<! $Id: Installation-HOWTO-NL.sgml,v 1.14 2001/04/01
19:41:39 bokkie Exp $ --> De Linux Installatie HOWTO
door Eric S. Raymond Vertaald door Ellen Bokhorst
v4.23, 15 mei 2000
Dit document beschrijft hoe je Linux-software kunt verkrijgen en
installeren. Het is het eerste document dat een nieuwe Linux-gebruiker
zou moeten lezen om aan de slag te gaan.
______________________________________________________________________
Inhoudsopgave
1. Introductie
1.1 Doel van dit document
1.2 Andere bronnen met informatie
1.3 Nieuwe versies van dit document
1.4 Feedback en Correcties
2. Recente Wijzigingen
3. De Gemakkelijkste Optie: Koop, Bouw Niet
4. Voordat Je Begint
4.1 Hardware vereisten
4.2 Ruimtebenodigdheden en coéxistentie
5. Benodigde tijd
5.1 Kiezen van een Linux distributie
6. Installatie Overzicht
6.1 Eerste Installatie Stappen: De Gemakkelijke Manier
6.2 De Eerste Installatie Stappen: De Moeilijke Manier
6.3 De Installatie Vervolgen
6.4 Basis Onderdelen van een Installatie Kit
7. Installatie In Detail
7.1 Voorbereiden op de installatie
7.2 Boot en root diskettes aanmaken
7.3 Herpartitioneren van je DOS/Windows drives
7.4 Aanmaken van partities voor Linux
7.4.1 Partitie basiskennis
7.4.2 Grootte van partities aanpassen
7.5 De installatiedisk booten
7.5.1 Het kiezen van een EGA of X installatie
7.5.2 Gebruik van fdisk en cfdisk
7.5.3 Na-partitie stappen
7.6 Installeren van softwarepackages
7.7 Na het installeren van de packages
7.7.1 LILO, de LInux LOader
7.7.2 Maken van een productie boot disk (optioneel)
7.7.3 Diverse systeemconfiguratie
8. Booten van Je Nieuwe Systeem
9. Na Je Eerste Boot
9.1 Beginnen met Systeembeheer
9.2 Aangepaste LILO Configuratie
10. Administratieve zaken
10.1 Gebruiksvoorwaarden
10.2 Erkenningen
______________________________________________________________________
1. Introductie
1.1. Doel van dit document
Linux is een vrij distribueerbare implementatie van Unix voor goedkope
personal computers (het was ontwikkeld op 386's, en ondersteunt nu de
486, 586, Pentium, PowerPC, Sun Sparc, ARM en DEC Alpha hardware en
zelfs de IBM System 390 mainframe!). Het ondersteunt een groot gebied
aan software, waaronder X-Window, Emacs, TCP/IP netwerken (inclusief
SLIP), en veel applicaties.
Dit document gaat er vanuit dat je van Linux hebt gehoord en het kent,
en het nu draaiend wilt krijgen. Het richt zich op de Intel gebaseerde
versie, welke het populairste is, maar veel van de adviezen gelden
evengoed voor Power PC's, Sparcs en Alpha's.
1.2. Andere bronnen met informatie
Er zijn verscheidene bronnen met basisinformatie over het systeem als
Linux nieuw voor je is. De beste plaats om hiernaar te zoeken is bij
de homepage van het Linux Documentatie Project op
<http://linuxdoc.org>. Je kunt de laatst bijgewerkte versie van dit
document hier vinden, als
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Installation-HOWTO.html>
Je zult waarschijnlijk beginnen met het doorbladeren van de resources
onder General Linux Information; de Linux INFO-SHEET
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/INFO-SHEET.html> en de Linux META-FAQ
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/META-FAQ.html>. Het document `Linux
Frequently Asked Questions' bevat veel algemene vragen (en
antwoorden!) over Linux---als nieuwe gebruiker moet je het beslist
lezen.
Voor algemene problemen kun je terecht bij de USENET nieuwsgroepen
comp.os.linux.help en comp.os.linux.announce.
Het Linux Documentatie Project schrijft een set handleidingen en
boeken over Linux, deze zijn allen vrij distribueerbaar op het net, en
beschikbaar vanaf de LDP-homepage.
Het boek ``Linux Installation and Getting Started'' is een complete
gids, waarin wordt beschreven hoe Linux kan worden verworven en
geïnstalleerd, als ook hoe het systeem te gebruiken nadat je het hebt
geïnstalleerd. Het bevat een volledige cursus over het gebruiken en
draaien van het systeem, en veel meer informatie dan hierin staat. Je
kunt het doorbladeren, of een kopie downloaden vanaf de LDP-homepage.
Als laatste, is er een nogal technische gids Guide to x86
Bootstrapping <http://www.paranoia.com/~vax/boot.html>. Dit document
is eerder NetBSD- dan Linux-geörienteerd, maar bevat bruikbaar
materiaal over diskconfiguraties en bootmanagers voor meerdere-OS
setups.
Mail me alsjeblieft niet met vragen voor hulp bij de installatie.
Zelfs al had ik de tijd om dergelijke verzoeken af te handelen,
problemen per mail oplossen is heel wat minder efficiënt dan je lokale
Linux gebruikersgroep om hulp vragen. Je kunt wereldwijd informatie
zoeken over contact met Linux gebruikersgroepen via de site LDP site
<http://linuxdoc.org/>.
1.3. Nieuwe versies van dit document
Nieuwe versies van de Linux Installation HOWTO zullen periodiek worden
gepost naar comp.os.linux.help en news.comp.os.linux.announce en
news.answers. Ze zullen ook naar diverse Linux WWW- en FTP-sites
worden ge-upload, waaronder de LDP homepage.
Je kunt de laatste versie hiervan ook bekijken op het World Wide Web
via de URL <http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Installation-HOWTO.html>.
1.4. Feedback en Correcties
Als je vragen of opmerkingen hebt over dit document, mail dan
alsjeblieft naar Eric S. Raymond, via esr@thyrsus.com. Ik verwelkom
alle suggesties of kritiek. Als je een fout in dit document tegenkomt,
laat me dit dan alsjeblieft weten zodat ik deze in de volgende versie
kan corrigeren. Bedankt.
Mail me alsjeblieft geen vragen over hoe je hardware problemen, die je
tijdens de installatie tegenkomt, kunt oplossen. Raadpleeg de ``Linux
Installation and Getting Started'', val je verkoper lastig, of
raadpleeg de Linux nieuwsgroep comp.os.linux.setup. Deze HOWTO is
bedoeld als een snelle, moeiteloze gids naar een normale installatie
-- een aparte HOWTO over hardwareproblemen en diagnoses is in
bewerking.
2. Recente Wijzigingen
· Toegevoegd de `Koop, Bouw Niet'.
· Toegevoegd het materiaal over het booten vanaf CD-ROM.
3. De Gemakkelijkste Optie: Koop, Bouw Niet
Linux is nu volwassen genoeg, dat er systeemintegrators zijn die een
werkstation voor je zullen assembleren, Linux erop installeren en het
configureren en een intensieve burn-in test uitvoeren, voordat het aan
je wordt afgeleverd. Als je meer geld dan tijd hebt, of je hebt
strikte betrouwbaarheid of performance-eisen, voorzien deze
integrators je in een waardevolle service door je de zekerheid te
geven dat je geen hardware krijgt die onconventioneel is, of het na
twee dagen `uit de doos' begeeft.
Er zijn verscheidene van dergelijke firma's (en ik zal ze hier
weergeven zodra ik er meer weet). De enige die ik persoonlijk ken is
VA Research <http://www.varesearch.com>. In 1998 werd ik lid van VA's
Board of Directors. VA bouwt topmodellen, hoge kwaliteit Linux
werkstations met een geinig Tux-de-penguin logo op de voorkant. Ze
hebben een vertrouwelijke band met de Linux gemeenschap; SourceForge,
de GNU-site en het Debian-project bevinden zich op een computer in hun
achterkamer, Linus persoonlijke computer is één van hun boxen.
Voor degenen zonder een fantastisch budget gaat de rest van deze HOWTO
over hoe je Linux zelf kunt installeren.
4. Voordat Je Begint
Voordat je Linux kunt installeren, zul je er zeker van moeten zijn dat
je computer Linux-capabel is, en zul je een te installeren Linux
uitkiezen. De Linux Pre-installatie checklijst
<http://members.tripod.com/~algolog/lnxchk.htm> kan je mogelijk helpen
je configuratiegegevens te organiseren voordat je begint.
4.1. Hardware vereisten
Wat voor een soort systeem is nodig om Linux te draaien? Dat is een
goede vraag; de actuele hardware-benodigheden voor het systeem
wijzigen regelmatig. De Linux Hardware-HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html>, geeft een (meer
of minder) volledige lijst met hardware die door Linux wordt
ondersteund. De Linux INFO-SHEET,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/INFO-SHEET.html>, voorziet in een
andere lijst.
Voor de Intel versies is een hardware-configuratie vergelijkbaar met
het volgende, vereist:
Elke 80386, 80486, Pentium of Pentium II processor voldoet. Niet-Intel
klonen van de 80386 en daarboven zullen in het algemeen werken. Je
hebt geen math-coprocessor nodig, alhoewel het prettig is als je er
één hebt.
De ISA, EISA, VESA Local Bus en PCI bus architecturen worden
ondersteund. De MCA bus architectuur (ontdekt op IBM PS/2 computers)
wordt minimaal ondersteunt sinds de 2.1.x kernels, maar is nog niet
helemaal gereed.
Je hebt in je computer tenminste 4 megabyte geheugen nodig. Technisch
gezien, zal Linux met slechts 2 meg draaien, maar de meeste
installaties en software vereisen 4 meg. Hoe meer geheugen je hebt,
des te beter. Ik stel 8 of 16 megabyte voor als je van plan bent om
X-Window te gebruiken.
Natuurlijk zul je een harddisk en een AT-standaard drive controller
nodig hebben. Alle MFM, RLL, en IDE drives en controllers zullen
werken. Veel SCSI drives en adapters worden ook ondersteund; de Linux
SCSI-HOWTO bevat meer informatie over SCSI. Als je een systeem van het
begin af aan gaat assembleren om Linux te draaien, zijn de weinige
extra kosten voor SCSI het echt waard gezien de extra performance en
betrouwbaarheid die het je biedt.
Je zult een 3.5" diskdrive nodig hebben. Ondanks dat 5.25" diskettes
onder Linux worden ondersteund, worden ze zo weinig gebruikt dat je er
niet op hoeft te rekenen dat er disk-images beschikbaar zijn, die erop
passen. (Een gestripte Linux kan in werkelijkheid gedraaid worden
vanaf een enkele diskette, maar dat is slechts bruikbaar voor
installatie en bepaalde probleemoplossende taken).
Je hebt ook een MDA, Hercules, CGA, EGA, VGA, of Super VGA videokaart
en monitor nodig. Over het algemeen geldt dat als je videokaart en
monitor onder MS-DOS werken, ze dan ook onder Linux zouden moeten
werken. Als je echter X Window wilt draaien, dan zijn er andere
beperkingen voor de ondersteunde video hardware. De Linux
XFree86-HOWTO, <http://www.linuxdoc.org/HOWTO/XFree86-HOWTO.html>,
bevat meer informatie over het draaien van X en de vereisten ervoor.
Je zult vast een CD-ROM willen. Als het een ATAPI, SCSI, of echte IDE
is, zou je er geen problemen mee moeten krijgen om het werkend te
krijgen. (maar pas op voor advertenties "IDE" interfaces van goedkope
drives welke geen echte IDE drives zijn). Als je CD-ROM een eigen
interface kaart gebruikt, is het mogelijk dat de installatie kernel,
waarmee je vanaf diskette gaat booten, het niet herkent -- en een
ontoegankelijke CD-ROM houdt de installatie op. Tevens werken CD-
ROM's die op je parallelle poort zijn aangesloten helemaal niet. Als
je twijfelt, raadpleeg dan de Linux CD-ROM HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/CDROM-HOWTO.html> voor een lijst en
bijzonderheden over ondersteunde hardware.
De zogenoemde "Plug'n'Play" jumperloze kaarten kunnen een probleem
vormen. Ondersteuning hiervoor is onder actieve ontwikkeling, maar nog
niet aanwezig in de 2.0.25 kernel. Gelukkig geeft dit slechts
vermoedelijk een probleem met geluids- of Ethernet-kaarten.
Als je een `box' gebruikt met één van de Motorola 68K processors
(inclusief Amiga, Atari, of VMEbus computers), bekijk dan de
Linux/m68k FAQ op <http://www.linux-m68k.org/pub/faq/faq.html> voor
informatie over minimumvereisten en de stand van de port. De FAQ geeft
op dit moment aan dat m68k Linux net zo stabiel en bruikbaar is als de
Intel versies.
4.2. Ruimtebenodigdheden en coéxistentie
Je zult vrije ruimte op je harddisk nodig hebben voor Linux. De
hoeveelheid ruimte die je nodig hebt, is afhankelijk van hoeveel
software je van plan bent te installeren. De meeste installaties
vereisen ergens tussen de 200 tot 500 meg. Dit is inclusief ruimte
voor de software, swap space (gebruikt als virtueel RAM op je
computer), en vrije ruimte voor gebruikers, enzovoort.
Het is denkbaar dat je een minimaal Linux systeem in 80 meg of minder
kunt draaien (dit is ooit zeer gewoon geweest, toen de Linux
distributies kleiner waren), en het is denkbaar dat je 500 meg of meer
voor alle Linux software zou kunnen gebruiken. De hoeveelheid varieert
nogal, afhankelijk van de hoeveelheid software die je installeert en
hoeveel ruimte je eist. Hierover later meer.
Linux kan naast andere besturingssystemen op je harddisk bestaan,
zoals MS-DOS, Microsoft Windows, of OS/2. (In feite kun je zelfs
toegang tot MS-DOS bestanden krijgen en een aantal MS-DOS programma's
vanuit Linux draaien). Met andere woorden, als je je station voor
Linux partitioneert, komen MS-DOS of OS/2 op eigen partities voor, en
Linux bestaat op een eigen partitie. We zullen later in meer detail
op zulke ``dual-boot'' systemen ingaan.
Het is NIET nodig dat je MS-DOS, OS/2, of ieder ander
besturingssysteem draait om Linux te kunnen gebruiken. Linux is een
compleet ander, op zichzelfstaand besturingssysteem en is voor
installatie en gebruik niet afhankelijk van andere besturingssystemen.
In het geheel bestaat de minimale setup voor Linux uit niet veel meer
dan voor de meeste MS-DOS of Windows 3.1 systemen is vereist, die
thans worden verkocht (en minder dan het minimum voor Windows 95 is
een goede deal!). Als je een 386'r of 486'r hebt, met tenminste 4 meg
RAM, dan zul je prima Linux kunnen draaien. Linux vereist geen grote
hoeveelheden diskruimte, geheugen, of processor snelheden. Matt
Welsh, die van origine deze HOWTO schreef, was gewend om Linux op een
386/16 MHz te draaien (de langzaamste te verkrijgen computer) met 4
meg RAM, en was er zeer content mee. Hoe meer je wilt doen, hoe meer
geheugen (en snellere processor) je nodig zult hebben. In onze
ervaring heeft een 486 met 16 megabytes RAM draaiend onder Linux
verscheidene modellen dure werkstations overtroffen.
5. Benodigde tijd
Van begin tot einde kan worden verwacht, dat een moderne Linux-
installatie zo'n 90 minuten tot drie uur duurt.
5.1. Kiezen van een Linux distributie
Voordat je Linux kunt installeren, zal je uit één van de beschikbare
Linux-distributies moeten kiezen. Er is geen enkele standaarduitgave
van de Linux software---er zijn veel van dergelijke uitgaven. Iedere
release heeft zijn eigen documentatie en installatie instructies.
Linux distributies zijn beschikbaar via zowel anonymous FTP als via
postorder op diskette, tape, en CD-ROM. De Linux Distribution HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Distribution-HOWTO.html>, bevat
beschrijvingen van vele Linux-distributies die via FTP en postorder
beschikbaar zijn.
In het donkere en grijze verleden toen deze HOWTO voor het eerst werd
geschreven (1992-93), kwamen de meeste mensen via gekronkelde wegen
aan Linux, wat lange downloads van het Internet of een BBS op hun DOS
computers inhield, gevolgd door een ingewikkelde procedure die de
gedownloade bestanden naar meerdere diskettes transporteerde. Een van
deze diskettes zou dan worden gebruikt om te booten en om het andere
dozijn te installeren. Met wat geluk (en geen media storingen)
eindigde je je installatie vele uren later met een werkende Linux. Of
misschien ook wel niet.
Ondanks dat deze weg nog steeds mogelijk is (en je kunt één van de
verscheidene distributies downloaden van
<http://metalab.unc.edu/pub/Linux/distributions/>), zijn er nu veel
minder inspannende manieren. Het gemakkelijkste is om een van de
kwalitatief hoge commerciéle Linux distributies op CD-ROM te kopen,
zoals Red Hat, Debian, Linux Pro, of WGS. Kenmerkend is, dat ze voor
minder dan $50 bij je lokale boekwinkel of computershop beschikbaar
zijn, en ze zullen je vele uren ergernis besparen.
Je kunt ook een verzameling CD-ROM's kopen zoals de InfoMagic Linux
Developer's Resource set. Kenmerkend is, dat deze verscheidene Linux
distributies bevatten en een recente dump van belangrijke Linux
archief sites, zoals metalab of tsx-11.
Als overblijfsel van deze HOWTO zullen we ons concentreren op de
stappen die nodig zijn om vanaf een verzamel CD-ROM te installeren, of
één van de goedkoopste commerciéle Linuxes zonder het afgedrukte
installatie handboek. Als je Linux een papieren handboek bevat, zal
het een en ander van deze HOWTO je kunnen voorzien in nuttige
achtergrondinformatie, maar je kunt beter het handboek raadplegen voor
gedetailleerde installatie instructies.
6. Installatie Overzicht
Het is verstandig om voor het installeren configuratie informatie over
je hardware te verzamelen. Ken de verkoper en het model nummer van
iedere kaart in je computer; verzamel de IRQ's en DMA kanaalnummers.
Je zult deze informatie waarschijnlijk niet nodig hebben --maar als
het tegenzit, zul je het erg hard nodig hebben.
Als je een "dual-boot" systeem wilt (Linux en DOS of Windows of
beide), herschik (herpartitioneer) dan je disk om ruimte voor Linux te
maken. Als je verstandig bent, maak je eerst van alles een backup!
6.1. Eerste Installatie Stappen: De Gemakkelijke Manier
Als je een EIDE/ATAPI CDROM hebt (normaal vandaag de dag), controleer
dan de BIOS instellingen van je computer om te zien of het de
mogelijkheid biedt om vanaf CD-ROM te booten. De meeste computers die
na half-1997 zijn gefabriceerd, kunnen dit.
Als dit het geval is, wijzig de instellingen dan zodanig dat de CD-ROM
als eerste wordt gecontroleerd. Dit staat vaak in een 'BIOS FEATURES'
submenu van de BIOS configuratie menu's.
Voeg dan de installatie CD-ROM in. Herstart. Je bent begonnen.
Als je een SCSI CDROM hebt, kun je hier vaak vanaf booten, maar het is
iets meer moederbord/BIOS afhankelijk. Degene die genoeg weten te
spenderen aan extra dollars om een SCSI CDROM drive aan te schaffen,
weten waarschijnlijk genoeg om uit te zoeken hoe dit werkt.
6.2. De Eerste Installatie Stappen: De Moeilijke Manier
1. Maak de installatie-diskettes aan.
2. Boot een installatie mini-Linux vanaf de diskettes om toegang tot
de CD-ROM te kunnen krijgen.
6.3. De Installatie Vervolgen
1. Prepareer de Linux bestandssystemen. (Als je de diskpartitie eerder
niet hebt gewijzigd, zul je dat in dit stadium doen).
2. Installeer een basisproductie Linux vanaf de CD-ROM.
3. Boot Linux vanaf de harde schijf.
4. (Optioneel) Installeer meer packages vanaf CD-ROM.
6.4. Basis Onderdelen van een Installatie Kit
Hier zijn de basisonderdelen van een installeerbare distributie:
· De README- en FAQ-bestanden. Deze staan gewoonlijk in de top-level
directory van je CD-ROM en zullen leesbaar zijn zodra de CD-ROM
onder Linux is gemount. (Het is mogelijk dat ze zelfs onder
DOS/Windows bekeken kunnen worden, dit is afhankelijk van de wijze
waarop de CD-ROM is gegenereerd). Het is een goed idee om deze
bestanden te lezen, zodra je ze kunt benaderen, om kennis te nemen
van belangrijke updates of wijzigingen.
· Een aantal bootdisk images (vaak in een subdirectory). Als je CD-
ROM niet opstartbaar is, zul je één van deze bestanden naar een
diskette schrijven om de opstartdiskette aan te maken. Afhankelijk
van de soort hardware die je in je systeem hebt, kies je één van de
bovenstaande bootdisk-images.
Het probleem hier is dat sommige hardwaredrivers op een vreemde manier
met elkaar in conflict raken, en in plaats van dat je probeert om
hardware problemen op te sporen en op te lossen, is het gemakkelijker
om een bootdisk-image te gebruiken met alleen die drivers die je nodig
hebt. (Dit heeft het mooie neveneffect dat het je kernel kleiner
maakt).
· Een rescuedisk-image. Dit is een disk met een basiskernel en
hulpmiddelen om na een ramp de oude toestand de herstellen voor het
geval er iets mis gaat.
· RAWRITE.EXE. Dit is een MS-DOS programma dat de inhoud van een
bestand (zoals een bootdisk-image) direct naar een diskette zal
schrijven, zonder het formaat in acht te nemen.
Je hebt RAWRITE.EXE alleen nodig als je van plan bent je boot en root
diskettes vanaf een MS-DOS systeem aan te maken. Als je in plaats
daarvan toegang tot een UNIX werkstation met een diskettestation hebt,
kun je de diskettes van daaruit aanmaken, door het `dd' commando te
gebruiken, of mogelijk een door de verkoper voorzien aangemaakt
script. Zie de man page voor dd(1) en vraag je plaatselijke UNIX
goeroes om assistentie.
· De CD-ROM zelf. Het doel van de boot-disk is je computer voor te
bereiden op het laden van de root of installatie diskettes, die op
hun beurt bestaan uit devices voor het voorbereiden van je harddisk
en het kopiéren van delen van de CD-ROM. Als je CD-ROM opstartbaar
is, kun je het booten en verdergaan met het voorbereiden van je
disk.
7. Installatie In Detail
7.1. Voorbereiden op de installatie
Linux maakt effectiever gebruik van PC hardware dan MS-DOS, Windows of
NT, en is overeenkomstig minder tolerant ten aanzien van onjuist
geconfigureerde hardware. Er zijn een paar dingen die je kunt doen
voordat je begint, die de kans dat je door een dergelijk probleem
wordt opgehouden, verminderen.
Verzamel als eerste alle handboeken die je van je hardware hebt --
moederbord, videokaart, monitor, modem, enz. -- en hou ze binnen
handbereik.
Ten tweede, verzamel gedetailleerde informatie over je
hardwareconfiguratie. Een gemakkelijke manier om dit te doen, als je
MS-DOS 5.0 of hoger draait, is om een rapport van het Microsoft
diagnoses utility msd.exe af te drukken. (je kunt de TSR, driver,
memory-map, environment-strings en OS-versie delen weglaten). Naast
ook andere zaken, zal dit je volledige en correcte informatie over je
videokaart en mouse type opleveren, die op een later tijdstip van nut
kan zijn bij het configureren van X.
Als derde, controleer je computer op configuratie problemen met
ondersteunde hardware die tijdens de Linux installatie een
onherstelbaar vastlopen zouden kunnen veroorzaken.
· Voor een DOS/Windows systeem met IDE harddisk(s) en CD ROM is het
mogelijk om zelfs te functioneren als de master/slave jumpers op de
drives onjuist zijn ingesteld. Linux kan hier niet mee omgaan.
Controleer de master-slave jumpers, als je twijfelt!
· Heb je randapparatuur die is ontworpen met noch configuratie
jumpers noch niet-vluchtig configuratie memory? Als dit zo is, dan
zou het kunnen zijn dat boot-time initialisatie via een MS-DOS
utility vereist is, om op te starten, en het niet gemakkelijk
vanuit Linux is te benaderen. Dit probleem kan voorkomen bij CD-
ROM's, geluidskaarten, Ethernetkaarten en goedkope tape-stations.
Als dit zo is, dan is het misschien mogelijk om dit op te lossen
met een boot-prompt argument; zie de Linux Boot Prompt HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html> voor
bijzonderheden.
· Een aantal andere besturingssystemen staan toe dat een bus mouse
een IRQ deelt met andere apparaten. Linux ondersteunt dit niet; in
feite zal je computer hierop vastlopen, als je dit probeert. Zie de
Linux Bus Mouse HOWTO,
<http://http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Busmouse-HOWTO.html>, voor
bijzonderheden, als je een bus mouse gebruikt.
Als dit mogelijk is, zorg dan dat je aan het telefoonnummer van een
ervaren Linux gebruiker komt, die je in geval van nood kunt bellen.
Negen van de tien keer zul je het niet nodig hebben, maar het is wel
prettig als je 't hebt.
Veel tijd voor de installatie. Het zal voor een kaal systeem gaan om
ongeveer een uur. Of tot wel drie uur voor een dual-boot systeem.
(het gebeurt bij een dergelijk systeem vaker dat het niet goed opstart
of blijft hangen).
7.2. Boot en root diskettes aanmaken
(Deze stap is alleen nodig als je niet vanaf een CD-ROM kunt booten).
Het zou kunnen dat je Linux CD-ROM wordt geleverd met daarop de
hulpmiddelen voor de installatie die je, met behulp van interactieve
aanwijzingen, door de processen heensluist die te maken hebben met het
aanmaken van de boot-, root- en rescue-diskettes. Dit kan een MS-DOS
installatie-programma zijn (zoals het Red Hat redhat.exe programma) of
een Unix-script of beiden.
Als je zo'n programma hebt en het kunt gebruiken, zou je de rest van
deze subsectie slechts ter informatie moeten lezen. Start het
programma op om de werkelijke installatie uit te voeren -- de auteurs
ervan weten beslist meer van de specifieke distributie dan ik weet, en
je zult er veel fouten mee kunnen voorkomen die bij een handmatige
invoer al gauw neigen op te treden.
Zie de Linux Bootdisk HOWTO <http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Bootdisk-
HOWTO.html>, voor meer gedetailleerde informatie over het maken van
boot-diskettes.
Je eerste stap bestaat uit het selecteren van een voor je hardware
geschikte bootdisk-image. Als je dit met de hand moet doen, zul je
gewoonlijk merken dat of (a) de bootdisk images op je CD-ROM op een
dusdanige wijze zijn benoemd dat het je zal helpen om de juiste eruit
te kiezen, of (b) er zich een index-bestand vlakbij bevindt die iedere
image beschrijft.
Vervolgens moet je van de gekozen bootdisk en optioneel van de rescue-
images diskettes aanmaken. Hier komt het MS-DOS programma RAWRITE.EXE
aan bod.
Vervolgens heb je twee of drie geformatteerde high-density MS-DOS
diskettes nodig. (Ze moeten van hetzelfde type zijn; Dat wil zeggen,
dat als je opstartdiskettestation een 3.5" drive is, beide diskettes
van het high-density 3.5" formaat moeten zijn). Je gebruikt
RAWRITE.EXE om de bootdisk-images naar de diskettes te schrijven.
Roep het als volgt zonder argumenten aan:
C:\> RAWRITE
Beantwoord de aanwijzingen voor de naam van het bestand dat moet
worden weggeschreven en de diskette waar het naar toe moet worden
geschreven (zoals A:). RAWRITE zal het bestand, blok-voor-blok ,
direct naar de diskette schrijven. Gebruik RAWRITE ook voor de
rootdisk-image (zoals COLOR144). Als je klaar bent, heb je twee
diskettes: één met de bootdisk, de ander met de rootdisk. Let er op
dat deze twee diskettes niet langer leesbaar zijn voor MS-DOS (het
zijn in bepaalde zin ``Linux-formaat'' diskettes).
Je kunt op een UNIX-systeem voor dezelfde taak het dd(1) commando
gebruiken. (Hiervoor zul je natuurlijk een UNIX-werkstation met een
diskettestation nodig hebben). Op bijvoorbeeld een Sun werkstation
met het diskettestation op device /dev/rfd0, kun je het volgende
commando gebruiken:
$ dd if=bare of=/dev/rfd0 obs=18k
Je moet op sommige werkstations (b.v., Suns) het passende uitvoer-
argument (het `obs'-argument) voor de blokgrootte opgeven, anders
werkt het niet. Als je hier problemen bij ondervindt, zou de man page
voor dd(1) informatief kunnen zijn.
Wees er zeker van dat je gloednieuwe foutvrije diskettes gebruikt. De
diskettes mogen geen slechte blokken bevatten.
Het is niet nodig dat je Linux of MS-DOS hebt geïnstalleerd om Linux
te kunnen installeren. Het maakt het echter makkelijker om de boot en
root diskettes vanaf je CD-ROM aan te maken. Als je geen
besturingssysteem op je computer hebt, kun je bij iemand anders Linux
of MS-DOS gebruiken om de diskettes aan te maken, en hier vervolgens
mee installeren.
7.3. Herpartitioneren van je DOS/Windows drives
Op de meest gebruikte systemen, is de harde schijf reeds toegewezen
aan partities voor MS-DOS, OS/2, enzovoort. Je zult de grootte van
deze partities aan moeten passen om ruimte voor Linux vrij te maken.
Als je een dual-boot systeem gaat gebruiken, wordt het ten zeerste
aanbevolen dat je één of meer van de volgende mini-HOWTO's leest,
waarin verschillende dual-boot configuraties zijn beschreven.
· De DOS-Win95-OS2-Linux mini-HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95+OS2.html>.
· De Linux+Win95 mini-HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Linux+Win95.html>
· De Linux+NT-Loader mini-HOWTO,
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Linux+NT-Loader.html>
Zelfs als ze niet direct toepasbaar zijn op je systeem, zullen ze je
helpen bij het begrijpen van de met betrekking zijnde zaken.
OPMERKING: Een aantal Linuxes zullen naar een directory op je MS-DOS
partitie installeren. (Dit is anders dan een installatie vanaf een
MS-DOS partitie. Je gebruikt in plaats daarvan het ``UMSDOS
bestandssysteem'', dat je de mogelijkheid geeft om een directory van
je MS-DOS partitie als een Linux bestandssysteem te behandelen. Op
deze manier hoef je je drive niet opnieuw te partitioneren.
Ik raad je deze methode alleen aan als je drive reeds in vier
partities is ingedeeld (het maximum dat door DOS wordt ondersteund),
en het herpartioneren meer moeilijkheden op zal leveren dan het waard
is. (Linux zal door de overhead, ontstaan door het vertalen van de
bestandsnamen, trager worden).
Of als je Linux wilt uitproberen voordat je gaat herpartitioneren, is
dit een goede manier om het te doen. Maar in de meeste gevallen zul je
moeten herpartitioneren zoals hier beschreven. Als je van plan bent
om UMSDOS te gebruiken, sta je er alleen voor ---het wordt hier
namelijk niet in detail beschreven. Van nu af aan, gaan we er vanuit
dat je UMSDOS NIET gebruikt, en dat je zult gaan herpartitioneren.
Een partitie is gewoon een deel van de harde schijf die voor een
bepaald besturingssysteem apart is gezet. Als je alleen MS-DOS hebt
geïnstalleerd, bestaat je harddisk waarschijnlijk slechts uit één
partitie, volledig voor MS-DOS. Om Linux te gebruiken moet je echter
je drive herpartitioneren, zodat je één partitie voor MS-DOS en één
(of meer) partities voor Linux hebt.
Partities zijn er in drie soorten: primair, extended, en logisch. In
het kort: primaire partities zijn de vier voornaamste partities op je
drive. Als je echter meer dan vier partities per drive wilt, zal je
de laatste primaire partitie door een extended partitie moeten
vervangen, die vele logische partities kan bevatten. Je kunt gegevens
niet direct op een extended partitie opslaan ---het wordt slechts als
een container voor logische partities gebruikt. Gegevens worden
alleen op zowel primaire als logische partities opgeslagen.
Anders gezegd: de meeste mensen gebruiken slechts primaire partities.
Als je echter meer dan vier partities op een drive nodig hebt, maak je
een extended partitie aan. Logische partities worden dan bovenop de
extended partitie aangemaakt, en daar heb je het---meer dan vier
partities per drive.
Je kunt Linux gemakkelijk op de tweede drive in je systeem installeren
(onder MS-DOS bekend als D:). Je geeft eenvoudigweg de gepaste
devicenaam op als je Linux partities aanmaakt. Dit wordt hieronder in
detail beschreven.
Terug naar het herpartitioneren van je drive: Voorheen was er geen
manier waarbij je de grootte van partities aan kon passen zonder dat
de gegevens op dit partitie werden verwijderd. Tegenwoordig zijn er
utility's voor het partitioneren die zonder verwijdering van de
gegevens de grootte van partities kunnen wijzigen; ze zijn op de
hoogte van de structuur van bestandssystemen, kunnen vrije ruimte op
een bestandssysteem terugvinden, en bestandsgegevens op de partitie
manoeuvreren om vrije ruimte te verplaatsen waar het nodig is om de
wijziging van de grootte van de partitie goed te laten verlopen. Er
wordt je nog steeds aangeraden een volledige backup te maken voordat
je een dergelijke tool gaat gebruiken, voor het geval je een
menselijke fout maakt.
Onder Linux is het met GNU parted <http://www.gnu.org/software/parted>
mogelijk partities aan te maken, te verwijderen, de grootte te
wijzigen en te kopiëren. Het biedt ondersteuning voor ext2, FAT16, en
FAT32 bestandssystemen, Linux swapdevices; het is tevens op de hoogte
van MS-DOS disklabels. Parted is van nut bij het aanmaken van ruimte
voor nieuwe besturingssystemen, het herorganiseren van diskgebruik,
het kopiëren van gegevens tussen harddisks en disk-imaging. Het is
relatief gezien nieuwe code; maar er is van gerapporteerd dat het goed
werkt en het geen gegevens verwijdert.
Er is een disk-herpartitioneer programma beschikbaar voor MS-DOS, met
de naam FIPS, die de gegevens niet verwijdert. Kijk op
<http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/install>. Met FIPS, een
diskoptimaliseerprogramma (zoals Norton Speed Disk), en een beetje
geluk, zou je in staat moeten zijn om de grootte van MS-DOS partities
aan te passen zonder de gegevens die erop staan, te verwijderen.
De klassieke manier om partities te wijzigen, is met het programma
FDISK. Laten we er bijvoorbeeld vanuit gaan dat je een harde schijf
hebt van 80 meg, die is toegewezen aan MS-DOS. Je zou het graag
splitsen--40 meg voor MS-DOS en 40 meg voor Linux. Dit kun je doen
door FDISK onder MS-DOS op te starten, de 80 meg MS-DOS partitie te
verwijderen, en opnieuw een 40 meg MS-DOS partitie ervoor in de plaats
aan te maken. Je kunt de nieuwe partitie vervolgens formatteren en je
MS-DOS software vanaf je backups terugzetten. 40 megabytes van de
drive wordt leeg gelaten. Op een later tijdstip, maak je op het
ongebruikte deel van de drive de Linux partities aan.
Samengevat zou je het volgende kunnen doen om de grootte van de MS-DOS
partities met FDISK aan te passen:
1. Maak een volledige backup van je systeem.
2. Maak een opstartbare MS-DOS diskette aan, door gebruik te maken van
een commando als:
FORMAT /S A:
3. Kopieer de bestanden FDISK.EXE en FORMAT.COM en tevens alle andere
benodigde utilities naar deze diskette. (Bijvoorbeeld de utilities
om je systeem van je backup terug te zetten.)
4. Start met de MS-DOS systeemdiskette op.
5. Start FDISK op, mogelijk kun je hierbij de drive die je wilt
wijzigen, aangeven (zoals C: of D:).
6. Gebruik de menu-opties van FDISK om de partities waarvan je de
grootte aan wilt passen, te verwijderen. Hiermee zullen alle
gegevens op de betrokken partities verwijderd worden.
7. Gebruik de menu-opties van FDISK om die partities opnieuw aan te
maken, echter nu kleiner.
8. Verlaat FDISK en formatteer de nieuwe partities opnieuw met het
commando FORMAT.
9. Plaats de originele bestanden terug vanaf de backup.
MS-DOS FDISK zal je een optie geven om een ``logical DOS-drive''aan te
maken. Een logical DOS-drive is gewoon een logische partitie op je
harde schijf. Je kunt Linux op een logische partitie installeren, maar
je wilt die logische partitie niet met MS-DOS fdisk aanmaken. Dus als
je op dit moment een logisch DOS-station gebruikt, en Linux daarvoor
in de plaats wilt installeren, zul je de logische drive met FDISK van
MS-DOS moeten verwijderen, en daarvoor in de plaats (op een later
tijdstip) een logische partitie voor Linux aan moeten maken.
Het mechanisme dat voor het herpartitioneren voor OS/2 en andere
besturingssystemen wordt gebruikt, is vergelijkbaar. Zie de
documentatie van die besturingssystemen voor bijzonderheden.
7.4. Aanmaken van partities voor Linux
Na het herpartitioneren van je drive, zul je partities voor Linux aan
moeten maken. Voordat we beschrijven hoe je dat kunt doen, gaan we het
eerst hebben over partities en bestandssystemen onder Linux.
7.4.1. Partitie basiskennis
Linux vereist tenminste één partitie, voor het root- bestandssysteem,
waarin de Linux kernel zelf wordt bewaard.
Je kunt je een bestandssysteem voorstellen als een partitie die voor
Linux is geformatteerd. Bestandssystemen worden gebruikt om bestanden
te bevatten. Op ieder systeem moet op z'n minst een root-
bestandssysteem voorkomen. De meeste gebruikers geven er echter de
voorkeur aan om meerdere bestandssystemen te gebruiken--- één voor
ieder belangrijk deel van de directory-structuur. Je zou bijvoorbeeld
een apart bestandssysteem kunnen hebben waarbij alle bestanden onder
de /usr directory worden opgeslagen. (Op UNIX-systemen, worden
voorwaartse slashes gebruikt om directory's te scheiden en geen
backslashes zoals met MS-DOS). In dit geval heb je zowel een root-
bestandssysteem als een /usr-bestandssysteem.
Ieder bestandssysteem vereist een eigen partitie. Daarom moet je twee
Linux-partities aanmaken, als je zowel een root- als een /usr
bestandssysteem gebruikt.
Tevens maken de meeste gebruikers nog een swap partitie aan, die voor
virtueel RAM wordt gebruikt. Als je, laten we zeggen, 4 megabytes
memory in je computer hebt, en een 10-megabyte swap partitie, heb je
wat Linux aangaat, 14 megabytes aan virtueel memory.
Als je gebruik maakt van swap space, verplaatst Linux ongebruikte
geheugen pagina's naar je harddisk. Hierdoor kun je meerdere
applicaties tegelijkertijd op je systeem draaien. Het swappen is
echter vaak langzaam en het is dus geen vervanging voor echt fysiek
RAM. Maar applicaties die een enorme hoeveelheid geheugen vereisen
(zoals het X window Systeem) vallen vaak terug op swap space als je
niet voldoende fysiek RAM hebt.
Bijna alle Linux gebruikers gebruiken een swap partitie. Als je 4 of
minder megabytes aan RAM hebt, is een swap partitie vereist om de
software te kunnen installeren. Het wordt ten zeerste aanbevolen dat
je zo ie zo een swap partitie hebt, tenzij je over een flinke
hoeveelheid fysiek RAM in je computer beschikt.
De grootte van je swap partitie hangt af van de hoeveelheid virtueel
geheugen die je nodig hebt. Het wordt vaak aangeraden om tenminste 16
megabytes virtueel memory aan te houden. Als je 8 meg fysiek RAM hebt,
zou je dus een 8-megabyte swap partitie aan kunnen maken. Swap
partities kunnen niet groter zijn dan 128 megabytes. Om die reden
moet je meerdere swap partities aanmaken, als je meer dan 128 meg swap
nodig hebt. Je kunt in totaal 16 swap partities aanmaken.
Je kunt meer theorie over swap space en het partitioneren van disks
vinden in de Linux Partition mini-HOWTO (
<http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Partition.html>).
Opmerking: het is mogelijk, echter wel een beetje lastig, om swap-
partities tussen Linux en Windows in een dual-boot systeem te delen.
Zie de Linux Swap Space Mini-HOWTO,
<ftp://metalab.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/unmaintained/Swap-Space>,
voor de details.
Punt #1: Als je een EIDE-drive met een partitie na de eerste 504 MB
hebt, is het mogelijk dat je BIOS je niet toestaat om de Linux, die je
daarop hebt geïnstalleerd, te booten. Dus houd je root-partitie onder
de 504MB. Dit zou geen probleem mogen zijn voor SCSI-drivecontrollers,
die normaal gesproken hun eigen drive BIOS firmware hebben. Zie de
Large Disk Mini-HOWTO, <http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Large-
Disk.html>, voor technische details.
Punt #2: Gebruik je IDE en SCSI drives doorelkaar? Pas dan op. Het
kan zijn dat je BIOS het niet toestaat dat je direct vanaf een SCSI-
drive opstart.
7.4.2. Grootte van partities aanpassen
Naast je root- en swap-partities, wil je waarschijnlijk één of meer
partities voor je software- en home-directory's opzetten.
Ondanks dat je, in theorie, alles vanaf een enkele enorm grote root-
partitie kunt draaien, doet bijna niemand dit. Meerdere partities
geven verscheidene voordelen:
· Het vermindert vaak de tijd die nodig is voor controles van het
bestandssysteem tijdens opstarten van het systeem.
· Bestanden kunnen niet over partitie grenzen `groeien'. Daardoor
kun je partitie grenzen als brandgangen gebruiken tegen programma's
(zoals Usenet news) die een enorme hoeveelheid van de disk
verbruiken, om te voorkomen, dat ze de bestandsruimte, die benodigd
is voor je kernel en de rest van je applicaties, verdringen.
· Als je ooit een slechte plek op je harddisk ontdekt, is het
formatteren en herstellen van een enkele partitie minder erg dan
weer van voren af aan te moeten beginnen.
Op grote disks bestaat een goede setup tegenwoordig uit een kleine
root-partitie (minder dan 80 meg), een middelgrote /usr partitie (tot
ongeveer 300 meg) voor de systeemsoftware, en een /home partitie die
de rest van je beschikbare ruimte voor home- directory's in beslag
neemt.
Je kunt het verfijnder uitwerken. Als je bijvoorbeeld nu al weet dat
je Usenet news zult gaan gebruiken, zou je er een eigen partitie aan
toe kunnen kennen om het maximaal mogelijke diskgebruik in te perken.
Of een /var partitie aan kunnen maken voor zowel mail, news als ook de
tijdelijke bestanden. Maar in het regime van vandaag, van zeer
goedkope en zeer grote harddisks lijken deze complicaties steeds
minder nodig voor je eerste Linux installatie. Houd het vooral voor de
eerste keer eenvoudig.
7.5. De installatiedisk booten
De eerste stap bestaat uit het opstarten met de bootdisk die je hebt
aangemaakt. Normaal gesproken zul je op kunnen starten zonder
gegevens in te voeren; boot-prompt van de kernel zal zichzelf na 10
seconden vervangen. Zo boot je normaal gesproken vanaf een IDE-disk.
Door argumenten na de kernelnaam op te geven, kun je verscheidene
hardware-parameters specificeren, zoals de IRQ en het adres van je
SCSI- of drivegeometrie, voor het booten van de Linux kernel. Dit kan
nodig zijn als Linux bijvoorbeeld je SCSI-controller of geometrie van
de harddrive niet herkent.
In het bijzonder vereisen vele BIOS-loze SCSI controllers dat je het
poort-adres en IRQ tijdens de systeemstart opgeeft. Bovendien slaan
IBM PS/1, ThinkPad, en ValuePoint computer-drivegeometrie niet op in
de CMOS, en moet je deze gegevens daarom tijdens de systeemstart
opgegeven. (Op een later tijdstip, zul je in staat zijn om je
produktiesysteem zodanig te configureren dat het dergelijke parameters
zelf toevoegt).
Bekijk de meldingen als het systeem boot. Ze zullen de hardware die je
Linux installatie detecteert opsommen en beschrijven. In 't bijzonder,
zou je een opsomming moeten zien van de gedetecteerde SCSI-hosts, als
je een SCSI- controller hebt. Als je de melding
SCSI: 0 hosts
ziet, dan werd je SCSI controller niet gedetecteerd, en zal je uit
moeten zoeken, hoe je de kernel kunt laten weten waar 't te vinden is.
Het systeem zal ook informatie weergeven over de gedetecteerde drive-
partities en apparaten. Als iets aan deze informatie niet juist is, of
ontbreekt, zul je het detecteren van je hardware moeten forceren.
Als aan de andere kant alles goed gaat en het erop lijkt dat je
hardware wordt gedetecteerd, kun je naar de volgende sectie aan, ``Het
laden van de root-disk.''
Om het detecteren van de hardware te forceren, zal je met behulp van
de volgende syntax de juiste parameters achter de boot-prompt in
moeten voeren:
linux <parameters...>
Er zijn een aantal van dergelijke parameters beschikbaar; we sommen
een aantal van de meest gebruikelijke hieronder op. Moderne Linux-
bootdisks zullen je, vaak voordat je opstart, de optie geven om
helpschermen te bekijken die de kernel-parameters beschrijven.
· hd=cylinders,heads,sectoren Specificeer de drive-geometrie.
Vereist voor systemen zoals de IBM PS/1, ValuePoint, en ThinkPad.
Als je drive bijvoorbeeld 683 cylinders, 16 heads, en 32 sectoren
per spoor heeft, vul je in
linux hd=683,16,32
· tmc8xx=memaddr,irq Specificeer adres en IRQ voor BIOS-loze Future
Domain TMC-8xx SCSI controller. Bijvoorbeeld,
linux tmc8xx=0xca000,5
Het voorvoegsel 0x moet worden gebruikt vóór alle hex waardes die
worden opgegeven. Dit geldt voor alle volgende opties.
· st0x=memaddr,irq Specificeer adres en IRQ voor BIOS-loze Seagate
ST02 controller.
· t128=memaddr,irq Specificeer adres en IRQ voor BIOS-loze Trantor
T128B controller.
· ncr5380=port,irq,dma Specificeer poort, IRQ, en DMA kanaal voor
algemene NCR5380 controller.
· aha152x=port,irq,scsi_id,1 Specificeer poort, IRQ, en SCSI ID voor
BIOS-loze AIC-6260 controllers. Dit is inclusief de Adaptec 1510,
152x, en Soundblaster-SCSI controllers.
Als je vragen over deze boot-time opties hebt, lees dan alsjeblieft de
Linux SCSI HOWTO door, deze zou op ieder Linux FTP archief beschikbaar
moeten zijn (of vanwaar je dit document hebt verkregen). De SCSI
HOWTO legt Linux SCSI compatibiliteit gedetailleerder uit.
7.5.1. Het kiezen van een EGA of X installatie
Oudere Linuxes (waaronder Slackware) gaven je op dit punt een shell en
vereisten dat je de installatie commando's in een voorgeschreven reeks
met de hand invoerde. Dit is nog steeds mogelijk, maar nieuwere
versies starten een schermgeoriénteerd installatieprogramma op waarmee
je interactief de stappen doorloopt, en je daarbij veel hulp geven.
Je zult waarschijnlijk de optie krijgen om X gelijk proberen te
configureren zodat het installatieprogramma grafisch verder kan. Als
je voor deze weg kiest, zal het installatieprogramma je vragen stellen
over je mouse en monitor type voordat je naar de eigenlijke
installatie gaat. Zodra je je produktie Linux hebt geïnstalleerd,
zullen deze instellingen voor je worden bewaard. Je zult later in de
gelegenheid worden gesteld om je monitor's performance beter af te
stellen, dus in dit stadium is het verstandig om te beginnen met een
basis 640x480 SVGA-mode.
X is niet noodzakelijk voor installatie, (er vanuit gaande dat je
voorbij de mouse en monitor configuratie komt), maar veel mensen
vinden de grafische interface gemakkelijker te gebruiken. En je zult
X toch willen installeren, dus het heeft zin om dit al in een vroeg
stadium te proberen.
Volg gewoon de aanwijzingen in het programma op. Het leidt je door de
benodigde stappen om je disk voor te bereiden, de eerste gebruikers
accounts aan te maken, en softwarepackages vanaf de CD-ROM te
installeren.
In de volgende subsecties zullen we een aantal van de lastige gebieden
in de installatie-reeks beschrijven alsof je ze met de hand deed. Dit
zou je mogelijk kunnen helpen bij het begrijpen van wat het
installatieprogramma doet, en waarom.
7.5.2. Gebruik van fdisk en cfdisk
Je eerste installatie stap zal zodra de root-disk Linux is opgestart,
bestaan uit het aanmaken of wijzigen van de partietabellen van je
disks. Zelfs als je FDISK gebruikte om je partities eerder in te
stellen, zul je nu naar de partitie tabel terug moeten en enige Linux-
specifieke informatie in moeten vullen.
Om Linux partities aan te maken of te wijzigen, gebruiken we de Linux
versie van het fdisk programma, of de schermgeoriénteerde variant
cfdisk.
Gewoonlijk zal het installatieprogramma zoeken naar een reeds
bestaande partitietabel en je aanbieden om fdisk of cfdisk voor je op
te starten. Van de twee is cfdisk beslist gemakkelijker in het
gebruik, maar huidige versies ervan zijn ook minder tolerant ten
aanzien van een niet bestaande of beschadigde partitietabel.
Daarom kan het zijn (vooral als je op ongebruike hardware installeert)
dat je constateert dat je met fdisk moet beginnen om in een zodanige
situatie te geraken dat cfdisk ermee om kan gaan. Probeer cfdisk op te
starten; als het klaagt, start je fdisk op. (Een juiste manier om
verder te gaan als je een systeem opzet met alleen Linux, en cfdisk
klaagt, is om fdisk te gebruiken om alle bestaande partities te
verwijderen en vervolgens cfdisk opstart om de lege tabel te
wijzigen).
Een aantal opmerkingen gelden voor zowel fdisk als cfdisk. Beide nemen
als argument, de naam van de drive waar je Linux partities op aan wilt
maken. Harddrive devicenamen zijn:
· /dev/hda Eerste IDE drive
· /dev/hdb Tweede IDE drive
· /dev/sda Eerste SCSI drive
· /dev/sdb Tweede SCSI drive
Om bijvoorbeeld Linux partities op een eerste SCSI-drive in je systeem
aan te maken, zul je het commando
cfdisk /dev/sda
gebruiken (of je installatie programma zou het kunnen genereren vanaf
een menukeuze). Als je fdisk of cfdisk zonder een argument gebruikt,
zal het uitgaan van /dev/hda.
Om Linux partities op de tweede drive op je systeem aan te maken,
specificeer je, als je fdisk opstart, eenvoudigweg /dev/hdb (voor IDE
drives) of /dev/sdb (voor SCSI drives).
Je Linux-partities hoeven niet allemaal op dezelfde drive voor te
komen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je een partitie voor je root-
bestandssysteem op /dev/hda aan wilt maken en je swap partitie op
/dev/hdb. Om dit te doen start je voor iedere drive fdisk of cfdisk
eenmalig op.
In Linux krijgen partities namen die gebaseerd zijn op de drive aan
welke ze toebehoren. De eerste partitie bijvoorbeeld op drive /dev/hda
is /dev/hda1, de tweede is /dev/hda2, en zo verder. Als je enkel
logische partities hebt, zijn ze zodanig genummerd dat ze beginnen met
/dev/hda5, /dev/hda6 enz.
OPMERKING: Verwijder of maak geen partities aan voor andere
besturingssystemen dan Linux met Linux fdisk of cfdisk. Dat wil
zeggen, verwijder of maak geen MS-DOS partities aan met deze versie
van fdisk; gebruik in plaats daarvan de FDISK versie van MS-DOS. Als
je een MS-DOS partitie met Linux fdisk probeert aan te maken, bestaat
de kans dat MS-DOS de partitie niet zal herkennen en niet op de juiste
wijze opgestart kan worden.
Hier is een voorbeeld van het gebruik van fdisk. We hebben hier een
enkele MS-DOS partitie met 61693 blokken op de drive, en de rest van
de schijf is vrij voor Linux. (Onder Linux, is een block 1024 bytes.
Dus 61693 blocks is ongeveer 61 megabytes). We zullen gewoon twee
partities in dit voorbeeld aanmaken, een swap en een root. Je zult
dit waarschijnlijk uitbreiden naar vier partities overeenkomstig de
hierboven genoemde aanbevelingen: één voor het root bestandssysteem,
één voor de systeem software, en een home directory gebied.
Eerst gebruiken we het ``p'' commando om de huidige partitie tabel te
tonen. Zoals je kunt zien, is /dev/hda1 (de eerste partitie op
/dev/hda) een DOS partitie van 61693 blocks.
Command (m for help): p
Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders
Units = cylinders of 608 * 512 bytes
Device Boot Begin Start End Blocks Id System
/dev/hda1 * 1 1 203 61693 6 DOS 16-bit >=32M
Command (m for help):
Vervolgens gebruiken we het ``n'' commando om een nieuwe partitie aan
te maken. De Linux root partitie zal 80 meg groot zijn.
Command (m for help): n
Command action
e extended
p primary partition (1-4)
p
Hier wordt ons gevraagd of we een extended of primaire partitie aan
willen maken. In de meeste gevallen zul je een primaire partitie
gebruiken, tenzij je meer dan vier partities op een drive nodig hebt.
Zie de sectie ``Herpartitioneren'' hierboven, voor meer informatie.
Partition number (1-4): 2
First cylinder (204-683): 204
Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (204-683): +80M
De eerste cylinder zou de cylinder moeten zijn NA die waar de laatste
partitie eindigde. In dit geval eindigde /dev/hda1 bij cylinder 203,
dus we beginnen de nieuwe partitie op cylinder 204.
Zoals je kunt zien, wordt een partitie ter grootte van 80 meg
aangegeven, als we de notatie ``+80M'' gebruiken. Op vergelijkbare
wijze, geeft de notatie ``+80K'' een partitie ter grootte van 80
kilobyte aan, en ``+80'' zou een 80 byte partitie specificeren.
Warning: Linux cannot currently use 33090 sectors of this partition
Als je deze waarschuwing ziet, kun je hem negeren. Het is overgebleven
van een oude beperking dat Linux bestandssystemen slechts 64 meg groot
konden zijn. Dit is echter met de nieuwere bestandssystemen niet meer
het geval...de omvang van partities kunnen nu tot 4 terabytes groot
zijn.
Vervolgens maken we onze 10 megabyte swap partitie, /dev/hda3.
Command (m for help): n
Command action
e extended
p primary partition (1-4)
p
Partition number (1-4): 3
First cylinder (474-683): 474
Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (474-683): +10M
We tonen nogmaals de inhoud van de partitietabel. Zorg ervoor dat je
de getoonde informatie opschrijft, vooral de grootte van iedere
partitie in blokken. Je hebt deze informatie op een later tijdstip nog
nodig.
Command (m for help): p
Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders
Units = cylinders of 608 * 512 bytes
Device Boot Begin Start End Blocks Id System
/dev/hda1 * 1 1 203 61693 6 DOS 16-bit >=32M
/dev/hda2 204 204 473 82080 83 Linux native
/dev/hda3 474 474 507 10336 83 Linux native
Merk op dat de Linux swap partitie (hier, /dev/hda3) van het type
``Linux native'' is. We moeten het type van de swap partitie wijzigen
in ``Linux swap'' zodat het installatieprogramma het als zodanig zal
herkennen. Gebruik hiervoor het fdisk ``t'' commando:
Command (m for help): t
Partition number (1-4): 3
Hex code (type L to list codes): 82
Als je ``L'' gebruikt om de soort codes te tonen, zul je zien dat het
type 82 correspondeert met Linux swap.
Gebruik het ``w'' commando, om uit fdisk te gaan en de wijzigingen te
bewaren naar de partitietabel. Gebruik het ``q'' commando om uit
fdisk te gaan ZONDER de wijzigingen te bewaren.
Nadat je uit fdisk bent gegaan, is het mogelijk dat het systeem je
laat weten dat je je systeem opnieuw dient op te starten, om er zeker
van te zijn dat de wijzigingen effect hebben. In het algemeen is er
geen reden om na het gebruik van fdisk opnieuw op te starten---moderne
versies van fdisk en cfdisk zijn slim genoeg om de partities zonder
opnieuw opstarten bij te werken.
7.5.3. Na-partitie stappen
Nadat je de partitietabellen hebt gewijzigd, zou je installatie
programma ernaar moeten kijken en je de mogelijkheid geven om je swap
partitie voor je te activeren.
(Hier is een vraag van gemaakt, in plaats van het automatisch te doen,
vanwege de kans dat je een dual-boot systeem draait en één van je
niet-Linux partities op een swap volume zou kunnen lijken).
Vervolgens zal het programma je vragen om namen aan de Linux
bestandssystemen (zoals /, /usr, /var, /tmp, /home, /home2, enz.) toe
te kennen aan alle niet-swap partities die je zult gaan gebruiken.
Hier is slechts één regel voor. Er moet een root bestandssysteem zijn,
met de naam /, en het moet opstartbaar zijn. Je kunt je andere Linux
partities noemen zoals je wilt. Maar er zijn een aantal conventies
over hoe je ze benoemt en die het je waarschijnlijk later eenvoudiger
zullen maken.
Eerder raadde ik een setup van drie partities aan met een kleine root,
een middelgrote systeem-software partitie, en een grote home-directory
partitie. Traditiegetrouw zouden deze /, /usr, en /home worden
genoemd. De tegen-intuïtive `/usr' naam is een historisch overblijfsel
uit de tijd dat (veel kleinere) Unix-systemen uit systeem- en
gebruikers-software op een enkele niet-root partitie bestonden.
Sommige software rekent daarop.
Als je meer dan één home-directory gebied hebt, is het gebruikelijk om
deze /home, /home2, /home3, enz. te noemen. Dit zou aan de orde
kunnen zijn als je twee fysieke disks hebt. Op mijn eigen systeem,
bijvoorbeeld, ziet de lay-out er als volgt uit:
Filesystem 1024-blocks Used Available Capacity Mounted on
/dev/sda1 30719 22337 6796 77% /
/dev/sda3 595663 327608 237284 58% /usr
/dev/sda4 1371370 1174 1299336 0% /home
/dev/sdb1 1000949 643108 306130 68% /home2
De tweede disk (sdb1) is niet geheel voor /home2; de swap partities op
sda en sdb worden in dit overzicht niet getoond. Maar je kunt wel
zien dat /home het grote vrije gebied op sda is en /home2 het
gebruikersgebied van sdb.
Als je een partitie voor variabele gegegevens, spool, tijdelijke,
mail, en news bestanden aan wilt maken, noem het dan /var. Anders zul
je waarschijnlijk een /usr/var aan willen maken en een symbolische
koppeling met de naam /var aanmaken, die ernaar verwijst. (het kan
zijn dat het installatie programma je de mogelijkheid geeft om dit
voor je te doen).
7.6. Installeren van softwarepackages
Zodra je het voorbereiden van je disk hebt gehad, zou de rest van de
installatie bijna automatisch moeten gaan. Je installatie programma
(of het nu gebaseerd is op EGA of X) zal je door een serie menu's
begeleiden die je de mogelijkheid geven de CD-ROM aan te geven, waar
je van gaat installeren, de te gebruiken partities, enzovoort.
We gaan hier dit specifieke deel van de installatie niet documenteren.
Het is één van de delen die het meest verschilt tussen de
verschillende Linux distributies (traditiegetrouw concureren verkopers
door hier extra's toe te voegen), maar ook het eenvoudigste deel. En
de installatie programma's zijn redelijk zelf-uitleggend, met goede
hulp op het scherm.
7.7. Na het installeren van de packages
Nadat de installatie is voltooid en als alles goed is gegaan, zal het
installatie programma je een aantal opties laten doorlopen voor het
configureren van het systeem voordat het voor de eerste keer vanaf de
harde schijf wordt opgestart.
7.7.1. LILO, de LInux LOader
LILO (wat staat voor LInux LOader) is een programma dat je de
mogelijkheid zal geven om Linux (als ook andere besturingssystemen,
zoals MS-DOS) vanaf je harde schijf op te starten.
Je krijgt mogelijk de optie om LILO op je harde schijf te installeren.
Tenzij je OS/2 gebruikt, antwoordt je hier met `yes'. OS/2 heeft
speciale eisen; zie ``Aangepaste LILO Configuratie'' hieronder.
LILO als je primaire loader installeren, maakt een aparte boot
diskette overbodig; in plaats daarvan kun je LILO iedere keer dat je
je systeem opnieuw opstart, opgeven welke OS moet worden opgestart.
7.7.2. Maken van een productie boot disk (optioneel)
Het kan ook zijn dat je de mogelijkheid krijgt om een ``standard boot
disk'' aan te maken, die je kunt gebruiken om je zojuist
geïnstalleerde Linux systeem mee op te starten. (Dit is een oudere en
iets minder geschikte methode die er vanuit gaat dat je normaal
gesproken DOS zult booten, en de opstartdiskette gebruikt om Linux op
te starten).
Hiervoor heb je een lege, geformatteerde MS-DOS diskette nodig van het
type waarmee je je systeem boot. Doe gewoon de diskette in het
station als je hiervoor een aanwijzing krijgt en er zal een bootdisk
worden aangemaakt. (Dit is niet hetzelfde als een installatie-
bootdisk, en je kunt de één niet voor de ander verwisselen!).
7.7.3. Diverse systeemconfiguratie
De post-installatie procedure kan je ook door verscheidene menu-items
loodsen om je de gelegenheid te geven je systeem te configureren. Dit
betreft het aangeven van je modem en mouse device, als ook je
tijdzone. Volg de opties in het menu.
Het kan ook zijn dat je een aanwijzing krijgt om gebruikersaccounts
aan te maken of een wachtwoord voor het root-account (administratie)
in te voeren. Dit is niet ingewikkeld en je kunt gewoonlijk de
instructies op het scherm volgen.
8. Booten van Je Nieuwe Systeem
Als alles is gegaan zoals gepland, zou het nu moeten lukken om Linux
met gebruik van LILO vanaf de harde schijf te booten. Als
alternatief, zou je in staat moeten zijn om Linux vanaf je
opstartdiskette op te starten (niet de originele opstartdiskette, maar
de diskette aangemaakt na het installeren van de software). Log na
het booten in als root. Gefeliciteerd! Je hebt je eigen Linux-systeem.
Als je LILO gebruikt voor het opstarten, probeer dan de shift- of
control-toets tijdens het booten vast te houden. Hierdoor krijg je
een boot-prompt; druk op tab om een lijst met opties te krijgen. Op
deze manier kun je Linux, MS-DOS, of wat dan ook, direct vanuit LILO
booten.
9. Na Je Eerste Boot
Je zou nu naar een login-prompt van een nieuwe Linux moeten kijken,
net vanaf je harddisk opgestart. Gefeliciteerd!
9.1. Beginnen met Systeembeheer
Afhankelijk van hoe de installatie-fase is verlopen, kan het nodig
zijn dat je accounts moet aanmaken, je hostname wijzigen, of X in dit
stadium (her)configureren. Er zijn veel meer zaken die je in kunt
stellen en configureren, waaronder backup-devices, SLIP/PPP-
koppelingen naar een Internet Service Provider, enz.
Een goed boek over UNIX systeemadministratie zou daarbij kunnen
helpen. (Ik raad je Essential Systems Administration van O'Reilly en
Associates aan). Je zult deze zaken in de loop van de tijd oppikken.
Je zou diverse andere Linux HOWTO's moeten lezen, zoals de NET-3-HOWTO
en de Printing-HOWTO, voor informatie over andere te configureren
taken.
9.2. Aangepaste LILO Configuratie
LILO is een bootloader, die kan worden gebruikt om tijdens het
opstarten van het systeem te kiezen voor Linux, MS-DOS of een aantal
andere besturingssystemen. De kans bestaat dat je distributie
automatisch LILO tijdens de installatie fase voor je installeert
(tenzij je OS/2 gebruikt, is dit wat je zou hebben moeten gedaan).
Als dit zo is, kun je de rest van deze sectie overslaan.
Al je LILO als de primaire boot loader hebt geïnstalleerd, zal het het
eerste stadium van het bootproces voor alle besturingssystemen op je
harddisk afhandelen. Dit werkt goed als MS-DOS het enige
besturingssyteem is dat je hebt geïnstalleerd. Mogelijk gebruik je
OS/2, en die heeft zijn eigen Boot Manager. In dit geval, wil je
waarschijnlijk dat de OS/2 Boot Manager je primaire bootloader is, en
LILO (als de tweede bootloader) slechts gebruiken om Linux op te
starten.
Een belangrijk punt voor mensen die EIDE-systemen gebruiken: je
bootsectoren voor ieder OS moeten zich, vanwege een BIOS beperking, op
één van de eerste twee disks bevinden. Anders zal LILO blijven hangen
na de letters "LI" te hebben geschreven, ongeacht vanwaar je het
uitvoert.
Als je LILO handmatig moet configureren , houdt dit het wijzigen van
het bestand /etc/lilo.conf in. Hieronder laten we een voorbeeld van
een LILO configuratiebestand zien. De Linux root-partitie bevindt
zich op /dev/hda2, en MS-DOS is op /dev/hdb1 (op de tweede harde
schijf) geïnstalleerd.
# Laat LILO weten zichzelf als de primaire boot loader op /dev/hda te
installeren.
boot = /dev/hda
# De te installeren boot image; je zult dit waarschijnlijk niet hoeven wijzigen
install = /boot/boot.b
# De opdrachten voor het opstarten van Linux.
image = /vmlinuz # De kernel bevindt zich in /vmlinuz
label = linux # Geef het de naam "linux"
root = /dev/hda2 # Gebruik /dev/hda2 als het root-bestandssysteem
vga = ask # Geef een aanwijzing voor VGA-mode
append = "aha152x=0x340,11,7,1" # Voeg dit toe aan de boot-opties.
# voor het detecteren van de SCSI-controller
# De opdrachten voor het opstarten van MS-DOS
other = /dev/hdb1 # Dit is de MS-DOS partitie
label = msdos # Geef het de naam "msdos"
table = /dev/hdb # De partitie-tabel voor de tweede drive
Start /sbin/lilo als root op, nadat je het bestand /etc/lilo.conf hebt
gewijzigd. Hiermee zal LILO op je drive worden geïnstalleerd. Let
erop dat je /sbin/lilo iedere keer dat je je kernel hercompileert
opnieuw op moet starten, om LILO naar de juiste bootloader te laten
verwijzen. (iets waarover je je nu nog geen zorgen hoeft te maken,
maar houd het in gedachten).
Let er op hoe we gebruik maken van de optie append om bootparameters
in /etc/lilo.conf op te geven net zoals we dit bij het booten van de
bootdisk deden.
Je kunt je systeem nu vanaf de harddisk opstarten. Standaard zal LILO
het besturingssysteem booten dat als eerste in het configuratiebestand
voorkomt, wat in dit geval Linux is. Om ervoor te zorgen dat er een
opstartmenu verschijnt, om andere besturingssystemen te kunnen
selecteren, houd je de shift of ctrl -toets vast terwijl je het
systeem opstart; je krijgt dan een aanwijzing zoals
Boot:
Geef hier de naam van het besturingssysteem op dat je op wilt starten
(gegeven door de label regel in het configuratiebestand; in dit geval,
linux of msdos), of druk op tab voor een lijst.
Stel dat je LILO als tweede bootloader wilt gebruiken; als je
bijvoorbeeld Linux vanaf de OS/2's Boot Manager op wilt starten.
Helaas moet je een partitie met het programma FDISK van OS/2 (niet die
van Linux) aanmaken om een Linux partitie vanaf de OS/2 Boot Manger te
kunnen booten, en de partitie als FAT of HPFS formatteren, zodanig dat
OS/2 het herkent. (Dat is IBM voor jou).
Je zult LILO slechts in je Linux root bestandssysteem (in het
voorbeeld hierboven is dat /dev/hda2) te hoeven installeren om Linux
vanuit de OS/2 bootmanager met behulp van LILO op te kunnen starten.
In deze situatie zal je LILO configuratiebestand er ongeveer als volgt
uitzien:
boot = /dev/hda2
install = /boot/boot.b
compact
image = /vmlinuz
label = linux
root = /dev/hda2
vga = ask
Let op de wijziging in de boot regel. Na het uitvoeren van /sbin/lilo
zou je in staat moeten zijn om de Linux partitie aan de Boot Manager
toe te voegen. Dit mechanisme zou tevens moeten werken voor
bootloaders die door andere besturingssystemen worden gebruikt.
10. Administratieve zaken
10.1. Gebruiksvoorwaarden
Dit document valt onder het copyright 1998 door Eric S. Raymond. Je
mag het gebruiken, verspreiden, en het vrij reproduceren, op
voorwaarde dat:
· Je deze copyright-vermelding niet wijzigt of verwijdert (je mag het
vertalen).
· Je het versienummer en de datum niet wijzigt of verwijdert.
· Je de verwijzing naar de huidige WWW versie van dit document niet
wijzigt of verwijdert.
· Duidelijk als zodanig aangeeft als het om een gewijzigde of
ingekorte versie gaat.
Deze beperkingen zijn bedoeld om mogelijke lezers te beschermen tegen
oude of verminkte versies. Als je denkt dat je een goede reden voor
een uitzondering hebt, vraag me hier dan om.
10.2. Erkenningen
Mijn dankbare erkenning aan Matt D. Welsh, die oorspronkelijk deze
HOWTO schreef. Ik heb veel van de Slackware-specifieke inhoud
verwijderd en de rest van het document besteed aan de CD-ROM
installatie, maar een substantieel deel van de inhoud is nog steeds
van hem afkomstig.
De 4.1 versie werd wezenlijk verbeterd door een aantal suggesties van
David Shao <dshao@best.com>.
