<chapter id="using-kmplot">
<title
>Podręcznik &kmplot;</title>

<para
>&kmplot; obsługuje różne rodzaje funkcji, które mogą być zapisane w formie funkcji lub równania matematycznego:</para>

<itemizedlist>
	<listitem
><para
>Wykresy kartezjańskie mogą być wpisane jako np. <quote
>y = x^2</quote
>, gdzie x musi być używana jako zmienna, lub jako np. <quote
>f(a) = a^2</quote
> gdzie nazwa zmiennej jest dowolna.</para
></listitem>
	<listitem
><para
>Wykresy parametryczne są podobne do kartezjańskich. Tutaj współrzędne x i y wprowadzane są jako funkcje matematyczne zmiennej t, np. <quote
>x = sin(t)</quote
>, <quote
>y = cos(t)</quote
>, lub jako funkcje <quote
>f_x(s) = sin(s)</quote
>, <quote
>f_y(s) = cos(s)</quote
>.</para
></listitem>
	<listitem
><para
>Wykresy biegunowe również są podobne do kartezjańskich. Mogą być one wpisywane jako równania funkcji &thgr;, np.: <quote
>r = &thgr;</quote
>, lub jako funkcje, np.: <quote
>f(x) = x</quote
>.</para
></listitem>
	<listitem
><para
>Dla wykresów bezwarunkowych, nazwa funkcji jest wpisywano oddzielnie od wyrażenia odnoszącego się do współrzędnych x i y. Jeżeli zmienne x i y są określone w nazwie funkcji (np. przy wprowadzeniu <quote
>f(a,b)</quote
> jako nazwy funkcji), wtedy te zmienne będą używane. W przeciwnym wypadku litery x i y będą użyte jako zmienne.</para
></listitem>
	<listitem
><para
>Wykres różnicowy są określone równaniami różniczkowymi, gdzie najwyższa pochodna jest opisywana zakresem najniższej. Różniczkowanie jest oznaczane apostrofem ('). Równanie w formie funkcji będzie miało postać:<quote
>f''(x) = f' &minus; f</quote
>. W formie wyrażenia, będzie takie:<quote
>y'' = y' &minus; y</quote
>. W obu przypadkach wyrażenia <quote
>(x)</quote
> nie trzeba dodawać do pochodnej niższego rzędu (dlatego wprowadza się <quote
>f'(x) = &minus;f</quote
> a nie <quote
>f'(x) = &minus;f(x)</quote
>).</para
></listitem>
</itemizedlist>

<para
>Wszystkie pola wprowadzania wyrażenia mają przycisk po prawej stronie, którego naciśnięcie otwiera okno zaawansowanego <guilabel
>Edytora równań</guilabel
>, które zawiera: <itemizedlist>
		<listitem>
			<para
>Różnorodne symbole matematyczne które mogą być wykorzystane w formułach, lecz nie są dostępne na normalnych klawiaturach.</para>
		</listitem>
		<listitem>
			<para
>Lista programowalnych stałych użytkownika oraz przycisk do ich zmiany.</para>
		</listitem>
		<listitem>
			<para
>Lista predefiniowanych funkcji. Uwaga, jeżeli wcześniej zaznaczono jakiś tekst, będzie on użyty jako argument funkcji podczas wklejania. Na przykład, jeżeli w równaniu <quote
>y = 1 + x</quote
> zaznaczono fragment<quote
>1 + x</quote
> i następnie wybrano funkcję sinus, to równanie zmieni się na: <quote
> y = sin(1+x)</quote
>. </para>
		</listitem>
	</itemizedlist>
</para>

<screenshot>
	<screeninfo
>Tutaj możesz zobaczyć zrzut ekranu okna powitalnego &kmplot;</screeninfo>
	<mediaobject>
		<imageobject>
			<imagedata fileref="main.png" format="PNG"/>
		</imageobject>
		<textobject>
			<phrase
>Zrzut ekranu</phrase>
		</textobject>
	</mediaobject>
</screenshot>

<sect1 id="function-types">
	<title
>Typy funkcji</title>
	
	<sect2 id="cartesian-functions">
		<title
>Funkcje kartezjańskie</title>
		<para
>Aby wprowadzić funkcję w postaci kanonicznej (tzn. funkcję w postaci y=f(x)) do &kmplot;, trzeba wpisać ją w następującej formie <screen
><userinput
><replaceable
>f</replaceable
>(<replaceable
>x</replaceable
>)=<replaceable
>wyrażenie</replaceable
></userinput
></screen
> Gdzie: <itemizedlist>
				<listitem
><para
><replaceable
>f</replaceable
> jest nazwą funkcji; może być dowolnym ciągiem liter i cyfr.</para>
				</listitem>
				
				<listitem
><para
><replaceable
>x</replaceable
> jest współrzędną x używaną w wyrażeniu po znaku równości. W rzeczywistości jest to tylko zmienna domyślna, więc możesz użyć dowolnej nazwy, efekt będzie taki sam.</para>
				</listitem>
				
				<listitem>
					<para
><replaceable
>wyrażenie</replaceable
> to wyrażenia które ma być narysowane, podane za pomocą odpowiedniej składni dla &kmplot;. Zobacz <xref linkend="math-syntax"/>. </para>
				</listitem>
				
			</itemizedlist>
		</para>
	</sect2>
	
	<sect2 id="parametric-functions">
		<title
>Funkcje parametryczne</title>
		<para
>Funkcje parametryczne to takie w których współrzędne X i Y są zdefiniowane poprzez osobne funkcje innej zmiennej, często nazywanej t. Aby wprowadzić funkcję parametryczną w &kmplot;, postępuj zgodnie z procedurą dla wykresu kartezjańskiego dla funkcji x i y. Tak jak w funkcjach kartezjańskich można tutaj wprowadzić dowolną nazwę zmiennej jako parametru.</para>
		<para
>Przykładowo, żeby narysować koło, które ma równanie parametryczne w postaci równań: x = sin(t), y = cos(t). Należy w polach x i y równania wykresu parametrycznego wprowadzić: <userinput
>f_x(t)=sin(t)</userinput
> and <userinput
>f_y(t)=cos(t)</userinput
>. </para>
		<para
>Można ustawić kilka dodatkowych opcji dla wykresu w edytorze funkcji: <variablelist
> <varlistentry>
					<term
><guilabel
>Min</guilabel
></term>
					<term
><guilabel
>Max</guilabel
></term>
					<listitem>
						<para
>Te ustawienia dotyczą zakresu parametru t dla którego funkcja jest rysowana.</para>
					</listitem>
				</varlistentry>
			</variablelist>
		</para>
	</sect2>
	
	<sect2 id="polar-functions">
		<title
>Funkcje o współrzędnych biegunowych</title>
		
		<para
>Współrzędne biegunowe wyznaczają położenie punktu poprzez jego odległość od środka układu (r), oraz kąt jaki linia od środka do punktu tworzy z osią z (zwykle nazywanym grecką literą theta &thgr;). Aby wprowadzić funkcje we współrzędnych biegunowych należy nacisnąć: <menuchoice
><guimenu
>Utwórz</guimenu
><guimenuitem
>Wykres biegunowy...</guimenuitem
> </menuchoice
>. W sekcji Definicja, należy wprowadzić równanie funkcji, zawierające wybraną nazwę dla zmiennej theta. Przykładowo, aby narysować spiralę Archimedesa należy wpisać: <screen
><userinput
>r(&thgr;) = &thgr;</userinput
></screen
>. Należy zauważyć, że można użyć dowolnej nazwy dla zmiennej theta, tak więc <quote
>r(t) = t</quote
> oraz <quote
>f(x) = x</quote
> dadzą taki sam rezultat. </para>
	</sect2>
	
	<sect2 id="implicit-functions">
		<title
>Funkcje w postaci ogólnej</title>
		
		<para
>Wyrażenie bezwarunkowe ustala związek równości pomiędzy współrzędnymi x i y. Na przykład, po naciśnięciuprzycisku <guilabel
>Utwórz</guilabel
> i wybraniu <guilabel
>Wykres bezwarunkowy</guilabel
>, należy w polu funkcji wpisać co następuje: <screen
><userinput
>x^2 + y^2 = 25</userinput
></screen>
		</para>
	</sect2>
	
	<sect2 id="differential-functions">
		<title
>Funkcje różniczkowe</title>
		
		<para
>W programie &kmplot; można rysować wykresy dla równań różniczkowych. Są to równania w formie: y<superscript
>(n)</superscript
> = F(x,y',y'',...,y<superscript
>(n&minus;1)</superscript
>), gdzie y<superscript
>k</superscript
> jestk<superscript
>tą</superscript
> pochodną funkcji y(x). Program &kmplot; może ustalić stopień pochodnej jedynie po numerze apostrofów wpisanych po nazwie funkcji. Aby narysować sinusoidę, należy wpisać równanie różniczkowe postaci<userinput
>y'' = &minus; y</userinput
> lub<userinput
>f''(x) = −f</userinput
>. </para>
		
		<para
>Jednakże samo równanie różniczkowe nie wystarcza do narysowania wykresu. Każda linia na wykresie jest tworzona za pomocą kombinacji równania różniczkowego i warunków początkowych. Edycja warunków początkowych jest możliwa w zakładce <guilabel
>Warunki początkowe</guilabel
>. Liczba kolumn dostępnych podczas ustalania warunków początkowych zależy od stopnia pochodnej przyjętej dla równania. </para>
		
		<para
>Można ustawić kilka dodatkowych opcji dla wykresu w edytorze funkcji: <variablelist
> <varlistentry>
					<term
><guilabel
>Krok</guilabel
></term>
					<listitem>
						<para
>Wartość kroku ustalana w polu precyzja, jest wykorzystywana do numerycznego rozwiązywania równania różniczkowego (z wykorzystaniem metody Runge Kutta). W polu wprowadzana jest maksymalna wartość kroku, mniejsza wartość może być przyjęta przez program, jeżeli fragment wykresu równania różniczkowego będzie odpowiednio powiększony.</para>
					</listitem>
				</varlistentry>
			</variablelist>
		</para>
		
	</sect2>
</sect1>

<sect1 id="combining-functions">
	<title
>Składanie funkcji</title>
	<para
>Funkcje mogą być składane w celu stworzenia nowych. Po prostu wprowadź funkcje po znaku równości w wyrażeniu tak jakby były zmiennymi. Na przykład, jeśli masz zdefiniowane funkcje f(x) i g(x), możesz narysować sumę f i g poprzez: <screen
><userinput
>sum(x) = f(x) + g(x)</userinput
></screen>
	</para>
</sect1>

<sect1 id="function-appearance">
	<title
>Zmiana wyglądu funkcji</title>
	
	<para
>Zmiana wyglądu wykresu funkcji odbywa się za pomocą paska bocznego <guilabel
>Funkcje</guilabel
>. Można zmieniać grubość linii wykresu, kolor i wiele innych charakterystyk po kliknięciu na przyciski <guibutton
>Kolor</guibutton
> lub <guibutton
>Zaawansowane...</guibutton
> w dolnej części sekcji <guilabel
>Wygląd</guilabel
>. </para>
	
	<para
>Podczas edytowania wykresu kartezjańskiego, edytor funkcji wyświetli trzy zakładki. W pierwszej z nich można wprowadzić równanie funkcji. Zakładka <guilabel
>Pochodne</guilabel
> pozwala włączyć rysowanie pierwszej i drugiej pochodnej. Zakładka <guilabel
>Całka</guilabel
> umożliwia rysowanie całki funkcji. </para>
</sect1>

<sect1 id="popupmenu">
	<title
>Menu kontekstowe</title>
	<screenshot>
	<screeninfo
>Menu kontekstowe po naciśnięciu prawego przycisku na wykresie</screeninfo>
	<mediaobject>
		<imageobject>
			<imagedata fileref="popup.png" format="PNG"/>
		</imageobject>
		<textobject>
			<phrase
>Menu kontekstowe po naciśnięciu prawego przycisku na wykresie</phrase>
		</textobject>
	</mediaobject>
	</screenshot>

	<para
>Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na wykresie zwykłej, lub parametrycznej funkcji ciągłej pojawi się menu kontekstowe, w którym znajdują się trzy pozycje:</para>
	
	<variablelist>
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Edytuj</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Wybiera do edycji funkcję w pasku bocznym <guilabel
>Funkcje</guilabel
>.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>

		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Ukryj</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Ukrywa wybrany wykres. Pozostałe wykresy tej funkcji będą nadal widoczne.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Usuń</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Usuwa funkcję. Wszystkie jej wykresy znikają.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Animuj wykresy...</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Wyświetla okno dialogowe <guilabel
>Animacja parametrów</guilabel
>.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Kalkulator</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Wyświetla okno dialogowe <guilabel
>Kalkulator</guilabel
>.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>
	</variablelist>
	
	<para
>W zależności od rodzaju wykresu, dostępne mogę być również nawet cztery narzędzia:</para>
	
	<variablelist>
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Obszar wykresu...</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Należy w otwartym oknie dialogowym określić dolną i górną wartość zakresu x. Spowoduje to obliczenie całki dla wybranej funkcji oraz wypełnienie kolorem obszaru pomiędzy wykresem a osią x dla określonego zakresu. </para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Znajdź minimum...</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Znajduje wartość minimalną dla wykresu w określonym zakresie wartości x. Wybrany wykres będzie podświetlony w nowo otwartym oknie dialogowym. Należy tu wpisać dolną i górną granicę zakresu, w którym ma być poszukiwane minimum. </para>
				<para
>Uwaga: Można włączyć pokazywanie na wykresie ekstremów (minimów i maksimów) funkcji, w sekcji<guilabel
>Wygląd</guilabel
> widocznej na pasku<guilabel
>Funkcji</guilabel
> trzeba kliknąć <guibutton
>Zaawansowane...</guibutton
>. </para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		
		<varlistentry>
			<term
><menuchoice
><guimenuitem
>Znajdź maksimum...</guimenuitem>
				</menuchoice
></term>
			<listitem>
				<para
>Tak samo jak dla <guimenuitem
>Szukaj wartości minimalnej</guimenuitem
> opisanej powyżej, lecz wyszukuje wartość maksymalną zamiast minimalnej.</para>
			</listitem>
		</varlistentry>
		
	</variablelist>
</sect1>

</chapter>
<!--
Local Variables:
mode: sgml
sgml-minimize-attributes:nil
sgml-general-insert-case:lower
sgml-indent-step:0
sgml-indent-data:nil
sgml-parent-document:("index.docbook" "BOOK" "CHAPTER")
End:
-->