<?xml version="1.0" ?>
<!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdex.dtd" [
<!ENTITY kappname "&marble;"
><!-- replace kapp here -->
<!ENTITY package "kdeedu">
<!ENTITY % addindex "IGNORE">
<!ENTITY % Dutch "INCLUDE"
><!-- change language only here -->
]>
<book lang="&language;">
<bookinfo>
<title
>Het handboek van &marble; </title>
<authorgroup>
<author
><firstname
>Torsten</firstname
> <surname
>Rahn</surname
> <affiliation
> <address
>&Torsten.Rahn.mail;</address>
</affiliation>
</author>
<othercredit role="translator"
><firstname
>Kristof</firstname
> <surname
>Bal</surname
><affiliation
><address
> <email
>kristof.bal@gmail.com</email
></address
></affiliation
> <contrib
>Vertaler</contrib
></othercredit
>
</authorgroup>
<copyright>
<year
>2005</year>
<year
>2006</year>
<year
>2007</year>
<holder
>&Torsten.Rahn;</holder>
</copyright>
<legalnotice
>&FDLNotice;</legalnotice>
<date
>2009-08-04</date>
<releaseinfo
>0.8</releaseinfo>
<abstract>
<para
>&marble; is een geografische atlas en een virtuele globe die u snel andere plaatsen op onze thuisplaneet laat verkennen. U kunt &marble; gebruiken om plaatsen op te zoeken, op een eenvoudige manier kaarten te maken, afstanden te meten en om gedetailleerde informatie te verkrijgen over plaatsen waar u zojuist over hebt gehoord in het nieuws of het internet. De gebruikersinterface is helder, eenvoudig en makkelijk te gebruiken. </para>
</abstract>
<keywordset>
<keyword
>KDE</keyword>
<keyword
>educatie</keyword>
<keyword
>aarde</keyword>
<keyword
>globe</keyword>
<keyword
>geografie</keyword>
<keyword
>marble</keyword>
</keywordset>
</bookinfo>
<chapter id="introduction">
<title
>Inleiding</title>
<screenshot>
<screeninfo
>logo van &marble;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="logo-1.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>logo van &marble;</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Welkom bij &marble;, een kleine interactieve globe en geografische atlas die de wereld tot u brengt. Net zoals een echte atlas of een klassieke globe laat &marble; u toe om vrij over de kaart te bewegen en plaatsen op te zoeken. Verder stelt &marble; u in staat om in te zoomen en het aardoppervlak op diverse manieren te bekijken. In de standaardconfiguratie toont &marble; u de aarde op 11 verschillende manieren: <guilabel
>Atlas</guilabel
>, <guilabel
>Open Street Map</guilabel
>, <guilabel
>Satellietbeeld</guilabel
>, <guilabel
>De aarde 's nachts</guilabel
>, <guilabel
>Historische kaart 1689</guilabel
>, <guilabel
>Maan</guilabel
>, <guilabel
>Gewone kaart</guilabel
>, <guilabel
>Neerslag (December)</guilabel
>, <guilabel
>Neerslag (Juli)</guilabel
>, <guilabel
>Temperatuur (December)</guilabel
> en<guilabel
>Temperatuur (Juli)</guilabel
>. </para>
<para
>&marble; beschikt over een kleine databank van meer dan 12,000 locaties (steden, bergen, vulkanen) die kunnen worden opgezocht en die deels zijn geïntegreerd in de populaire internetencyclopedie Wikipedia. Het is ook mogelijk om &marble; te gebruiken om afstanden te meten tussen verschillende punten die vrij kunnen worden gekozen. </para>
<para
>&marble; is vrije software en is gelicentieerd onder de &GNU; Lesser General Public License. </para>
</chapter>
<chapter id="quick-start">
<title
>Snelle startersgids voor &marble;: Navigatie</title>
<para
>Dit is de eerste keer dat u &marble; opstart, of door <menuchoice
><guimenu
>Toepassingen</guimenu
><guisubmenu
>Educatief</guisubmenu
><guisubmenu
>Wetenschappelijk</guisubmenu
><guimenuitem
>Desktop Globe Marble</guimenuitem
></menuchoice
> vanaf het &kmenu; of met <keycombo action="simul"
>&Alt;<keycap
>F2</keycap
></keycombo
> en dan <command
>marble</command
> in te voeren.</para>
<screenshot>
<screeninfo
>Het &marble; hoofdscherm</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="quick-1.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>Het &marble; hoofdscherm</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Rechts ziet u een topografische kaart van onze mooie thuisplaneet. Voor een betere oriëntatie biedt de kaart zowel een schaalbalk in de linkerbenedenhoek als een kompasroos rechtsboven. Om te navigeren en het beeld aan te passen kunt u het tabblad <guilabel
>Navigatie</guilabel
>, links, gebruiken: Druk op de pijlen om de globe te roteren. De pijlen <guilabel
>Omhoog</guilabel
> en <guilabel
>Omlaag</guilabel
> laten de aardas naar voren en naar achteren kantelen. De pijlen <guilabel
>Links</guilabel
> en <guilabel
>Rechts</guilabel
> laten de aarde draaien om de fysieke as. </para>
<para
>U kunt hetzelfde bereiken door ergens op de globe op de &LMB; te klikken en de muis te bewegen terwijl u de &LMB; ingedrukt houdt. Met deze sleep-navigatie kunt u de kijkhoek veel eenvoudiger en preciezer aanpassen. De pijltoetsen op uw toetsenbord geven u een alternatieve manier om snel richtingen aan te passen. </para>
<para
>Zoom in of uit door de verticale schuifknop op en neer te bewegen. Als uw muis een muiswiel heeft kunt u dat gebruiken - of druk gewoon de &LMB; of &RMB; samen in terwijl u de muis op en neer beweegt. Het zoomniveau kan in stappen worden aangepast met de knoppen <guilabel
>Uitzoomen</guilabel
> en <guilabel
>Inzoomen</guilabel
> boven en onder de schuifknop voor zoomen (of met de <keycap
>+</keycap
> en <keycap
>-</keycap
> toetsen op uw toetsenbord). </para>
<para
>Afhankelijk van de resolutie van de kaart zal inzoomen meer detail bieden. Kleinere steden zullen verschijnen en als u de topografische kaart gebruikt zult u misschien merken dat kustlijnen vectorafbeeldingen zijn. </para>
<para
>Mocht u verdwalen dan kunt u altijd de kijkhoek en het zoomniveau opnieuw instellen tot aan het beginpunt: Klik gewoon op de <guilabel
>'Basislocatie'</guilabel
> -toets (of de <keycap
>Home</keycap
>-toets op uw toetsenbord). U kunt een basislocatie instellen door met de &RMB; te klikken op een locatie in de kaarten en in het contextmenu <guimenuitem
>Basislocatie instellen</guimenuitem
> te selecteren. </para>
<para
>Door met de &RMB; te klikken op de statusbalk, krijgt u een menu waarin u kunt aanpassen wat in de statusbalk wordt getoond: de geografische coördinaten, de (denkbeeldige) hoogte (van het gezichtspunt), het huidige tegel zoomniveau en de voortgangsindicator bij het ophalen van kaartgegevens. </para>
</chapter>
<chapter id="map-views">
<title
>Verschillende kaartbeelden kiezen voor &marble;</title>
<para
>&marble; beschikt over 11 verschillende kaartbeelden: <guilabel
>Atlas</guilabel
>, <guilabel
>Open Street Map</guilabel
>, <guilabel
>Satellietbeeld</guilabel
>, <guilabel
>De aarde 's nachts</guilabel
>, <guilabel
>Historische kaart 1689</guilabel
>, <guilabel
>Maan</guilabel
>, <guilabel
>Gewone kaart</guilabel
>, <guilabel
>Neerslag (December)</guilabel
>, <guilabel
>Neerslag (Juli)</guilabel
>, <guilabel
>Temperatuur (December)</guilabel
> en<guilabel
>Temperatuur (Juli)</guilabel
>. U kunt hieruit kiezen door op de tab <guilabel
>Kaartbeeld</guilabel
> te klikken onderaan &marble;'s zijbalk: </para>
<screenshot>
<screeninfo
>Kaartbeelden van &marble;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="mapview-1.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>Kaartbeelden van &marble;</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<itemizedlist>
<listitem>
<para
><guilabel
>Atlas</guilabel
>: Een klassieke topografische kaart. De kaart gebruikt vectorlijnen ( "MicroWorldDataBase II" ) om kustlijnen, landgrenzen &etc; aan te duiden en bitmapbeelden ( "ESRTM30" ) om het hoogtereliëf aan te maken. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Open Street Map</guilabel
>: Een globale wegenkaart gemaakt door het OpenStreetMap-project (OSM).OSM is een open gemeenschap die vrij te bewerken kaarten maakt. De OSM-gegevens werden weergegeven door Mapnik. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Satellietbeeld</guilabel
>: De aarde gezien vanuit de ruimte. De kaart is gebaseerd op de mooie "Blue Marble Next Generation" foto's van de NASA. Met dank aan NASA’s Earth Observatory </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>De aarde 's nachts</guilabel
>: Deze afbeelding van de stedelijke belichting van de aarde is gemaakt met data van het Defense Meteorological Satellite Program (DMSP) Operational Linescan System (OLS). </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Historische kaart 1689</guilabel
>: Een historische wereldkaart uit het jaar 1689, gemaakt door G. van Schagen in Amsterdam. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>De maan</guilabel
>: Een kaart van de maan. De kaart is gebaseerd op gegevens van de Clementine Moon mission (UVVIS Basemap Mosaic). Met dank aan: NASA/SDIO, eigendom van het USGS Astrogeology Research Program. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Gewone kaart</guilabel
>: Een gewone kaart. De kaart gebruikt vectorlijnen om kustlijnen, landgrenzen &etc; aan te duiden. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Neerslag (December)</guilabel
>: Een kaart die de gemiddelde neerslag in december toont. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Neerslag (Juli)</guilabel
>: Een kaart die de gemiddelde neerslag (regen, sneeuw,hagel...) in juli toont. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Temperatuur (December)</guilabel
>: Een kaart die de gemiddelde temperatuur in december toont. </para>
</listitem>
<listitem>
<para
><guilabel
>Temperatuur (Juli)</guilabel
>: Een kaart die de gemiddelde temperatuur in juli toont. </para>
</listitem>
</itemizedlist>
</chapter>
<chapter id="search-places">
<title
>Plaatsen zoeken met &marble;</title>
<para
>&marble; beschikt over een kleine databank van meer dan 12,000 steden ( van http://www.worldgazetteer.com ) en een aantal bergen en vulkanen. U kunt een locatie vinden door zijn naam in te voeren in het zoekveld bovenaan de gereedschapsbalk. Indien u niet zeker bent over de spelling (&marble; gebruikt altijd de plaatselijke naam in het latijns schrift) kunt u ook de locatiebrowser onder het zoekveld gebruiken: Een dubbelklik op de respectievelijke ingang zal de bijbehorende plaats op de kaart weergeven. </para>
<screenshot>
<screeninfo
>Plaatsen zoeken met &marble;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="search-1.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>Plaatsen zoeken met &marble;</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Als u uw stad op de kaart heeft gevonden, kunt u op zijn label of symbool klikken met de &LMB;. Een popupmenu zal verschijnen en u de mogelijkheid geven om meer informatie over de stad te verkrijgen. Dit menu kan ook worden gebruikt om de coördinaten van elk punt op de globe op te zoeken, omdat coördinaten altijd op de bodem van het popupmenu worden weergegeven. Na het klikken op de naam van de locatie in het popupmenu zal er een gegevensblad zoals dit verschijnen: </para>
<screenshot>
<screeninfo
>&marble;'s gegevensblad</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="search-2.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>&marble;'s gegevensblad</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Op de eerste tab van de dialoog worden heel basale gegevens weergegeven, zoals de coördinaten en de naam en vlag van het land waar de plaats bij hoort. Verder worden bij steden bevolkingsaantallen en bij bergen hoogteligging getoond. Als uw computer verbonden is met het internet en als u online bent zal &marble; proberen om te verbinden met de populaire internetencyclopedie <quote
>Wikipedia</quote
>. Als een bijpassend Wikipedia-artikel beschikbaar is zal &marble; het weergeven op de tweede tab van de dialoog. </para>
</chapter>
<chapter id="measure-distances">
<title
>Afstanden meten met &marble;</title>
<para
>Als eerder al vermeld toont &marble; altijd een dynamische schaalbalk linksonder aan de kaart. Samen met de windroos rechtsboven zijn deze objecten bedoeld voor beter oriëntatie. Maar er is meer: &marble; maakt het mogelijk om afstanden te meten tussen twee of meer punten op aarde. Om dit te doen klikt u de respectievelijke punten in juiste volgorde aan met de &RMB;. Bij elke klik zal een popupmenu verschijnen waarmee u een meetpunt kunt toevoegen (<guilabel
>Meetpunt toevoegen</guilabel
>) of alle meetpunten te verwijderen (<guilabel
>Meetpunten verwijderen</guilabel
>): </para>
<screenshot>
<screeninfo
>Meten met &marble;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="measure-1.png" format="PNG"/></imageobject>
<textobject
><phrase
>Afstanden meten met &marble;</phrase
></textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Vanaf het moment dat u minstens twee meetpunten heeft toegevoegd zal de totale afstand linksboven worden weergegeven. &marble; zal voor alle metingen uitgaan van een bolle aarde, wat in de meeste gevallen accuraat genoeg zou moeten zijn. </para>
</chapter>
<chapter id="commands">
<title
>Overzicht van de opdrachten</title>
<sect1 id="marble-mainwindow">
<title
>Menu's en sneltoetsen</title>
<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Bestand</guimenu
></title>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>O</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Openen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Opent</action
> een kaartbestand.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>N</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>File</guimenu
> <guimenuitem
>Kaarten ophalen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> de dialoog <guilabel
>Nieuwe zaken ophalen</guilabel
> waarin u extra kaarten voor &marble; kunt downloaden.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>S</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Kaart exporteren...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Exporteert</action
> een schermafdruk van &marble;'s kaart naar een afbeeldingsbestand.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>P</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Afdrukken...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Drukt</action
> een schermafdruk van &marble;'s kaart <action
>af</action
>.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Offline werken</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>Als deze optie wordt gekozen haalt &marble; niet langer kaartgegevens op van het internet</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>Q</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Afsluiten</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Sluit</action
> &marble;</para
></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect2>
<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Bewerken</guimenu
></title>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>C</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bewerken</guimenu
> <guimenuitem
>Kaart kopiëren</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Kopieert</action
> een schermafdruk van &marble;'s kaart naar het globale klembord.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bewerken</guimenu
> <guimenuitem
>Coördinaten kopiëren</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Kopieert</action
> de huidige coördinaten naar het globale klembord.</para
></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect2>
<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Beeld</guimenu
></title>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Huidige locatie</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Tonen/verbergen</action
> van de locatiepagina in het linkerpaneel. Als uw computer verbonden is met een GPS-apparaat, toont &marble; de geografische lengte en breedte van uw huidige locatie. </para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Kruisdraad</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont/verbergt</action
> een eenvoudige kruisdraad in het midden van de kaart.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Informatievakken</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>In dit submenu kan u de positie van de informatievakken vergrendelen, en de plugins tonen of verbergen die zijn ingeschakeld op de pagina <link linkend="configplugins"
>Plugins</link
> van het configuratievenster van &marble;.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Online diensten</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>De plugin <guimenuitem
>Wikipedia</guimenuitem
> toont artikelen in Wikipedia, met betrekking tot de aarde, als een pictogram in de kaart. Door op een pictogram te klikken wordt een bladerprogramma (browser) gestart, waarin de juiste pagina wordt weergegeven. De gegevens worden geleverd door een dienst op het web, via GeoNames.org. Op dezelfde manier levert de plugin <guimenuitem
>Photos</guimenuitem
> op dit moment foto's via de website voor het delen (sharing) van foto's, FlickR</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Wolken</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> een realtime wolkenkaart die elke 3 uur wordt bijgewerkt. Er wordt gebruik gemaakt van beelden van de satellieten GOES, METEOSAT en GMS, die worden gedownload van de pagina voor geostationaire satellietbeelden van de universiteit van Dundee. Met dank aan Hari Nair van het Xplanet Project</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Atmosfeer</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> de reflectie van een atmosfeer rondom de aarde.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
> <guimenuitem
>Zoncontrole</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> de <guilabel
>Zoncontrole</guilabel
> waarin u de datum en tijd kunt instellen, de simulatiesnelheid, de <guilabel
>Zonschaduw</guilabel
> en de kaart centreren op de positie van de zon.</para
></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect2>
<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Instellingen</guimenu
></title>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Werkbalk tonen</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont of verbergt</action
> de werkbalk.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Statusbalk tonen</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont of verbergt</action
> de statusbalk.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycap
>F9</keycap
> </shortcut
> <guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Navigatiepaneel tonen</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont of verbergt</action
> het navigatiepaneel aan de linkerkant van het venster.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;&Shift;<keycap
>F</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Volledig scherm</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Wisselt tussen normaal en volledig beeld</action
> In volledig scherm is de titelbalk verborgen en het eigenlijke programmavenster vergroot zodat het het hele scherm vult.</para
></listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>&marble;: Globe op het bureaublad instellen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> het <link linkend="configure"
>configuratiescherm van &marble;</link
></para
></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect2>
<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Help</guimenu
></title>
&help.menu.documentation; </sect2>
</sect1>
</chapter>
<chapter id="configure">
<title
>&marble; instellen</title>
<sect1 id="configview">
<title
>Configuratie van Beeld</title>
<screenshot>
<screeninfo
>Het configuartiescherm voor Beeld</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject>
<imagedata fileref="configure-view.png" format="PNG"/>
</imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het configuartiescherm voor Beeld</phrase>
</textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Afstand</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>De eenheid die gebruikt wordt voor het meten van hoogte, lengten en afstanden (⪚ km, mi, ft).</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Hoek</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Stelt de notatie die gebruikt wordt voor hoeken in de coördinaten in: Standaard wordt de notatie Graden-Minuten-Seconden (b.v. 54°30'00" ) gebruikt. Een alternatief zijn decimale graden (b.v. 54.5°).</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Niet-bewegende afbeelding</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Stelt de kaartkwaliteit in als de gebruiker niets instelt. Normaal gezien is hoge kwaliteit mogelijk als snelheid geen punt is.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Grafische systeem</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Geeft het grafische systeem op- <guilabel
>Systeemeigen X11</guilabel
> of <guilabel
>Raster (renderen door software)</guilabel
> </para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Tijdens animaties</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Specificeert de kaartkwaliteit tijdens animaties (⪚. tijdens het slepen van de globe). Vooral bij trage machines is het aan te raden om dit op <guilabel
>Lage kwaliteit</guilabel
> te zetten omdat dit een hogere animatiesnelheid zal opleveren.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Plaatsnamen</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Plaatsen hebben vaak andere namen in verschillende talen. Het label op de kaart kan de naam tonen in de taal van de gebruiker. Alternatief kan het ook de naam in de officiële taal van de plaats tonen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Standaard lettertype in de kaart</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Het standaard lettertype dat op de kaart gebruikt wordt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect1>
<sect1 id="confignavigation">
<title
>Configuratie van Navigatie</title>
<screenshot>
<screeninfo
>Het configuratiescherm voor Navigatie</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject>
<imagedata fileref="configure-navigation.png" format="PNG"/>
</imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het configuratiescherm voor Navigatie</phrase>
</textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Sleeplocatie</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Tijdens het slepen met de muis zijn er twee standaardgedragingen van een virtuele wereldbol: De plaats onder de muiscursor zal deze exact volgen: Daardoor zal bijvoorbeeld de noordpool niet bovenaan blijven staan wat tot verwarring kan leiden. Standaard zorgt Marble ervoor dat het noorden altijd boven blijft, wat als resultaat een gedrag zal hebben waarbij de plaats onder de muiscursor altijd wat "losraakt" van de cursor.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Bij opstarten</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Standaard zal Marble de basispositie onmiddelijk na de start weergeven. Als alternatief kan Marble ook de laatst actieve plaats toen de gebruiker het programma afsloot weergeven.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Reis naar het doel animeren</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Bij het zoeken naar een locatie kan Marble ofwel er direct heengaan, of een reisanimatie van de voorgaande naar de nieuwe plaats tonen.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect1>
<sect1 id="configcacheproxy">
<title
>Configuratie van Cache & Proxy</title>
<screenshot>
<screeninfo
>Het configuratiescherm Cache & Proxy</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject>
<imagedata fileref="configure-cacheproxy.png" format="PNG"/>
</imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het configuratiescherm Cache & Proxy</phrase>
</textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Cache</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Er worden twee caches gebruikt voor Marble: Het fysiek geheugen is nodig om kaartgegevens in het computergeheugen te houden. De waarde ervan verhogen zal het programma sneller laten reageren. De hardeschijfcache wordt gebruikt voor downloads van het internet (⪚ Wikipediagegevens of kaartgegevens). U kunt deze waarde kleiner maken als u ruimte op uw harde schijf wil sparen of als er niet veel van het internet gebruik wordt gemaakt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Proxy</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Proxyinstellingen voor uw lokaal intranet. Leeglaten als er geen proxy is.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect1>
<sect1 id="configplugins">
<title
>Configuratie van Plugins</title>
<screenshot>
<screeninfo
>Het configuratiescherm voor plugins</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject>
<imagedata fileref="configure-plugins.png" format="PNG"/>
</imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het configuratiescherm voor plugins</phrase>
</textobject>
</mediaobject>
</screenshot>
<variablelist>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Windroos</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Dit is een drijvend item dat voor een windroos zorgt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Kruisdraad</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Dit activeren maakt dat er een klein kruisdraadje wordt getoond in het midden van de kaart.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Bestandenoverzicht</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Toont een lijst van huidig geopende bestanden.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<!-- enabled in released version?
<varlistentry>
<term
><guilabel
>GeoRenderer Plugin</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>This plugin draws the map content (e.g. provided via a KML file).</para>
</listitem>
</varlistentry>
-->
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Coördinatenrooster</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Een plugin die een coördinatenrooster toont.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Schaalbalk</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Dit is een drijvend item dat voor een schaalverdeling zorgt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Navigatie</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Toont de muisbesturing voor zoomen en verplaatsen, als een drijvend item op de kaart.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Overzichtskaart</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Dit is een drijvend item dat een overzichtskaart biedt.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Foto's</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Haalt automatisch foto's op van over de gehele wereld, volgens hun populariteit.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Sterrenplugin</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Een plugin die de sterrenhemel toont.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term
><guilabel
>Artikelen in Wikipedia</guilabel
></term>
<listitem>
<para
>Haalt automatisch artikelen op uit Wikipedia, en toont die op de juiste plaats in de kaart (als pictogram).</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</sect1>
</chapter>
<chapter id="faq">
<title
>Vragen en antwoorden</title>
<qandaset id="faqlist">
<qandaentry>
<question>
<para
>Ik kan mijn huis niet zien op de kaart / Waarom zou ik &marble; gebruiken als Google Earth al bestaat?</para>
</question>
<answer>
<para
>Het doel van &marble; is om een snelle, lichtgewicht educatieve geografische browser te zijn die eenvoudig werkt op elk platform dat door &Qt; ondersteund wordt. Hoewel kaarten met een hogere resolutie leuk zouden zijn, zijn ze niet noodzakelijk voor elke gebruiker in elke situatie (net zoals u geen complete tekstverwerker gebruikt wanneer u gewoon een eenvoudige editor nodig heeft). Merk ook op dat &marble; vrije software is en is gebaseerd op data die vrij kunnen worden verspreid op dezelfde manier als bij vrije software. </para>
</answer>
</qandaentry>
<qandaentry>
<question>
<para
>Waarom is &marble; zo snel hoewel hardwareacceleratie niet aanstaat? / Waarom werkt &marble; niet soepel op mijn dure 3D grafische kaart?</para>
</question>
<answer>
<para
>Hoewel &marble; de aarde weergeeft als een globe maakt het geen gebruik van hardwareacceleratie. Dit heeft het voordeel dat het normaal gezien redelijk snel werkt op elk door &Qt; ondersteund platform en hardware. Dit heeft echter wel het nadeel dat het niet zo snel werkt als het zou kunnen mocht het hardwaregeaccelereerde OpenGL gebruiken. &marble; gebruikt gewone 2D en heeft daarom een grafische kaart nodig die snel 2D-graphics kan weergeven. We zijn van plan om in de toekomst een optioneel OpenGL backend toe te voegen. </para>
</answer>
</qandaentry>
<qandaentry>
<question>
<para
>Moet ik ooit betalen voor &marble;?</para>
</question>
<answer>
<para
>Nee, nooit. Maar de makers staan altijd open voor feedback. &marble; is gelicentieerd onder de <ulink url="http://www.gnu.org/licenses/licenses.html#LGPL"
>LGPL</ulink
>, u zal dus nooit moeten betalen voor dit programma </para>
</answer>
</qandaentry>
<qandaentry>
<question>
<para
>Hoe kan ik meehelpen?</para>
</question>
<answer>
<para
>&marble; is niet alleen een programma maar ook een vrije software-project. Daardoor is het makkelijk om mee te doen; contacteer ons gewoon via de kde-edu mailinglijst (kde-edu@kde.org). </para>
</answer>
</qandaentry>
</qandaset>
</chapter>
<chapter id="credits">
<title
>Dankbetuigingen en licentie</title>
<para
>&marble;</para>
<para
>Programma Copyright, 2005-2007 &Torsten.Rahn; &Torsten.Rahn.mail; </para>
<para
>Met bijdragen van:</para>
<itemizedlist>
<listitem
><para
>&Torsten.Rahn; &Torsten.Rahn.mail; </para
></listitem>
<listitem
><para
>Inge Wallin <email
>inge@lysator.liu.se</email
> </para
></listitem>
</itemizedlist>
&vertaling.kristof;
&underFDL; &underLGPL; </chapter>
<appendix id="installation">
<title
>Installatie</title>
<sect1 id="getting-marble">
<title
>&marble; verkrijgen</title>
&install.intro.documentation; </sect1>
<sect1 id="requirements">
<title
>Vereisten</title>
<para
>&marble; zelf kan gevonden worden op de <ulink url="http://edu.kde.org/marble"
>&marble; homepagina</ulink
> ennmaakt deel uit van het &kde;-Edu project</para>
<para
>U kunt een lijst van veranderingen vinden in het bestand <filename
>ChangeLog</filename
> in de uitgave van &marble;.</para>
</sect1>
<sect1 id="compilation">
<title
>Compilatie en Installatie</title>
<para
>&marble; kan worden gecompileerd als een alleen &Qt; 4-versie of met &kde; 4 ondersteuning. Om &marble; te compileren met alleen &Qt; 4-ondersteuning download &marble; dan van de &kde; SVN naar ~/marble en doe <command
>cmake -DQTONLY=ON ~/marble</command
> en <command
>sudo make install</command
>. Om &marble; te compileren met &kde;-ondersteuning, lees dan de instructies over het compileren van &kde;-programma's op <ulink url="http://techbase.kde.org/"
>&kde;'s TechBase</ulink
>. </para
>
</sect1>
</appendix>
&documentation.index;
</book>
<!--
Local Variables:
mode: sgml
sgml-minimize-attributes:nil
sgml-general-insert-case:lower
sgml-indent-step:0
sgml-indent-data:nil
End:
// vim:ts=2:sw=2:tw=78:noet:noai
-->
distrib
>
Mandriva
>
current
>
i586
>
media
>
main-updates
>
by-pkgid
>
ba5db20696892153423d618a7d9b5510
>
files
>
1315
