<sect1 id="ai-julianday">
<sect1info>
<author
><firstname
>John</firstname
> <surname
>Cirillo</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Data juliańska</title>
<indexterm
><primary
>Data juliańska</primary>
</indexterm>
<para
>Daty juliańskie to sposób oznaczania bieżącej daty poprzez proste obliczenie liczby dni, które minęły od dowolnej, z góry określonej daty. Ta liczba dni zwana jest <firstterm
>datą juliańską</firstterm
>, ze skrótem <abbrev
>JD</abbrev
>. Punktem początkowym, <abbrev
>JD=0</abbrev
>, jest 1 stycznia 4713 p.n.e. (lub 1 stycznia -4712, ponieważ nie było roku '0'). Daty juliańskie są bardzo użyteczne, ponieważ ułatwiają oszacowanie liczby dni pomiędzy dwoma zdarzeniami za pomocą zwykłego odejmowania. Taka operacja jest skomplikowana dla standardowego (gregoriańskiego) kalendarza, ponieważ dni są grupowane w miesiące, które zawierają różną liczbę dni. Mamy też dodatkowe utrudnienie, czyli <link linkend="ai-leapyear"
>lata przestępne</link
>. </para
><para
>Zmianę kalendarza gregoriańskiego na datę juliańską i odwrotnie najlepiej jest pozostawić specjalnemu programowi przygotowanemu do tego zadania, takiemu jak <link linkend="tool-calculator"
>Kalkulator astronomiczny</link
> z&kstars;. Dla zainteresowanych przedstawiamy przykład metody zamiany daty: </para
><para
><abbrev
>JD</abbrev
> = <abbrev
>D</abbrev
> - 32075 + 1461*( <abbrev
>Y</abbrev
> + 4800 + ( <abbrev
>M</abbrev
> - 14 ) / 12 ) / 4 + 367*( <abbrev
>M</abbrev
> - 2 - ( <abbrev
>M</abbrev
> - 14 ) / 12 * 12 ) / 12 - 3*( ( <abbrev
>Y</abbrev
> + 4900 + ( <abbrev
>M</abbrev
> - 14 ) / 12 ) / 100 ) / 4 </para
><para
>gdzie <abbrev
>D</abbrev
> to dzień (1-31), <abbrev
>M</abbrev
> to miesiąc (1-12), a <abbrev
>R</abbrev
> to rok (1801-2099). Pamiętaj, że ten wzór działa tylko na lata z przedziału od 1801 do 2099. Inne daty wymagają bardziej skomplikowanych obliczeń. </para
><para
>Przykładowa data juliańska to: <abbrev
>JD</abbrev
> 2440588. Odpowiednikiem jest dzień 1 stycznia 1970. </para
><para
>Daty juliańskie mogą być także wykorzystywane to określania czasu; czas dnia jest wyrażony ułamkiem pełnego dnia z godziną 12:00 jako punktem zero. Tak więc, 15:00 1 stycznia 1970 to <abbrev
>DJ</abbrev
> 2440588,125 (ponieważ 15:00 to 3 godziny od południa, a 3/24 = 0,125 dnia). Pamiętaj, że data juliańska jest zawsze obliczana względem <link linkend="ai-utime"
>czasu uniwersalnego</link
>, a nie lokalnego. </para
><para
>Astronomowie używają określonych wartości daty juliańskiej jako istotnych punktów odniesienia zwanych <firstterm
>epokami</firstterm
>. Dobrze znana epoka nosi nazwę J2000; data juliańska dla 1 stycznia 2000, godzina 12:00 (południe) = <abbrev
>JD</abbrev
> 2451545,0. </para
><para
>Wiele więcej informacji na temat dat juliańskiech jest dostępnych w Internecie. Dobrym początkiem może być strona (po angielsku) <ulink url="http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/JD_Formula.html"
>U.S. Naval Observatory</ulink
>. Jeśli nie jest ona dostępna, kiedy to czytasz, spróbuj hasła <quote
>data juliańska</quote
> w Twojej ulubionej wyszukiwarce internetowej. </para>
</sect1>