<sect1 id="ai-precession">
<sect1info>
<author
><firstname
>Jason</firstname
> <surname
>Harris</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Precesja</title>
<indexterm
><primary
>Precesja</primary>
</indexterm>
<para
><firstterm
>Precesja</firstterm
> jest stopniową zmianą kierunku osi obrotu Ziemi. Oś obrotu porusza się po stożku, pełny obrót zajmuje 26.000 lat. Precesję można zauważyć obracając tzw. <quote
>bączka</quote
>. </para
><para
>Ze względu na zmianę położenia osi obrotu Ziemi, zmienia się również położenie <link linkend="ai-cpoles"
>biegunów niebieskich</link
>. </para
><para
>Powód precesji Ziemi jest skomplikowany. Ziemia nie jest idealną sferą, jest lekko spłaszczona, oznacza to, że <link linkend="ai-greatcircle"
>wielkie koło</link
> równiku jest dłuższy niż <quote
>południk</quote
> do niego przechodzący przez bieguny. Słońce i Księżyc leża poza płaszczyzną równikową Ziemi. W wyniku tego, wpływ Księżyca i Słońca dodaje niewielki <emphasis
>moment obrotowy</emphasis
> do pozostałych sił liniowych. Ten moment obrotowy jest powodem ruchu precesyjnego. </para>
<tip>
<para
>Ćwiczenie:</para>
<para
>Precesję najłatwiej zaobserwować na <link linkend="ai-cpoles"
>biegunie niebieskim</link
>. By go znaleźć, należy najpierw przełączyć się na współrzędne równikowe w oknie <guilabel
>Konfiguracja &kstars;</guilabel
>, a następnie przytrzymać klawisz <keycap
>w górę</keycap
> dopóki ekran nie przestanie się przewijać. Deklinacja wyświetlana na środku <guilabel
>panelu informacyjnego</guilabel
> powinna wynosić +90 stopni, a jasna Gwiazda Polarna powinna znajdować się prawie na środku ekranu. Prosze obracać obraz przy użyciu strzałek. Widać, że niebo obraca się wokół bieguna. </para
><para
>By zobaczyć działanie precesji proszę zmienić datę na bardzo odległy rok. Widać, że biegun nie jest już położony obok Gwiazdy Polarnej. Otwórz okno <guilabel
>Ustaw czas</guilabel
> (<keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>S</keycap
></keycombo
>) i ustaw czas na rok 8000 (obecnie &kstars; nie może pracować z bardziej odległymi datami, ale ta jest wystarczająca do naszych celów). Ekran jest teraz wyśrodkowany pomiędzy gwiazdozbiorami Łabędzia i Cefeusza. Sprawdź, czy jest to rzeczywiście biegun obracając ekran w prawo i w lewo: niebo obraca się wokół tego punktu. W roku 8000 niebieski biegun północny nie będzie znajdował się w pobliżu Gwiazdy Polarnej. </para>
</tip>
</sect1>