach Abit BP-6 oraz innych i
dotarcza UDMA 4 66 MB/s jako doatek do dwóch innych kana³ow w trybie 2
33 MB/s. Obs³uga jest poprzez ``zunifikowany kod IDE'', ale nie ma
jej w ¿adnym z obecnych j±der. Tak wiêc instalacja mo¿e byæ podobna do
tej z kart± ``Promise Ultra33''.
[Od t³umacza: obs³uga jest w j±drach 2.3.99+ oraz 2.4.x]
77.. ZZuunniiffiikkoowwaannaa ³³aattaa IIDDEE
Zunifikowana ³ata do IDE dostarcza obs³ugê wielu chipsetów i kart
rozszerzeñ. £aty takie s± dostêpne dla j±der, 2.0, 2.2 i 2.3. Je¶li
obecnie u¿ytkowane j±dro nie obs³uguje posiadanego chipsetu, to nale¿y
je za³ataæ.
£atami tymi opiekuje siê Andre Hedrick <mailto:andre@suse.com>, mo¿na
je ¶ci±gn±æ z najbli¿szej kopii serwera ftp.kernel.org
<ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/linux/kernel/people/hedrick>.
UDMA jest obs³ugiwane w poni¿szych chipsetach i prawdopodobnie w wielu
innych, których nie znam:
· Wszystkie chipsety Intela: FX, HX, VX, TX, LX
· Wszystkie chipsety SiS (przetestowany tylko SiS5598, ale ca³a
rodzina tych chipsetów ma ten sam wbudowany interfejs 5513)
· Chipsety VIA (przetestowany tylko 82C586B, ale tak jak wy¿ej ca³a
rodzina chipsetów ma ten sam interfejs). W interfejsach na VIA
obs³ugiwana jest specjalna diagnostyka
· Promise i Artop PCI UDMA.
· Aladdin V (ALi15x3)
· HPT343 i HPT366 (zobacz ``Abit BP-6'')
Kod jest napisany tak, aby by³o go ³atwo rozszerzyæ o obs³ugê
kolejnego chipsetu.
Oto kilka uwag od Andre Balsa'y, autora wcze¶niejszej ³aty:
Na dobrej p³ycie g³ównej z dyskiem IBM UDMA mo¿na osi±gn±æ prawie
maksymalny transfer: 10 Mb/s (zmierzone 'hdparm -t -T').
Chipset Intela TX ma pojedyncz± kolejkê FIFO dla dysków i jest ona
dzielona przez dwa interfejsy IDE, tak wiêc u¿ywanie dwóch dysków UDMA
spowolni ich dzia³anie.
Jednak, SiS5598 ma dwa oddzielne interfejsy, ka¿dy z w³asn± kolejk±
FIFO. Teoretycznie mo¿na siê zbli¿yæ do 66 Mb/s na p³ytach g³ównych
z chipem SiS5598 u¿ywaj±c software'owego RAID0. SiS5571 ma chyba tê
sam± strukturê interfejsu. Nie mam ¿adnych danych na temat VIA, wiêc
nie mogê nic na ten temat powiedzieæ.
Sterownik IDE (U)DMA napisany przez Marka Lorda ma szczególnie krótki
czas konfiguracji (a st±d opó¿nienia w transferach). Jest on idealny
do czêstych transferów
ma³ych paczek danych (takich jak serwery news) i mo¿e byæ lepszy od
technologii SCSI.
88.. WW³³±±cczzaanniiee ii wwyy³³±±cczzaanniiee UUDDMMAA
J±dro z wkompilowan± obs³ug± UDMA w³±czy je automatycznie je¶li
wykryje napêd UDMA. W wiêkszo¶ci przypadków, kiedy obs³uga taka siê
nie w³±czy to albo j±dro nie umie obs³u¿yæ chipsetu (zdob±d¼ ³atê,
``patrz wy¿ej'') albo w³±czenie obs³ugi nie jest uwa¿ane za
bezpieczne.
Jednak czasami napêd umie obs³ugiwaæ UDMA, ale BIOS tego nie podaje. W
takich przypadkach nale¿y w³±czyæ obs³ugê rêcznie.
88..11.. PPaarraammeettrryy jj±±ddrraa ppooddcczzaass ssttaarrttuu
W j±drach 2.1.113+ mo¿na w³±czyæ obs³ugê DMA dla obu napêdów na
podanym interfejsie IDE przy pomocy parametru j±dra ideX=dma, gdzie X
jest numerem interfejsu (pierwszy to '0'). Jednak podanie tego
parametru wcale nie musi uaktywniæ UDMA.
Parametry do j±dra mo¿na przekazaæ przez LILO, LOADLINa czy wiêkszo¶ci
popularnych programów ³aduj±cych system. Wiêcej informacji mo¿na
znale¼æ w Bootdisk HOWTO.
88..22.. UU¿¿yywwaanniiee hhddppaarrmm
Jest to program s³u¿±cy do ustawiania ró¿nych parametrów dysku
twardego. Jedn± z mo¿liwo¶ci jest w³±czenie obs³ugi UDMA i pomiar
szybko¶ci sta³ego przesy³u danych.
Bie¿±ca wersja hdparmu to 3.6 (w czasie pisania) [Od t³umacza: w tej
chwili jest wersja 3.9]]. Starsze, nie³atane wersje nie bêd± poprawnie
raportowa³y ani ustawia³y parametrów zwi±zanych z UDMA, tak wiêc
nale¿y zdobyæ aktualn± wersjê. ¬ród³o znajduje siê pod adresem
ftp.icm.edu.pl
<ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/linux/sunsite/system/hardware>.
Program po ¶ci±gniêciu nale¿y skompilowaæ mniej wiêcej tak:
tar zxvf /tmp/download/hdparm-3.6.tar.gz
cd hdparm-3.5
make
su root
(podaj has³o)
make install
cp /usr/local/sbin/hdparm /sbin/hdparm
exit
AAbbyy ww³³±±cczzyyææ DDMMAA:: hdparm -d1 /dev/hda
AAbbyy wwyy³³±±cczzyyææ DDMMAA:: hdparm -d0 /dev/hda
AAbbyy zzmmiieerrzzyyææ sszzyybbkkoo¶¶ææ ddyysskkuu:: hdparm -Tt /dev/hda
AAbbyy zzoobbaacczzyyææ jjaakkiiee ss±± uussttaawwiieenniiaa ddyysskkuu:: hdparm /dev/hda
AAbbyy zzoobbaacczzyyææ wwiiêêcceejj ddaannyycchh ddoott.. ddyysskkuu nnii¿¿ kkiieeddyykkoollwwiieekk cchhcciiaa³³ee¶¶:: (np.
które tryby UDMA s± w³±czone) hdparm -i /dev/hda
Wiêcej informacji (np. jakich trybów UDMA u¿yæ) mo¿na znale¼æ w
stronie podrêcznika systemowego (``man 8 hdparm'').
99.. PPrroobblleemmyy
99..11.. ,,,,CCzzaarrnnaa LLiissttaa'''' UUDDMMAA
Napêdy wymienione poni¿ej znajduj± siê na li¶cie nie dzia³aj±cych.
NNiiee wwoollnnoo ich u¿ywaæ w trybie UDMA poniewa¿ mo¿e to spowodowaæ utratê
danych. Aby tego unikn±æ sterownik powinien automatycznie wy³±czyæ
obs³ugê DMA dla tych napêdów.
· Western Digital WDC AC11000H, AC22100H, AC32500H, AC33100H,
AC31600H - wszystkie wersje
· Western Digital WDC AC32100H revision 24.09P07
· Western Digital WDC AC23200L revision 21.10N21
99..22.. CCzzyy mmaasszz pprrzzeettaakkttoowwaannee PPCCII??
Je¶li tak, to ostro¿nie! Oto cytat z poprzedniej dokumentacji do UDMA:
Nie wolno przetaktowywaæ szyny PCI. 37,5 MHz, to maksymalna
czêstotliwo¶æ. Niektóre (prawdopodobnie obs³ugiwane) napêdy UDMA nie
zadzia³aj± nawet przy czêstotliwo¶ci 37,5 MHz, ale 33 MHz powinno
dzia³aæ.
W ka¿dym b±d¼ razie NIGDY _NIGDY_ ! nie wolno ustawiaæ szyny PCI na
41,5 MHz.
ZALECANYM bezpiecznym ustawieniem jest 33 MHz.
99..33.. CCzzyy BBIIOOSS nnaa pp³³yycciiee gg³³óówwnneejj jjeesstt aakkttuuaallnnyy??
Oto kolejny cytat z dokumentacji do UDMA:
Tak naprawdê BIOS ka¿dej p³yty g³ównej przestawia napêdy dyskowe na
tryb UDMA. Oczywi¶cie trzeba mieæ nadziejê, ¿e taki BIOS
zosta³ zaprogramowany poprawnie...
Np. p³yta g³ówna ASUS SP-97V z oryginalnym BIOSem (rev. 1.03) bêdzie
dzia³aæ niepoprawnie w trybach DMA 2 i UDMA ze zmodyfikowanym
sterownikiem linuksowym. Bêdzie natomiast dzia³aæ poprawnie w trybie
PIO 4 oraz w Windows 95 we wszystkich trybach. ¦ci±gn±³em najnowszy
BIOS (rev. 1.06) ze strony ASUSa i uaktualni³em na swojej p³ycie. Od
tego momentu dzia³a idealnie (przy czêstotliwo¶ci szyny 66 MHz).
Mówi nam to o fakcie, ¿e BIOS ustawia w kontrolerze DMA pewne
specyficzne parametry (active pulse i recovery clock cycles) [od
t³umacza: jak mi kto¶ zaproponuje kiedy¶ t³umaczenie, to przet³umaczê,
bo ja nie mam pojêcia o czym mowa...] Moja poprzednia wersja
BIOSu prawdopodobnie mia³a te ustawienia niepoprawne. Poniewa¿
sterownik Windows 95 ustawia te warto¶ci samemu (nie zale¿nie od
BIOSu) mia³em problemy tylko ze sterownikiem Linuksa a pod Windows 95
wszystko dzia³a³o poprawnie.
Tak wiêc jeszcze raz: sterownik UDMA w Linuksie polega na ustawieniach
BIOSu. Je¶li pojawiaj± siê problemy nale¿y sprawdziæ czy mamy
najnowsz± wersjê BIOSu dla naszej p³yty g³ównej.
99..44.. JJee¶¶llii nnaaddaall nniiee ddzziiaa³³aa
Je¶li ¿adna ze wskazówek nie okaza³a siê pomocna na tyle, ¿eby
rozwi±zaæ problemy z UDMA, najlepszym wyj¶cie jest napisanie na grupê
_p_l_._c_o_m_p_._o_s_._l_i_n_u_x_._s_p_r_z_e_t. W wiadomo¶ci nale¿y zawrzeæ dok³adny opis
problemu: typ posiadanego interfejsu UDMA, czy jest na p³ycie g³ównej
czy na karcie rozszerzeñ, czy napêd jest w UDMA czy w zwyk³ym EIDE,
dok³adna konfiguracja napêdów, wersja dystrybucji i j±dra oraz
wszystko inne co wydaje siê byæ pomocne. Najprawdopodobniej znajdzie
siê tam kto¶ pomocny.
99..55.. JJee¶¶llii mmaasszz iinnffoorrmmaaccjjee nnaa tteemmaatt UUDDMMAA,, kkttóórryycchh nniiee mmaa ttuuttaajj......
Wspaniale! Je¶li wiesz co¶ czego ja nie wiem, prze¶lij do mnie
informacjê na ten temat (brion@pobox.com) i uka¿e siê ona w kolejnej
wersji.
1100.. OOdd tt³³uummaacczzaa..
T³umaczenie to jest chronione prawami autorskimi © Bartosza
Maruszewskiego. Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na
prawach takich samych jak dokument oryginalny.
Zmiany w tym dokumencie:
· W punkcie o ``IDE, EIDE i ATAPI'' dopisa³em informacjê o dyskach
UDMA w tej chwili dostêpnych na rynku.
· W punkcie ``o ,,ultra'''' dopisa³em informacjê o transferach
Je¶li znalaz³e¶ jakie¶ ra¿±ce b³êdy ortograficzne, gramatyczne,
sk³adniowe, techniczne to pisz do mnie:
B.Maruszewski@jtz.org.pl
Napewno znajdziesz tu jakie¶ niejasne i niepolskie konstrukcje. Je¶li
wpadniesz na lepszy pomys³ daj mi znaæ.
Oficjaln± stron± t³umaczeñ HOWTO jest http://www.jtz.org.pl/
Aktualne wersje przet³umaczonych dokumentów znajduj± siê na tej¿e
stronie. Dostêpne s± tak¿e poprzez anonimowe ftp pod adresem
ftp.jtz.org.pl w katalogu /pub/Linux/JTZ/.
Przet³umaczone przeze mnie dokumenty znajduj± siê tak¿e na mojej
stronie WWW. <http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html> S± tam
te¿ odwo³ania do Polskiej Strony T³umaczeniowej.
Kontakt z nasz± grup±, grup± t³umaczy mo¿esz uzyskaæ poprzez listê
dyskusyjn± jtz@ippt.gov.pl. Je¶li chcesz sie na ni± zapisaæ, to wy¶lij
list o tre¶ci subscribe jtz Imiê Nazwisko na adres
majordomo@ippt.gov.pl
