Linux: Jak byæ na bie¿±co Autorzy: Kjetil Bakkeskaug, Kjell Sundby and Stein Gjoen, sgjoen@nyx.net v0.30, 24 lipca 2000 WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: TToommaasszz ''ttssccaa'' SSiieenniicckkii,, ttssccaa@@ccrryyooggeenn..ccoomm v1.5, 6 pa¼dziernika 2000 Dokument ninejszy zawiera wskazówki na temat wyszukiwania nowinek i informacji o bie¿±cym rozwoju Linuksa. Chocia¿ wiêksza czê¶æ tego tek stu dotyczy tylko Linuksa, znajduje siê tu równie¿ mnóstwo bardziej ogólnych, u¿ytecznych dla szerszego odbiorcy wiadomo¶ci na temat efek tywnego wyszukiwania okre¶lonych informacji. Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2. Orygina³ znajduje siê pod adresem http://www.nyx.net/~sgjoen/updated.html. ______________________________________________________________________ Spis tre¶ci 1. Wstêp 1.1 Prawa autorskie 1.2 Zastrze¿enia 1.3 Zmiany 1.4 Podziêkowania 2. Dokumentacja na Twoim dysku 3. Subskrybcje 3.1 Grupy dyskusyjne 3.2 Listy dyskusyjne 3.3 Magazyny 4. Spotkania 5. Poszukiwanie informacji 6. Podsumowanie 7. Od t³umacza ______________________________________________________________________ 11.. WWssttêêpp Linux rozwija siê niezwykle szybko. Dlatego czasem trudno jest ¶ledziæ jego rozwój na bie¿±co, czy zorientowaæ siê w stanie aktualnym. Ten dokument zawiera kilka wskazówek pomocnych do szybkim i efektywnym wyszukiwaniu ¿±danych informacji. Wiêkszo¶æ z Was zna i u¿ywa WWW i grup dyskusyjnych, ale -- jak dowiecie siê z tego tekstu -- WWW i Usenet to jeszcze nie wszystko. Istnieje wiele innych, równie dobrych i lepszych, ¼róde³ informacji. Instniej± t³umaczenia tego dokumentu; chcia³bym tu podziêkowaæ t³umaczom za ich pracê i komentarze: · wersja polska <http://www.ict.pwr.wroc.pl/jtz/Html/mini/Update.pl.html>: Tomasz `tsca' Sienicki, tsca (at) cryogen.com · wersja francuska <http://www.freenix.org/unix/linux/HOWTO/>: Jean- Albert Ferrez, Jean-Albert.Ferrez (at) epfl.ch · wersja portugalska <http://www.poli.org/LDP-PT/mini-HOWTO/>: Duarte Loreto, dnloreto (at) esoterica.pt · wersja japoñska <http://www.linux.or.jp/JF/>: Satoru Takahashi, hisai (at) din.or.jp 11..11.. PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee Copyright (c) 1998 Kjell Sundby, Kjetil Bakkeskaug and Stein Gjoen. Prawa autorskie do tego dokumentu nale¿± do Kjella Sundby, Kjetila Bakkeskauga and Steina Gjoena. O ile nie zaznaczono inaczej dokumenty HOWTO chronione s± prawami autorskimi nale¿±cymi odpowiednio do ich autorów. Zezwala siê na powielanie i dystrybucjê tych dokumentów w ca³o¶ci lub w czê¶ci na jakimkolwiek fizycznym b±d¼ elektronicznym no¶niku pod warunkiem pozostawienia na wszystkich kopiach ninejszej informacji o prawach autorskich. Zezwala siê i zachêca do redystrybucji komercjalnej; autor jednak ¿yczy sobie byæ powiadamiany o ka¿dej z takiej dystrybucji. Niniejsze prawa autorskie dotycz± równie¿ wszelkich t³umaczeñ, prac pochodnych, sk³adaj±cych siê z, lub zawieraj±cych jakiekolwiek dokumenty HOWTO. Oznacza to, ¿e niedozwolone jest stworzenie pracy pochodnej od dokumentu HOWTO i na³o¿enie dodatkowych ograniczeñ na jej dystrybucjê. W pewnych szczególnych okoliczno¶ciach mo¿liwe s± odst±pienia od tych zasad. Po bli¿sze informacje nale¿y skontaktowaæ siê z koordynatorem projektu Linux HOWTO pod adresem podanym poni¿ej. W skrócie: chcemy promowaæ rozprzestrzenianie siê podanych tu informacji poprzez mo¿liwie wiele kana³ów. Zatrzymujemy jednak prawa autorskie do dokumentów HOWTO i chcieliby¶my byæ informowani o jakichkolwiek planach redystrybucji tych dokumentów. Je¶li masz jakiekolwiek pytania, skontaktuj siê z koordynatorem projektu Linux HOWTO pod adresem linux-howto@sunsite.unc.edu 11..22.. ZZaassttrrzzee¿¿eenniiaa Pamiêtaj: informacji zawartych w tym dokumencie u¿ywasz na w³asne ryzyko. Zrzekamy siê jakiejkolwiek odpowiedzialno¶ci za jego zawarto¶æ. Pomys³ów, przyk³adów i/lub jakichkolwiek innych pochodz±cych z tego dokumentu informacji u¿ywaæ mo¿esz wy³±cznie na w³asn± odpowiedzialno¶æ. O ile nie zaznaczono inaczej wszystkie prawa autorskie nale¿± do ich w³a¶cicieli. U¿ycie w tym dokumencie danego terminu nie powinno byæ traktowane jako wp³ywaj±ce na wa¿no¶æ jakiegokolwiek znaku handlowego lub znaku us³ugi. U¿ycie nazw okre¶lonych produktów lub marek nie oznacza polecania ich. Poleca siê sporz±dzanie kopii systemu przed powa¿nymi instalacjami, oraz robienie kopii bezpieczeñstwa w regularnych odstêpach czasu. 11..33.. ZZmmiiaannyy · Sprawdzono linki (te jednak szybko siê deaktualizuj±). · Dodano link do Penguin Magazine. · Dodano wiadomo¶ci na temat dzia³ania list dyskusyjnych. · Dokument zosta³ w³a¶ciwie zindeksowany. · Zmiana ,,Dejanews'' na ,,Deja'', zmiana tytu³u jednego z rozdzia³ów. · Dodano informacje n/t przygotowywanych t³umaczeñ. · Poprawiono literówki. · Dodano link do polskiej wersji dokumentu. · Dodano link do _F_o_c_u_s _L_i_n_u_x i _L_i_n_u_x _M_a_g_a_z_i_n_e. · Dodano link do francuskiej i japoñskiej wersji dokumentu oraz ró¿nych zasobów sieciowych. · Sprawdzono linki, poszerzono rozdzia³ ,,Poszukiwanie informacji''. 11..44.. PPooddzziiêêkkoowwaanniiaa · Tomasz 'tsca' Sienicki <tsca (at) cryogen.com> · Satoru Takahashi <hisai (at) din.or.jp> 22.. DDookkuummeennttaaccjjaa nnaa TTwwooiimm ddyysskkuu Po zainstalowaniu Linuksa zastajesz zazwyczaj ca³kiem du¿o informacji -- nie tylko do³±czon± broszurkê, ale równie¿ wiele dokumentów HOWTO (JTZ - JAK TO ZROBIÆ) oraz obszerne opracowania i pomoc w sieci. Z nawi±zk± wystarcza to na pocz±tek, po pewnym jednak czasie zorientujesz siê, ¿e chcesz wiedzieæ wiêcej, byæ na bie¿±co, móc aktualizowaæ swój system... jednym s³owem: wiedzieæ, co dzieje siê "w bran¿y". Pomo¿e Ci w tym ten dokument. Dla uproszczenia podzielono zawarte tu informacje na takie, które mo¿esz zasubskrybowaæ i odnale¼æ. Skupimy siê te¿ na efektywnym uzyskiwaniu konkretnej specjalistycznej pomocy. Nawet je¶li do Twojego Linuksa nie do³±czono ¿adnego rodzaju wydrukowanej informacji to i tak ka¿da szanuj±ca siê dystrybucja zawiera szereg katalogów zawieraj±cych ró¿nego rodzaju dokumentacjê -- od konkretnych plików README (CZYTAJTO) zawieraj±cych informacje o danych programach, do bardziej kompleksowych opracowañ HOWTO -- w³a¶nie czytasz jedno z nich. Zajrzyj do archiwum dokumentów w /usr/doc, gdzie wiêkszo¶æ pakietów sk³ada swoj± dokumentacjê, pliki README, itd. W katalogach /usr/doc/HOWTO oraz /usr/doc/HOWTO/mini znajdziesz ca³y zestaw gotowych do czytania plików HOWTO i mini-HOWTO. Najwa¿niejszym i najpe³niejszym ¼ród³em informacji s± oczywi¶cie ¼ród³a j±dra w /usr/src/linux. _U_¿_y_w_a_j _i_c_h_! Zwróæ te¿ uwagê, ¿e pakiet z j±drem to nie tylko kod ¼ród³owy (co najmniej czê¶ciowo opatrzony komentarzami), ale równie¿ katalog /usr/src/linux/Documentation zawieraj±cy obszern± dokumentacjê. Przed zadaniem jakiegokolwiek pytania na temat j±dra powiniene¶ zapoznaæ siê z zawarto¶ci± tego katalogu. Dziêki temu oszczêdzisz sobie zak³opotania i nie zmarnujesz czasu innym. Przegl±danie i przeszukiwanie dokumentacji na komputerze czy w sieci jest bardzo wygodne. Nie rezygnuj jednak ca³kowicie z informacji drukowanej. Czasem, gdy nie jeste¶ w stanie nawet uruchomiæ swojego komputera, dokumentacja wydrukowana mo¿e byæ jedynym sposobem dotarcia do rozwi±zania problemu. 33.. SSuubbsskkrryybbccjjee Subskrybowanie oznacza zamawianie danego rodzaju wiadomo¶ci nap³ywaj±cych ci±g³ym strumieniem. Nie ugry¼ kawa³ka wiêkszego ni¿ mo¿esz prze³kn±æ: prze³adowanie informacj± nie jest tylko has³em encyklopedycznym. Czêsto zdarzy siê, ¿e zamiast spodziewanych informacji otrzymasz jakie¶ ¶mieci. B±d¼ wiêc krytyczny i nie wahaj siê przez uniewa¿nieniem subskrybcji. Istniej± dwa odrêbne (choæ w niektórych przypadkach ze sob± sprzê¿one) media dostarczaj±ce ci±g³ych informacji: s± to grupy dyskusyjne (USENET) i listy dyskusyjne. Grupy dyskusyjne zazwyczaj charakteryzuj± siê zwiêkszon± ilo¶ci± wiadomo¶ci i szumu informacyjnego ni¿ listy. Uwa¿aj: czytanie zbyt wielu grup jest jak picie z wê¿a stra¿ackiego! :-) 33..11.. GGrruuppyy ddyysskkuussyyjjnnee Pomoc w uzyskaniu dostêpu do grup dyskusyjnych le¿y poza zakresem tego dokumentu. Wskazówki n/t ¶ci±gania i uczestniczenia w tych grupach bezpo¶rednio z Linuksa znajdziesz w innych tekstach JTZ. Je¶li jeszcze nigdy nie u¿ywa³e¶ grup dyskusyjnych powiniene¶ szczególnie uwa¿nie przeczytaæ informacje wprowadzaj±ce. _U_S_E_N_E_T to ca³a odrêbna kultura. Nawet je¶li na pocz±tku wyda Ci siê chaotyczny, istniej± rz±dz±ce nim regu³y. Pamiêtaj, ¿eby przed wys³aniem swojego pierwszego listu do danej grupy poprzygl±daæ siê jej przez jaki¶ czas. Najwa¿niejsz± spraw± jest zwrócenie uwagi na listy zatytu³owane _F_r_e_q_u_e_n_t_l_y _A_s_k_e_d _Q_u_e_s_t_i_o_n_s, _F_A_Q, czy _N_a_j_c_z_ê_¶_c_i_e_j _Z_a_d_a_w_a_n_e _P_y_t_a_n_i_a. FAQ pozwol± Ci zapoznaæ siê z charakterem grupy, oraz prawdopodobnie rozwi±¿± Twój problem. Czytaj je! Zadaj±c po raz setny typowe pytanie wyrobisz sobie tylko negatywn± opiniê (i -- byæ mo¿e -- dostaniesz siê do czyich¶ filtrów). Listy FAQ s± zazwyczaj wysy³ane regularnie, je¶li jednak nie mo¿esz której¶ z nich odnale¼æ, poszukaj w g³ównym archiwum FAQ <ftp://rtfm.mit.edu> w MIT. FAQ dostêpne s± równie¿ w postaci stron WWW <http://www.faqs.org>. Obok u¿ytecznych informacji w grupach dyskusyjnych napotkasz te¿ szum informacyjny, spam i dyskusje nie na temat. Oznacza to, ¿e bêdziesz potrzebowa³ czytnika umo¿liwiaj±cego odsianie niechcianych listów. Zapewniaj± to czytniki maj±ce tzw. mordplik (killfile). Odpowiednio skonfigurowany czytnik odfiltruje niechciane wiadomo¶ci i zaznaczy interesuj±ce. Poprawia to ogólny stosunek ilo¶ci informacji do ilo¶ci szumu i pozwala skoncentrowaæ siê na sprawach istotnych. Pamiêtaj jednak, ¿e dzia³a to w obie strony: je¶li bêdziesz za¶mieca³ USENET, zostaniesz odfiltrowany, i gdy znajdziesz siê w potrzebie nikt nie zobaczy Twojego pytania. Do rzeczy -- oto lista u¿ytecznych grup dyskusyjnych: · og³oszenia <news:comp.os.linux.announce> · odpowiedzi, JTZ, FAQ, itd. <news:comp.os.linux.answers> · rozwój aplikacji <news:comp.os.linux.development.apps> · rozwój systemu <news:comp.os.linux.development.sys> · sprzêt <news:comp.os.linux.hardware> · ró¿ne <news:comp.os.linux.misc> · sieæ <news:comp.os.linux.networking> · konfigurowanie Linuksa <news:comp.os.linux.setup> · X11 na Linuksie <news:comp.os.linux.x> Grupy zwi±zane z Linuksem znajduj± siê te¿ w wielu hierarchiach narodowych. Przyk³adem mo¿e byæ jedna z polskich grup o Linuksie <news:pl.comp.os.linux>. Je¶li masz k³opoty z odnalezieniem swoich narodowych lub lokalnych grup, pomocy szukaj w Deja <http://www.deja.com>. 33..22.. LLiissttyy ddyysskkuussyyjjnnee W przeciwieñstwie do grup dyskusyjnych listy dyskusyjne s± scentralizowane. Oznacza to, ¿e gdy dany uczestnik wysy³a list na adres serwera, serwer rozsy³a ów list dalej do innych uczestników listy. Zazwyczaj nie otrzymuje siê wielkiej ilo¶ci wiadomo¶ci, a poziom informacji niepo¿±danej jest niski. Wypowiedzi odbiegaj±ce od tematu zawsze budz± negatywne reakcje i, co jest równie powa¿n± konsekwencj±, mog± spowodowaæ opó¼nienie realizacji projektu, któremu po¶wiêcona jest lista. Po zasubskrybowaniu danej listy zazwyczaj otrzymuje siê powitalny list opisuj±cy tematykê listy -- nale¿y uwa¿nie go przeczytaæ. Istnieje wiele programów obs³uguj±cych listy dyskusyjne. Warto znaæ rozpoznawane przez nie komendy. Najpopularniejszym z nich jest dzia³aj±cy miêdzy innymi na serwerze vger.rutgers.edu <mailto:majordomo@vger.rutgers.edu> _M_a_j_o_r_d_o_m_o. Sprawd¼ jak to dzia³a: wy¶lij tam list o tre¶ci help. Je¶li wy¶lesz list z komend±, której program nie zrozumie, równie¿ dostaniesz informacje o obs³udze. Je¶li zamiast help wy¶lesz polecenie lists, otrzymasz spis wszystkich list dzia³aj±cych na serwerze (mo¿e byæ tego ca³kiem sporo!). Listy dyskusyjne dzia³aj± zazwyczaj pod kilkoma adresami. Jeden z nich s³u¿y do wysy³ania komend takich jak subscribe czy unsubscribe, a inny do uczestnictwa w dyskusjach -- najczê¶ciej z tego w³a¶nie adresu otrzymujesz wiadomo¶ci, które ludzie wysy³aj± na listê. Na przyk³ad wys³anie polecenia subscribe na adres corned-beef- requests@somelistserver.org zapisze Ciê na listê o adresie corned- beef-list@somelistserver.org a¿ do chwili, kiedy zdecydujesz siê wypisaæ. Jeszcze raz: wys³anie listu o tre¶ci help lub czym¶ niezrozumia³ym dla serwera spowoduje otrzymanie listu z pomoc±. Korzystaj±c z list dyskusyjnych pamiêtaj o kilku zasadach: · Nie wysy³aj komend subscribe itp. na sam± listê, lecz na adres serwera. W przeciwnym razie nie wypadniesz najlepiej i zdenerwujesz mnóstwo osób. Byæ mo¿e na listê zapisanych jest tysi±ce ludzi -- pomy³ka taka i zwi±zane z ni± narzekanie mo¿e to oznacza naprawdê mnóstwo ¶mieci w sieci. · Po zasubskrybowaniu danej listy automatycznie otrzymasz list zawieraj±cy informacje na jej temat. Przeczytaj ten list uwa¿nie -- prawdopodobnie zawieraæ bêdzie odpowiedzi na wiele wstêpnych pytañ. · Nie sprzêgaj ze soba list i grup dyskusyjnych nie upewniwszy siê uprzednio, ¿e uczestnicy tego chc±. Sytuacje takie mog± spowodowaæ pêtle, pojawiæ siê te¿ mo¿e spam. Jak ju¿ wspomniano vger.rutgers.edu jest jednym z g³ównych serwerów list dyskusyjnych. Oto skrócony spis list dostêpnych dla spo³eczno¶ci Linuksa: · linux-8086 (Linux na procesorach Intel 8086) · linux-admin (Administrowanie systemem) · linux-alpha (Linux na procesorze Alpha) · linux-apps (Oprogramowanie) · linux-arm (Linux na procesorze Arm) · linux-bbs (Linuksowe BBS-y) · linux-c-programming (Programowanie w C pod Linuksem) · linux-config (Konfiguracja) · linux-console (Konsola) · linux-diald (Demon odp. za ³±czenie na ¿±danie) · linux-doc (Dokumentacja Linuksa) · linux-fido (Linuksowa sieæ fido) · linux-fsf (Linuks i Free Software Foundation) · linux-ftp (FTP pod Linuksem) · linux-gcc (Kompilator C) · linux-gcc-digest (Zbiór wiadomo¶ci z powy¿szej grupy) · linux-hams (Radio amatorskie) · linux-hppa (Linux na procesorze HP Precision Architecture) · linux-ibcs2 (Standard zgodno¶ci binarnej firmy Intel) · linux-ipx (Linux i protokó³ sieciowy Novella IPX) · linux-isdn (Linux i ISDN) · linux-japanese (Linux i rozszerzenia do pracy w jêz. japoñskim) · linux-kernel (J±dro Linuksa) · linux-kernel-announce (J±dro Linuksa -- og³oszenia) · linux-kernel-digest (Zbiór wiadomo¶ci z powy¿szej grupy) · linux-kernel-patch (£aty na j±dro Linuksa) · linux-laptop (Linux na laptopach) · linux-linuxss · linux-lugnuts (Grupy U¿ytkowników Linuksa) · linux-mca (Linux i IBM-owska architektura mikrokana³u) · linux-mips (Linux na procesorze MIPS) · linux-msdos (Linux i MSDOS) · linux-msdos-devel (j/w, rozwój) · linux-msdos-digest (Zbiór wiadomo¶ci z powy¿szej grupy) · linux-net (Sieæ w Linuksie) · linux-new-lists (Nowe listy dyskusyjne o Linuksie) · linux-newbie (Linux dla pocz±tkuj±cych) · linux-newbiew · linux-nys · linux-oasg · linux-oi · linux-opengl (Linux i graficzny system OpenGL) · linux-pkg · linux-ppp (Protokó³ PPP w Linuksie) · linux-pro · linux-qag · linux-raid (Linux i RAID) · linux-scsi (Linux i SCSI) · linux-serial (Linux i interfejs szeregowy) · linux-seyon (Terminal) · linux-smp (Wieloprzetwarzanie symetryczne) · linux-sound · linux-standards · linux-svgalib (Linux i biblioteka SVGA) · linux-tape (Linux i pamiêæ na ta¶mach) · linux-term (Programy komunikacyjne Linuksa) · linux-userfs (Sytem plików definiowany przez u¿ytkownika) · linux-word · linux-x11 (Linux i X-Window System, wersja 11) · linux-x25 (Linux i protokó³ sieciowy X25) · sparclinux (Linux na procesorze SPARC) · ultralinux (Linux na procesorze Ultra-SPARC) Oczywi¶cie na tym serwerze znajduje siê równie¿ du¿o innych list. Poniewa¿ ich ilo¶æ stale siê zmienia, nie ma sensu wymieniaæ tu ich wszystkich. Mo¿na jednak zajrzeæ na stronê zawieraj±c± spis list dyskusyjnych <http://oslab.snu.ac.kr/~djshin/linux/mail- list/index.shtml> o tematyce interesuj±cej u¿ytkowników Linuksa. Na stronie tej mo¿na równie¿ w prosty sposób bezpo¶rednio zapisaæ/wypisaæ siê z ró¿nych list. Istnieje równie¿ strona z d³ugim spisem list dyskusyjnych <http://paml.net/> o tematyce nie ograniczaj±cej siê do Linuksa. 33..33.. MMaaggaazzyynnyy Wiele osób jest rozczarowanych brakiem informacji o Linuksie w prasie. Jest to prawdopodobnie spowodowane tym, ¿e wiele komercyjnych produktów nie wytrzyma³oby porównania z Linuksem, a takiej sytuacji nie wytrzymaliby z kolei reklamodawcy. Istnieje na szczê¶cie _L_i_n_u_x _J_o_u_r_n_a_l -- magazyn po¶wiêcony tylko Linuksowi. Spis tre¶ci aktualnego numeru i informacje na temat jego subskrybcji znajduj± siê na stronie domowej SSC <http://www.ssc.com>. Innym komercjalnym pismem jest Linux Magazine <http://www.linux- mag.com/>, równie¿ umieszczaj±cy w sieci spis tre¶ci i fragmenty tekstów. Tak¿e Unix Review <http://www.unixreview.com/> (d. Performance Computing) po¶wiêca sporo miejsca Linuksowi. Istniej± równie¿ popularne magazyny elektroniczne: · Linux Gazette <http://www.linuxgazette.com> · Linux Focus <http://www.linuxfocus.org> (dostêpny w kilku jêzykach) · Linux Research <http://www.linuxresearch.de/> · Linux Today <http://linuxtoday.com/> · Linux News <http://www.linuxnews.com/> · Linux Netmag <http://www.linuxsupportline.com/~netmag/> (dostêpny w kilku jêzykach) · Penguin Magazine <http://www.penguinmagazine.com/> oraz prawdopodobnie kilka innych; nowe powjawiaj± siê do¶æ czêsto. W LinuxHQ <http://www.linuxhq.com> sprawdziæ mo¿na aktualn± listê dostênych serwisów informacyjnych. Jak grzyby po deszczu pojawiaj± siê strony WWW z dos³ownie codziennie uaktualnianymi wiadomo¶ciami na temat Linuksa. Wiele z nich odznacza sie ca³kiem profesjonalnym uk³adem graficznym i doborem prezentowanego materia³u. Jednym z najwa¿niejszych tegu typu serwisów jest oferuj±cy codzienne wiadomo¶ci Freshmeat <http://freshmeat.net>. Dla osób nie mog±cych pozwoliæ sobie na ¶ledzenie wydarzeñ w sieci z godziny na godzinê, a chc±cych mimo wszystko trzymaæ rêkê na pulsie przeznaczony jest serwis Linux Weekly News <http://lwn.net> (Linux - Wiadomo¶ci Cotygodniowe). Serwis ten podaje wa¿ne wiadomo¶ci, w³±czaj±c w to ostrze¿enia n/t bezpieczeñswa oraz og³oszenia o nowym i uaktualnionym oprogramowaniu. Pod adresem Linux.com <http://linux.com> znajdziesz odno¶niki do kana³ów IRC. Istnieje równie¿ pewna ilo¶æ godnych polecenia stron po¶wiêconych g³ównie sprzêtowi. S± to m. in. Toms Hardware <http://www.tomshardware.com>, Anandtech <http://www.Anandtech.com>, w których znajduj± siê testy wszelakiego srzêtu, oraz Storage review <http://www.storagereview.com>, specjalizuj±ca siê w testach dysków, streamerów i innych pamiêci masowych. 44.. SSppoottkkaanniiaa Linux stworzony zosta³ dziêki po³±czonym (g³ównie za pomoc± Internetu) si³om ludzi na ca³ym ¶wiecie. Istnieje jednak mo¿liwo¶æ spotkania ludzi twarz± w twarz w LUG-ach -- Grupach U¿ytkowników Linuksa. Przeszukaj og³aszane regularnie listy -- jedna z takich grup mo¿e znajdowaæ siê ca³kiem niedaleko! Konferencje, spotkania, copy-parties i tworzenie nowych grup og³aszane s± regularnie w grupach dyskusyjnych <news:comp.os.linux.announce>. Uczestnictwo w tego typu wydarzeniach jest doskona³ym sposobem na zorientowanie siê, co siê dzieje w ¶wiecie Linuksa oraz okazj± do uzyskania pomocy. 55.. PPoosszzuukkiiwwaanniiee iinnffoorrmmaaccjjii Konkretnej informacji szukaæ mo¿na na wiele sposobów. Pamiêtaj, ¿e zawsze mo¿esz u¿yæ wyszukiwek internetowych, i ¿e niektóre z nich, np. · Altavista <http://www.altavista.com> · Excite <http://www.excite.com> · Hotbot <http://hotbot.lycos.com> przeszukuj± równie¿ grupy dyskusyjne. Przeszukiwarek jest wiele; ró¿ni± siê jednak one zarówno wielko¶ci± bazy, jak i metodami oceny zwi±zku zawarto¶ci stron z zapytaniem. Je¶li szukasz du¿ych, znanych stron, u¿yj Google <http://www.google.com>, nadaje on bowiem stronom punkty na podstawie umieszczonych do nich linków na innych stronach. Ludzie czêsto umieszczaj± odno¶niki do stron, które uwa¿aj± za warto¶ciowe; Google opiera siê na ich opinii. Serwisowi Google wyczerpuj±ce zindeksowanie strony zabiera trochê czasu, korzystanie wiêc z ich us³ug przy szukaniu najnowszych lub nieco nietypowych wiadomo¶ci trochê mija siê z celem. W takich przypadkach polecam albo bardzo szybki i o szerokim zasiêgu AllTheWeb <http://www.alltheweb.com>, albo serwisy, które przesy³aj± twoje zapytanie do szeregu przeszukiwarek, zbieraj±, porównuj±, oceniaj± i przedstawiaj± Ci wyniki poszukiwania. Mój ulubiony serwis tego typu to Go2Net <http://www.alltheweb.com> (d. MetaCrawler). Wymagania stawiane wyszukiwarkom s± ró¿ne, a serwisy te nieustannie podnosz± swój poziom -- musisz wiêc trochê sam poeksperymentowaæ. ¯adna z wyszukiwarek nie jest idealna, i -- poniewa¿ mniej ni¿ 10% istniej±cych stron jest w ogóle zindeksowanych -- próbuj kilku wyszukiwarek, je¶li praca z jedn± nie przyniesie efektów. Pamiêtaj równie¿, ¿e Deja <http://www.deja.com> jest serwisem wyszukiwawczym skupiaj±cym siê konkretnie na grupach dyskusyjnych -- zarchiwizonane s± tam artyku³y napisane od roku 1995 wzwy¿. Coraz czê¶ciej u¿ywamy stron WWW. Pamiêtaj jednak, ¿e to nie wszystko. Ca³e mnóstwo informacji dostêpnych jest na rozsianych po ¶wiecie serwerach ftp. Niektóre z wyszukiwarek internetowych przeszukuj± te serwery, ale narzêdziem dedykowanym konkretnie temu zadaniu s± serwery archie. S± to systemy regularnie przeszukuj±ce g³ówne serwery ftp i gromadz±ce nazwy znajduj±cych siê na nich plików. Z serwerami archie po³±czyæ siê mo¿na na wiele sposobów, np. za pomoc± znajduj±cych siê w ka¿dym dobrze utrzymamym systemie Linuksowym klientów archie, lub, w wersji dla X11, xarchie. Je¶li jest to niemo¿liwe, zawsze mo¿na po³±czy¶ siê z serwerem archie za pomoc± telnetu do jednego z podanych ni¿ej serwerów. · Australia <telnet://archie.au> · Austria <telnet://archie.univie.ac.at> · Belgia <telnet://archie.belnet.be> · Finlandia <telnet://archie.funet.fi> · Niemcy <telnet://archie.th-darmstadt.de> · Korea <telnet://archie.kornet.nm.kr> · W³ochy <telnet://archie.unipi.it> · Japonia <telnet://archie.kuis.kyoto-u.ac.jp> · Polska <telnet://archie.icm.edu.pl> · Szwecja <telnet://archie.luth.se> · Hiszpania <telnet://archie.rediris.es> · Wielka Brytania <telnet://archie.doc.ic.ac.uk> · Stany Zjednoczone <telnet://archie.bunyip.com> · Stany Zjednoczone <telnet://archie.internic.net> Naturalnie powiniene¶ u¿ywaæ najbli¿szego z serwerów. Aby przejrzeæ ich aktualn± listê nale¿y uruchomiæ klienta archie bez podawania argumentów, albo, je¶li u¿ywasz telnetu, uzyskaæ tê informacjê z serwera. Zawsze dostêpna jest pomoc. Niestety nie wszystkie serwery wspó³pracuj± ze sob±, byæ mo¿e wiêc bêdziesz zmuszony poszukaæ kilkakrotnie zanim natrafisz na to, czego szukasz. Ostatnio w sieci pojawi³ siê prostszy w obs³udze serwer ftp <http://ftpsearch.lycos.com>. Dostêpna jest mo¿liwo¶æ wyszukiwania o wielu opcjach i interfejsie nawi±zuj±cym do najlepszych uniksowych tradycji. Wiêkszo¶æ z powy¿szych serwisów oferuje pomoc n/t technik wyszukiwania. Zawsze op³aci siê zainwestowaæ kilka chwil na zapoznanie siê z instrukcjami -- mo¿e to znacznie skróciæ czas zu¿yty na Twoje poszukiwania. Je¿eli nie masz dostêpu do Internetu, ale mo¿esz u¿ywaæ poczty elektronicznej, powiniene¶ przeczytaæ FAQ _,_,_D_o_s_t_ê_p _p_r_z_e_z _p_o_c_z_t_ê_'_'. Aby uzyskaæ ten dokument nale¿y wys³aæ do serwera dla USA, Kanady i P³d. Ameryki <mailto:mail-server@rtfm.mit.edu> list o nastêpuj±cej tre¶ci: send usenet/news.answers/internet-services/access-via-email Mo¿na pos³u¿yæ siê równie¿ serwerem dla Europy i Azji <mailto:mailbase@mailbase.ac.uk>. W takim przypadku tre¶æ listu powinna wygl±daæ tak: send lis-iis e-access-inet.txt Innym rozwi±zaniem jest przeszukanie lokalnego spoola grup dyskusyjnych (je¶li go masz): zajrzyj do grupy news.answers. Wreszcie je¶li chcesz skontaktowaæ siê z konkretn± osob±, na przyk³ad z autorem jakiego¶ programu, zajrzyj do dokumentacji owego programu w katalogu /usr/doc/. W wiêkszo¶ci przypadków znajdziesz tam adres e- mail autora. Je¶li nie, zawsze mo¿esz szukaæ pomocy w FAQ na temat znajdowania adresów e-mail <http://www.qucis.queensu.ca/FAQs/email/finding.html>. 66.. PPooddssuummoowwaanniiee Szybkie i skuteczne wyszukiwanie informacji jest bardziej sztuk± ni¿ nauk±. Nie poruszyli¶my tu istotnego zagadnienia: jak oceniæ rzeczywist± _j_a_k_o_¶_æ uzyskanej informacji? Problem ten le¿y poza zakresem tematycznym tego dokumentu, co nie znaczy, ¿e nie nale¿y o nim pamiêtaæ. _Z_a_w_s_z_e przynajmniej zwracaj uwagê, czy odpowied¼ na Twoje zapytanie jest aktualna. Jako ca³kowite minimum powiniene¶ upewniæ siê co do pewno¶ci dokumentacji, ¿eby unikn±æ sprowadzaj±cych na manowce lub z³o¶liwych porad. Zadziwiaj±co wiele osób podaje rzeczy takie jak rm -rf / jako rozwi±zanie danego problemu. Niektórzy od razu zorientuj± siê, ¿e to g³upi dowcip, ale inni mog± zniszczyæ sobie system. Na wszelki wiêc wypadek zanim zastosujesz znalezion± informacjê sprawd¼ poni¿sze punkty: · Czy dokument jest podpisany? Ludzie powa¿nie traktuj±cy to co pisz± zazwyczaj nie s± anonimowi. · Czy w tek¶cie podana jest data? Dokumenty ewoluuj± wraz z rozwijaj±c± siê technologi±. Pos³u¿ siê internetowymi wyszukiwarkami do upewnienia siê, ¿e czytasz najnowsz± wersjê. · Czy s± jakie¶ odpowiedzi na list, który czytasz? Sprawd¼ to! W przeciwnym przypadku mo¿esz przeoczyæ ostrze¿enie lub poprawkê. Je¶li bêdziesz o tym pamiêta³ nie powiniene¶ wpa¶æ w jedn± z wielu kr±¿±cych po sieci pu³apek, takich jak wysy³anie pocztówek dla chorego Craiga Shergolda, uczestnictwo w rozmaitych ³añcuszkach i piramidach listowych, czy -- ostatnio -- padniêcie ofiar± koni trojañskich próbuj±cych na przyk³ad wmanewrowaæ Ciê w wys³anie w ¶wiat w³asnego has³a. Istnieje pewna ilo¶æ dokumentów n/t bardziej powa¿nych metod wyszukiwania informacji. Je¶li jeste¶ zainteresowany tematem, zacznij tutaj <http://cn.net.au>. Koñcz±c, przypominam, ¿e Linux Documentation Project <http://www.linuxdoc.org> (w polskiej wersji: JTZ <http://www.jtz.org.pl> -- przyp. t³um.) koordynuje rozwój dokumentacji Linuksa. Regularnie, co idzie za rozwojem systemu, pojawiaj± siê nowe dokumenty i uaktualnienia istniej±cych. Z czyjej¶ sygnaturki: _B_e _a_l_e_r_t_! _T_h_e _w_o_r_l_d _n_e_e_d_s _m_o_r_e _l_e_r_t_s_. 77.. OOdd tt³³uummaacczzaa Zmiany w stosunku do orygina³u: · Podanie jako przyk³ad narodowej grupy dyskusyjnej o Linuksie grupy polskiej, a nie holenderskiej, · Link do JTZ (http://www.jtz.org.pl) Copyright for the translation: (c) 1999, 2000 by Tomasz 'tsca' Sienicki, tsca@mailserver.dk